Είναι σύνηθες το φαινόμενο οι ασθενείς να δυσανασχετούν ή και να αντιδρούν κατά τη λήψη οδοντιατρικών ακτινογραφιών, λόγω της ακτινοβολίας που λαμβάνουν. Σκοπός αυτού του άρθρου είναι να λύσουμε όλες τις απορίες σχετικά με τις ακτινογραφίες των δοντιών.
Οι οδοντιατρικές ακτινογραφίες είναι ειδικές απεικονίσεις των σκληρών ιστών του στόματος, δηλαδή των δοντιών και των οστών των γνάθων. Αποτελούν βοηθητικό διαγνωστικό εργαλείο καθώς επιτρέπουν στον οδοντίατρο να λάβει πληροφορίες που αφορούν αρχόμενεςτερηδόνες μεταξύ των δοντιών, τερηδόνες κάτω από υπάρχουσες αποκαταστάσεις, κατάγματα ριζών, ακρορριζικές αλλοιώσεις ή κύστες, περιοδοντική νόσο, παρουσία εγκλείστων δοντιών κ.ά. . Οι πληροφορίες αυτές είναι απαραίτητες για τη σωστή διάγνωση, τον καθορισμό του σχεδίου θεραπείας, την παρακολούθηση της θεραπείας, την εξέλιξη μιας βλάβης κ.ά.
Καθώς πολλές βλάβες των δοντιών μπορούν να διαγνωστούν μόνο ακτινογραφικά, ο οδοντίατρος έχει τη δυνατότητα με την ακτινογραφία να ανιχνεύσει νωρίτερα βλάβες στη στοματική κοιλότητα. Προλαμβάνεται έτσι ο έντονος πόνος, επιτυγχάνεται η άμεση αντιμετώπιση της βλάβης και εξασφαλίζεται η καλύτερη πρόγνωση της θεραπευτικής αποκατάστασης.
Πόσα είδη οδοντιατρικών ακτινογραφιών υπάρχουν;
Ο οδοντίατρος ανάλογα με την περίπτωση αποφασίζει ποιο είδος ακτινογραφίας χρειάζεται. Οι συνηθέστερα χρησιμοποιούμενες είναι:
• Οι οπισθοφατνιακές. Πρόκειται για ενδοστοματικές ακτινογραφίες οι οποίες παρέχουν υψηλής ευκρίνειας λεπτομέρειες για την κατάσταση των δοντιών και του οστού των γνάθων. Επιτρέπουν στον οδοντίατρο να λάβει πληροφορίες για την ανατομία των ριζών των δοντιών, την ποιότητα των προσθετικών αποκαταστάσεων (γέφυρες, στεφάνες), την αρτιότητα των ενδοδοντικών θεραπειών (απονευρώσεις), την παρουσία τερηδόνας κ.ά. Μειονεκτούν στο ότι απεικονίζουν περιορισμένο αριθμό δοντιών και μικρό τμήμα γνάθων.
• Η πανοραμική. Η πανοραμική ακτινογραφία αποτελεί ένα από τα βασικότερα διαγνωστικά εργαλεία καθώς σε μία εικόνα απεικονίζεται η συνολική κατάσταση του στόματος. Με αυτή την ακτινογραφία ο οδοντίατρος μελετά τα οστά των γνάθων, το σύνολο των δοντιών, την κροταφογναθική άρθρωση και εν μέρει τη ρινική κοιλότητα και τα ιγμόρεια. Η ακτινογραφία αυτού του τύπου επιτρέπει τον εντοπισμό προβλημάτωνόπως:
1. Ανωμαλίες των οστών
2. Κατάγματα των δοντιών και των γνάθων
3. Θέση εγκλείστων φρονιμητών
4. Παρουσία υπεράριθων δοντιών
5. Έλλειψη μονίμων δοντιών
6. Περιοδοντική νόσος
7. Ακρορριζικές αλλοιώσεις ή κύστες κ.ά.
Σημαντικός είναι ο ρόλος της σε σχέδια θεραπείας με εμφυτεύματα καθώς και στην ορθοδοντική αποκατάσταση.
Μειονεκτεί στο ότι δεν διαθέτει μεγάλη ευκρίνεια και συνεπώς δεν αποδίδονται όλες οι λεπτομέρειες.
