Του Γιώργου Λαουτάρη
Θα πίστευε κανείς ότι η μεταρρύθμιση του θεσμικού πλαισίου της αυτοδιοίκησης την οποία δρομολογεί η κυβέρνηση περνά αδιάφορη από τους πολίτες. Ο διάλογος που γίνεται άλλωστε μέχρι σήμερα, έχει πολιτική ένταση, χαρακτηρίζεται από συνθηματολογία και πόλωση μεταξύ των εμπλεκομένων (Κεντρική Ένωση Δήμων Ελλάδος και Υπουργείο Εσωτερικών) και τέλος εστιάζεται πολλές φορές σε τεχνικά θέματα που κατά κανόνα αγνοεί η πλειοψηφία των πολιτών. Εντούτοις, πρόσφατη έρευνα κοινής γνώμης, που διενήργησε η Opinion Poll για λογαριασμό της Πανελλήνιας Ένωσης Γενικών Γραμματέων Τοπικής Αυτοδιοίκησης “Κλεισθένης”, δείχνει ότι η κοινωνία έχει διακριτή άποψη για τα τεκταινόμενα και το μέλλον της αυτοδιοίκησης.
Η έρευνα ήταν τηλεφωνική και στο πλαίσιό της ερωτήθηκαν 1.002 νοικοκυριά σε όλη την Ελλάδα κατά το διάστημα 27-29 Μαρτίου 2017.
Το πλέον ενδιαφέρον στοιχείο είναι η συνηγορία υπέρ της καθιέρωσης απλής αναλογικής στις τοπικές εκλογές. Στο ερώτημα αν πρέπει να θεσπιστεί η απλή αναλογική, το οποίο μάλιστα περιέχει στη διατύπωσή του και τη θέση της ΚΕΔΕ περί κινδύνου “να διαλυθούν οι Δήμοι”, το 50,18% των ερωτηθέντων απαντά “Ναι”. Το “Όχι” στο ίδιο ερώτημα επιλέγει το 32,67%, ενώ 17,15% των συμμετεχόντων στην έρευνα αποφεύγει να απαντήσει.
Η θέση της κοινωνίας για μια πιο ξεκάθαρη δημοκρατία, χωρίς φίλτρα και τεχνητές πολώσεις, φαίνεται και από ένα άλλο ερώτημα, που ξεφεύγει μάλιστα από τις προθέσεις της κυβέρνησης. “Σε περίπτωση που οι δήμαρχοι εκλέγονται από ξεχωριστό ψηφοδέλτιο, θέλετε να εκλέγεται ο δήμαρχος από τον 1ο γύρο με απλή αναλογική ή σε δεύτερο γύρο ανάμεσα στους δύο πρώτους;”, ρωτά η εταιρεία δημοσκοπήσεων. Και το 60,05% απαντά “να εκλέγεται από τον 1ο γύρο με απλή αναλογική”! Την απάντηση “από το 2ο γύρο” επιλέγει μόλις το 27,76% και το 12,19% προσπερνά την ερώτηση. Να σημειωθεί πάντως ότι το συγκεκριμένο ερώτημα, σχετικά με την κατάργηση του δεύτερου γύρου, είναι εντελώς θεωρητικό, καθώς τέτοιο ενδεχόμενο έχει αποκλείσει η ηγεσία του Υπουργείου Εσωτερικών. Ωστόσο αποσαφηνίζει πέραν πάσης αμφιβολίας την τάση απόρριψης των σύνθετων εκλογικών συστημάτων που νοθεύουν τη λαϊκή ετυμηγορία.
Ένα ακόμη σχετικό ενδιαφέρον εύρημα είναι ότι η πλειοψηφία τάσσεται υπέρ της επαναφοράς της δημοτικής θητείας στο διάστημα των 4 ετών. Συγκεκριμένα, το 53,81% δηλώνει ότι επιθυμεί κάθε 4 χρόνια τοπικές εκλογές, σε αντίθεση με το 38,73% που επιθυμεί να παραμείνει 5ετής η δημοτική θητεία.
