Η ΕΞΑΙΡΕΣΗ ΣΤΟΝ.. ΝΟΜΟ

Αίτηση στο ΥΠΕΣ για να διατηρηθούν τα ΝΠΔΔ «ΚΑΠΠΑ» και «ΟΝΑΔΕΑ»

Την κατάθεση αίτησης στο Υπουργείο Εσωτερικών περί εξαίρεσης από τις διατάξεις του Ν. 5056/2023 και με ταυτόχρονη αιτιολόγηση για τη διατήρηση των νομικών τους προσώπων ψήφισαν τα δημοτικά συμβούλια Γλυφάδας  (για το ΚΑΠΠΑ) και Ελληνικού Αργυρούπολης (για τον ΟΑΝΔΕΑ), την Τετάρτη 8 Νοεμβρίου. Η πρόταση στη βάση της απόφασης που έλαβαν τα Δημοτικά Συμβούλια, θα κατατεθεί ως τις 15 Νοεμβρίου όπως προβλέπει ο σχετικός νόμος. Τόσο στο Δημοτικό Συμβούλιο Γλυφάδας, όσο στο Δήμο Ελληνικού Αργυρούπολης  παρά τη συζήτηση που προηγήθηκε το θέμα κατάθεσης της αίτησης ψηφίστηκε ομόφωνα. Εκτιμάται, σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, ότι και οι υπόλοιποι Δήμοι θα εισηγηθούν αντίστοιχα προκειμένου να καταφέρουν τη διατήρηση των ΝΠΔΔ τους.

Εγκύκλιος του ΥΠΕΣ για την αναμόρφωση του συστήματος διακυβέρνησης των δήμων και την κατάργηση των δημοτικών νομικών προσώπων

Με Εγκύκλιο (1237/6.11.2023) του υπουργείου Εσωτερικών  παρέχεται ενημέρωση για τις βασικές αλλαγές που επήλθαν με τις διατάξεις του ν. 5056/2023, στο σύστημα διακυβέρνησης των δήμων, στον τρόπο συγκρότησης και λειτουργίας των αιρετών οργάνων των δήμων και την άσκηση των αρμοδιοτήτων τους, την κατάργηση των νομικών προσώπων και των κοινωφελών επιχειρήσεων.

Οι αλλαγές αυτές, οι οποίες θα εφαρμοστούν από την έναρξη της νέας αυτοδιοικητικής περιόδου, συνδέονται κυρίως με:

• την ανάγκη εναρμόνισης του συστήματος διακυβέρνησης των δήμων με την εφαρμογή του νέου πλειοψηφικού εκλογικού συστήματος που θεσπίστηκε με το ν. 4804/2021 (Α’ 90),
• την απλοποίηση και τον εκσυγχρονισμό του τρόπου συγκρότησης και λειτουργίας των δημοτικών αρχών,
• την κατάργηση της εκτελεστικής επιτροπής και της επιτροπής διαβούλευσης, καθώς και την αντικατάσταση της οικονομικής επιτροπής και της επιτροπής ποιότητας ζωής, με ενοποίηση των αρμοδιοτήτων τους, σε ένα νέο όργανο, τη δημοτική επιτροπή,
• την επέκταση της δημοτικής περιόδου από τα τέσσερα στα πέντε έτη,
• τον εξορθολογισμό στην κατανομή της αυτοδιοικητικής ύλης, με την επαναφορά στο νομικό πρόσωπο του εκάστοτε δήμου αρμοδιοτήτων των 500 δημοτικών νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου, των πάνω από 600 σχολικών επιτροπών και των κοινωφελών επιχειρήσεων που καταργούνται.

Ειδικότερα, με την παρούσα εγκύκλιο παρέχεται ενημέρωση για τις βασικές αλλαγές που επήλθαν με τις διατάξεις του ν. 5056/2023, καθώς λεπτομερής ανάλυση θα ακολουθήσει με την έκδοση εξειδικευμένων εγκυκλίων, επί των ακόλουθων θεμάτων.

«Καταργούνται τα Νομικά Πρόσωπα και οι Κοινωφελείς Επιχειρήσεις των Δήμων και όλες τους οι δραστηριότητες επαναφέρονται στους Δήμους»

Με το «καλημέρα» σας, ο νέος Αναπληρωτής Υπουργός Εσωτερικών με αρμοδιότητα σε θέματα Τοπικής Αυτοδιοίκησης, Θεόδωρος Λιβάνιος, έφερε στη βουλή και ψήφισε το νόμο 5056 (ΦΕΚ 163^Α) με τον οποίο αναμορφώνεται το σύστημα διακυβέρνησης των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης α’ και β’ βαθμού. Πρόκειται για μια μεγάλη δομική αλλαγή που αφορά στον τρόπο διακυβέρνησης των ΟΤΑ, η οποία δυστυχώς έγινε «νύχτα» χωρίς ουσιαστική διαβούλευση μέσα στην αναμπουμπούλα των δημοτικών εκλογών και χωρίς να ερωτηθούν αυτοί που τους αφορά, ούτε η ΚΕΔΕ, ούτε οι Δήμοι.

Σκοπός των νέων αλλαγών στην Τοπική Αυτοδιοίκηση είναι η βελτίωση του μοντέλου οργάνωσης των Δήμων με οικονομίες κλίμακας, ενίσχυση της διαφάνειας, αποτελεσματικότερη διαχείριση των πόρων και του προσωπικού, αντιμετώπιση των δυσλειτουργιών που παρουσιάζουν τα Νομικά Πρόσωπα και οι Επιχειρήσεις των δήμων και παρακολούθηση των επιδόσεων των οργανισμών μέσω δεικτών ποιότητας, απόδοσης και βραβείων.

Η σημαντικότερη αλλαγή που προβλέπεται είναι η αυτοδίκαιη κατάργηση από 31.12.2023 όλων των νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου και των κοινωφελών επιχειρήσεων, καθώς και των Σχολικών Επιτροπών (από 30.06.2024), και η επαναφορά των αρμοδιοτήτων τους στους δήμους με παράλληλη τροποποίηση των Οργανισμών Εσωτερικής Υπηρεσίας (Ο.Ε.Υ.) των δήμων, καθώς και η αυστηρή απαγόρευση σύστασης νέων νομικών προσώπων. Το προσωπικό, οι οφειλές, τα κινητά και ακίνητα περιουσιακά στοιχεία, τα ταμειακά υπόλοιπα των καταργούμενων Νομικών Προσώπων και των κοινωφελών επιχειρήσεων, περνούν αυτοδικαίως στους δήμους. Προβλέπεται η εξαίρεση κάποιου νομικού προσώπου αρκεί να τεκμηριωθεί, με ποσοτικά και ποιοτικά στοιχεία, ότι, τόσο το εξειδικευμένο αντικείμενο, όσο η απόδοση έργου και η ευρύτερη αναγνώριση του νομικού προσώπου δικαιολογεί μια τέτοια εξαίρεση.

Οι συγχωνεύσεις αποσκοπούν σε σημαντικές οικονομίες κλίμακας από την ενοποίηση προμηθειών και υπηρεσιών, καλύτερη οργάνωση του ανθρώπινου δυναμικού και καλύτερη οικονομική διαχείριση. Για την διαχείριση των θεμάτων κάθε καταργούμενου νομικού προσώπου συστήνεται από το Δημοτικό Συμβούλιο η αντίστοιχη επιτροπή, ενώ προβλέπεται και ο διορισμός επιπλέον έμμισθου αντιδημάρχου εφόσον ο μέσος όρος του προϋπολογισμού των 5 τελευταίων ετών του καταργούμενου νομικού προσώπου είναι μεγαλύτερος των 600.000€.

Για τις Σχολικές Επιτροπές που καταργούνται από 30.06.2024 ο νόμος προβλέπει ότι οι σχετικές αρμοδιότητες θα ασκούνται από το δήμο, ενώ παράλληλα, με απόφαση του Υπουργού Εσωτερικών, θα καθοριστούν οι δαπάνες που θα καλύπτονται από την πάγια προκαταβολή που θα συσταθεί για τους διευθυντές των σχολικών μονάδων με απόφαση της Δημοτικής Επιτροπής.

Επίσης, με στόχο την απλούστευση του συστήματος διακυβέρνησης των δήμων, ο νέος Νόμος, καταργεί: όλες τις επιτροπές του προγράμματος «ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗΣ», την Εκτελεστική Επιτροπή, την Οικονομική Επιτροπή και την Επιτροπή Ποιότητας Ζωής και θεσπίζει την Δημοτική Επιτροπή η οποία ασκεί σχεδόν όλες τις αρμοδιότητες των επιτροπών αυτών, και επιπλέον: υποβάλει αιτήματα για την πρόσληψη προσωπικού κάθε κατηγορίας, τροποποιεί το φυσικό και οικονομικό αντικείμενο συμβάσεων και εγκρίνει τα πρωτόκολλα παραλαβής, εγκρίνει τους όρους για τη σύναψη κάθε είδους Προγραμματικών Συμβάσεων, αποφασίζει για την διαγραφή χρεών και την απαλλαγή προσαυξήσεων μέχρι του ποσού των 150.000€, την επιστροφή από το Δήμο αχρεωστήτως καταβληθέντων ποσών, την σύναψη χρηματοδοτικών μισθώσεων (leasing) και τις δωρεές σε άλλους δήμους ή κοινωφελείς οργανισμούς.

Θεσπίζεται ειδική συνεδρίαση λογοδοσίας των δημοτικών και περιφερειακών αρχών. Η λογοδοσία συνιστά σημαντική αναβάθμιση της δημοκρατικής λειτουργίας των δημοτικών συμβουλίων και ενδυναμώνει το ρόλο τους αφού είναι υποχρεωτική κάθε 2 μήνες και τα περισσότερα θέματα τίθενται από τους Συμβούλους της μειοψηφίας. Συζητούνται μέχρι 10 θέματα τη φορά και μόνο 3 μπορούν να προέρχονται από τους Συμβούλους της  πλειοψηφίας.

Στο πλήθος των αλλαγών που προβλέπει ο νέος νόμος περιλαμβάνονται επίσης οι ακόλουθες:

• Παρέχεται η δυνατότητα σύστασης Γενικής Διεύθυνσης σε Δήμους με πληθυσμό άνω των 30.000 κατοίκων.
• Θεσπίζονται δημόσιοι δείκτες ποιότητας και απόδοσης των Ο.Τ.Α. και βραβεία για τις βέλτιστες επιδόσεις αυτών και των νομικών προσώπων τους, με σκοπό τη χάραξη, την παρακολούθηση και την υλοποίηση αποτελεσματικών και στοχευμένων πολιτικών της τοπικής αυτοδιοίκησης.

Τέλος με το νόμο  επέρχονται βελτιώσεις στο πλαίσιο προστασίας των ζώων συντροφιάς, όπως η υποχρεωτική κατάρτιση και υποβολή Επιχειρησιακού Προγράμματος για την ευζωία και διαχείριση των αδέσποτων, η δυνατότητα εκούσιου αποχωρισμού δεσποζόμενου ζώου συντροφιάς από τον ιδιοκτήτη, εφόσον συντρέχουν λόγοι υγείας του ιδιοκτήτη, ή τον κληρονόμο του, με παράδοσή του σε φιλοζωικό σωματείο ή οργάνωση ή καταφύγιο, και τίθενται θέματα συνεργασίας των Ο.Τ.Α. για τη διαχείριση των νεκρών ζώων των καταφυγίων.

Αντώνης Αντωνόπουλος

Οικονομολόγος – Επιχειρησιακός Ερευνητής

Γενικός Γραμματέας Δήμου Ελληνικού-Αργυρούπολης

[Δημοσιεύτηκε στον ΠΑΛΜΟ της Γλυφάδας, 11 Νοεμβρίου 2023]