• Η κεφαλομετρική. Η κεφαλομετρική ακτινογραφία είναι μία ειδική πλάγια ακτινογραφία της κεφαλής. Με τη βοήθειά της μελετάται η θέση και η σχέση των γνάθων και των μαλακών μορίων του κρανίου. Επιτρέπει να εκτιμηθούν οι σχέσεις μεταξύ των διαφόρων σκελετικών στοιχείων του κρανίου, να διαγνωσθούν και να μελετηθούν οι διάφορες οδοντικές ή σκελετικές ανωμαλίες, να εκτιμηθεί η ανάπτυξη του προσωπικού κρανίου ή το αποτέλεσμα μιας θεραπείας. Αποτελεί συνεπώς σημαντικό βοήθημα για τους ορθοδοντικούς και τους γναθοχειρουργούς.
• Η αξονική τομογραφία. Η αξονική ακτινογραφία χρησιμοποιείται πλέον ως διαγνωστική μέθοδος και στην Οδοντιατρική. Δίνει αναλυτικές πληροφορίες για την κατάσταση των οστών και την έκταση της βλάβης. Τα πλεονεκτήματά της έναντι της πανοραμικής είναι ότι δίνει τρισδιάστατη απεικόνιση των γνάθων και των δοντιών, ενώ η πανοραμική δισδιάστατη. Χρησιμοποιείται κυρίως στη μελέτη και το σχεδιασμό θεραπειών που περιλαμβάνουν εμφυτεύματα και την προσθήκη οστικού μοσχεύματος. Τελευταία αρχίζει να αποκτά έδαφος και στο χώρο των απονευρώσεων.
Ψηφιακή ή αναλογική ακτινογραφία;
Στις μέρες μας όλο και περισσότερα οδοντιατρεία διαθέτουν ακτινολογικά μηχανήματα που λαμβάνουν ψηφιακές ακτινογραφίες. Οι ψηφιακές ακτινογραφίες εμφανίζουν πλεονεκτήματα όπως:
• Μικρότερη δόση ακτινοβόλησης.
• Άμεση και εύκολη εμφάνιση, καθώς απαιτείται μόνο ένας υπολογιστής.
• Εύκολη μεταφορά και αποθήκευση, καθώς είναι ψηφιακές.
Είναι οι ακτινογραφίες ασφαλείς;
Οι ακτινογραφίες στις μέρες μας είναι ασφαλείς. Τα ακτινολογικά μηχανήματα και ιδιαίτερα τα ψηφιακά εκπέμπουν μια πολύ μικρή δόση ακτινοβολίας. Στα μηχανήματα τελευταίας τεχνολογίας ρυθμίζεται η ακτινοβόληση ανάλογα με το σωματότυπο και την ηλικία του ασθενή. Έτσι, η ακτινοβολία είναι η μικρότερη δυνατή. Για επιπλέον προστασία οι ασθενείς φοράνε ειδικά κολάρα ή και ποδιά ακτινοπροστασίας, που προφυλάσσουν τα άλλα μέρη του σώματος.
Στα παιδιά βγάζουμε ακτινογραφίες;
Στα παιδιά βγάζουμε ακτινογραφίες. Γίνεται όμως προσπάθεια να λαμβάνονται μόνο όταν είναι απόλυτα απαραίτητες. Για μεγαλύτερη προστασία των μικρών ασθενών μειώνεται η δόση της ακτινοβολίας ανάλογα με την ηλικία και τον σωματότυπο. Επιπλέον, όπως όλοι οι ασθενείς, φοράνε ειδικά κολάρα ή και ποδιές ακτινοπροστασίας που έχουν μόλυβδο.
Σε εγκύους βγάζουμε ακτινογραφίες;
Στις εγκύους αποφεύγεται η λήψη ακτινογραφιών, εκτός εάν είναι εντελώς απαραίτητη.
Βέβαια, οι ψηφιακές ακτινογραφίες έχουν χαμηλή δόση ακτινοβόλησης και έτσι δεν αναμένεται ότι θα υπάρξει κάποια βλάβη στο έμβρυο. Παρόλα αυτά είναι απαραίτητη η συνεννόηση μεταξύ οδοντιάτρου, γυναικολόγου και ασθενή για την τελική απόφαση. Τέλος, θα πρέπει να γνωρίζουμε ότι η γαλουχία δεν επηρεάζεται από τις ακτινογραφίες.
INSTITUTE OF DENTAL CARE
ΚΟΚΚΟΡΗ ΓΕΩΡΓΙΑ D.D.S. Χειρουργός Οδοντίατρος
Αισθητική & Επανορθωτική Οδοντιατρική-Εμφυτεύματα.
odontiatros-glyfada-kokkori.gr
[Δημοσιεύτηκε στον ΠΑΛΜΟ της Γλυφάδας, 23 Σεπτεμβρίου 2017]