Το γεγονός ότι οι Δήμοι είναι οι πλησιέστεροι στον πολίτη φορείς άσκησης εξουσίας και επίλυσης προβλημάτων είναι πασιφανές από την έρευνα. Το 61,24% των ερωτηθέντων απάντησαν ότι αν έχουν κάποιο πρόβλημα απευθύνονται στον Δήμαρχο ή κάποιον άλλο εκπρόσωπο του Δήμου. Μόλις το 0,68% απάντησε ότι απευθύνεται στην κυβέρνηση (σε υπουργό ή βουλευτή) και το 1,78% στην Περιφέρεια. Στη δε ερώτηση “ποιος νομίζετε ότι έχει την κύρια ευθύνη για τα προβλήματα στην περιοχή σας”, οι περισσότεροι (45,10%) απαντούν “όλοι”, ένα 24,95% απαντά “ο Δήμος” και ποσοστό 21,29% απαντά “η κυβέρνηση”.
Στον κατάλογο με τα σημαντικότερα προβλήματα της περιοχής των ερωτώμενων, την πρώτη θέση φυσικά έχει η “ανεργία/ανάπτυξη” (48,20%) και ακολουθεί ένα αμιγώς αυτοδιοικητικό ζήτημα, το επίπεδο καθαριότητας με 35,57%. Για την κατάσταση στο χώρο της υγείας μίλησε το 29,24% των ερωτηθέντων, για τα προβλήματα στο οδικό δίκτυο παραπονιέται το 24,06% και το πρόβλημα της ασφάλειας επισημαίνει το 20,91%.
Η πλειοψηφία όσων συμμετείχαν στην έρευνα δεν είναι ικανοποιημένοι από το μέχρι σήμερα έργο των δημοτικών αρχών που ανέλαβαν το 2014. Ένα 57,55% απαντά “Λίγο” και “Καθόλου” και ένα 40,88% απαντά “Πολύ” και “Αρκετά”.
Μικρότεροι Δήμοι με περισσότερες αρμοδιότητες
Ένα αρκετά αντιφατικό συμπέρασμα της έρευνας που διεξήγαγε η Opinion Poll για την αυτοδιοίκηση είναι η σαφής θέση των πολιτών που τάσσονται υπέρ του επανασχεδιασμού του χάρτη των Δήμων στην κατεύθυνση της διάσπασης των “καλλικρατικών” ενοποιήσεων και ταυτόχρονα, η βούλησή τους να αποδοθούν στους δήμους περισσότερες αρμοδιότητες.
Στην ερώτηση πώς κρίνουν την ενοποίηση των πρώην 1.034 Δήμων σε 325 με τον “Καλλικράτη” οι ερωτηθέντες απαντούν “αρνητικό” και “μάλλον αρνητικό” σε ποσοστό 59,01%, ενώ “θετικό” και “μάλλον θετικό” το είδαν 28,30%. Όταν η ερώτηση εξειδικεύεται περισσότερο, αν δηλαδή θα έπρεπε η κυβέρνηση να φέρει και χωροταξικές αλλαγές στο νέο νόμο για την αυτοδιοίκηση, το 61,26% απαντά “Ναι”, το 21,30% “Όχι” και το 17,44% προσπερνά την ερώτηση.
Παράλληλα όμως, η έρευνα καταγράφει μια σαφή τάση υπέρ της απόδοσης στους Δήμους αρμοδιοτήτων που σήμερα δεν έχουν. Το 66,08% των ερωτηθέντων επιθυμούν να περάσει στην αυτοδιοίκηση η ευθύνη των σχολείων και των νοσοκομείων, σε αντίθεση με το 27,63% που λέει “Όχι”. Καλύτερο θα θεωρούσε το 54,90% να ενισχυθεί η οικονομική αυτοτέλεια των Δήμων μέσω της φορολογικής αποκέντρωσης (μια από τις βασικές θέσεις της ΚΕΔΕ) σε αντίθεση με το 23,34% που θα το θεωρούσε λάθος κατεύθυνση και ένα 10,34% που απάντησε ότι “δεν θα άλλαζε κάτι σημαντικό”.
[Δημοσιεύτηκε στον ΠΑΛΜΟ της Γλυφάδας, 8 Απριλίου 2017]
