Του Γιώργου Λαουτάρη
Σε περίοδο θερμού διαλόγου με ορίζοντα κινητοποιήσεων εισήλθε η αυτοδιοίκηση, όπως έγινε φανερό στην Έκτακτη Γενική Συνέλευση που συγκάλεσε την Τρίτη η Κεντρική Ένωση Δήμων Ελλάδας (ΚΕΔΕ). Οι δήμαρχοι εξήγησαν στους παρόντες εκπροσώπους της κυβέρνησης ότι οικονομικά και λειτουργικά οι Δήμοι βρίσκονται “στο κόκκινο”, μια φράση που αποτυπώθηκε και στο πανό της συνέλευσης, πίσω από το προεδρείο. Ενδεικτικό του κλίματος που επικράτησε στην αίθουσα εκδηλώσεων του “Κάραβελ” ήταν ότι ο υπουργός Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης, Παναγιώτης Κουρουμπλής, αποδοκιμάστηκε αρκετές φορές κατά την ομιλία του από τους παρόντες. Επίσης ενδεικτικό (αν όχι παραπάνω) ήταν ότι κατά την ίδια τοποθέτηση, λίγα λεπτά αργότερα, ξέσπασαν χειροκροτήματα των δημάρχων όταν ο υπουργός ανέφερε ότι άμεσα ξεκινά αποταμίευση χρημάτων για να υλοποιηθούν οι υποχρεώσεις του έτους…
Σε μια μεστή εισήγηση, ο πρόεδρος της ΚΕΔΕ περιέγραψε ανάγλυφα την οικονομική κατάσταση των Δήμων. Όπως είπε, ενώ οι Δήμοι της χώρας χρειάζονται 2,5 δισ. ευρώ το χρόνο για να καλύψουν τις ανελαστικές τους μόνο δαπάνες (χωρίς τις επενδύσεις δηλαδή), το κράτος για το 2016 έχει προϋπολογίσει να αποδώσει 1 δισ. ευρώ λιγότερα. Ο Γιώργος Πατούλης χαρακτήρισε “μαύρο χιούμορ” των συντακτών του Προϋπολογισμού το γεγονός ότι η κυβέρνηση προβλέπει πως τα έσοδα των Δήμων από φόρους θα αυξηθούν.
Και παράλληλα, προέβη σε μια σειρά από επισημάνσεις που συνθέτουν ένα “ζοφερό τοπίο”: Μίλησε για “ξεπούλημα του τραπεζικού τομέα σε ξένα funds” που θα έχει άμεσες επιπτώσεις στην Αυτοδιοίκηση από τη στιγμή που θα διαμορφώσει ένα νέο άγνωστο τοπίο για τους Δήμους, αφού ο χρηματοπιστωτικός τομέας δεν θα είναι πιθανότατα προσανατολισμένος στην ανάπτυξη. Χαρακτήρισε απαράδεκτο το γεγονός ότι οι Δήμοι δανείζονται από το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων σε πολύ υψηλά επιτόκια. Έκανε λόγο για τη “διαχρονική ασέβεια” που συνιστά η επιλογή το Πράσινο Ταμείο να χρηματοδοτεί το χρέος αντί οι πόροι του να διατίθενται στους Δήμους για τη χρηματοδότηση έργων αποκατάστασης της περιβαλλοντικής ισορροπίας.
Και σε ένα άλλο ενδιαφέρον σημείο ο Γιώργος Πατούλης έθεσε για πρώτη φορά “ζήτημα ΔΕΗ”. Όπως είπε η προμήθεια 2% που παρακρατά η ΔΕΗ για τα τέλη των Δήμων που εισπράττει θα πρέπει να μειωθεί στο 0,5%. Ενώ κατήγγειλε ότι η επιχείρηση δημιουργεί πλέον πρόβλημα στους Δήμους, όταν παρακρατά τους πόρους για διάστημα μεγαλύτερο των 2 μηνών, που φτάνουν ως και τους …8.
Οι προτάσεις διεξόδου που κατέθεσε η ΚΕΔΕ προς την κυβέρνηση είναι οι εξής: Πρώτον, διεκδίκηση του 8,5% του Προϋπολογισμού για την Αυτοδιοίκηση, “το μοντέλο της Ευρώπης” όπως είπε ο Γιώργος Πατούλης, για να υπάρξει ανάπτυξη. Δεύτερον, αντιμετώπιση του χρέους των Δήμων με μόνιμη βιώσιμη λύση από το κράτος και όχι από τις τοπικές κοινωνίες, όπως επιχειρείται με την υπαγωγή Δήμων σε “μνημόνιο”. Τρίτον, ενεργοποίηση του ΕΣΠΑ. Τέταρτον, πρόσβαση των Δήμων στο ευρωπαϊκό χρηματοπιστωτικό σύστημα. Και πέμπτον, δημιουργία νέα “Θησέα”, δηλαδή ενός “τοπικού αναπτυξιακού προγράμματος που θα αφορά μόνον τους Δήμους”.
Στο ψήφισμα που υιοθέτησε η Γενική Συνέλευση αναφέρεται μια σειρά προτεινόμενων κινητοποιήσεων σε περίπτωση που τα αιτήματα των Δήμων δεν γίνουν δεκτά. Ενδεικτικά, αναφέρονται η διακοπή παροχών δικτύων κοινής ωφέλειας κι αποκομιδή από όλες τις κρατικές υπηρεσίες, η μη παραλαβή απορριμμάτων από παραχωρησιούχους, αλλά και ο συμψηφισμός των φόρων που πρέπει να αποδοθούν για τα χρέη του Δημοσίου προς τους Δήμους.
Ο Παναγιώτης Κουρουμπλής που πήρε ακολούθως το λόγο μίλησε για ένα “διάλογο χωρίς πονηριές και περιστροφές” και σε μια χαρακτηριστική αποστροφή τόνισε ότι “δεν θα επιτρέψω στον εαυτό μου να γίνω καραγκιόζης απέναντί σας”. Για το χρόνο που τελειώνει, ο υπουργός υπογράμμισε “όλες οι υποχρεώσεις θα τηρηθούν μέχρι τελευταίου ευρώ”, ενώ για το 2016 είπε συγκεκριμένα ότι “είναι δύσκολος χρόνος”, αλλά “για πρώτη φορά δεν υπάρχουν μειώσεις, τελειώνει λοιπόν η περίοδος των περικοπών στην τοπική αυτοδιοίκηση”. Εκ των …ενόντων σκοπεύει η κυβέρνηση να καλύψει και τα πιεστικά αιτήματα για προσωπικό. Όπως εξήγγειλε ο υπουργός, “στόχος είναι να εξετασθεί η δυνατότητα κάλυψης εξειδικευμένων αναγκών στους Δήμους από το υπόλοιπο των εκκρεμών προσλήψεων του 2015, οι οποίες ανέρχονται σε 1.500”.
Μέσα στο 2016
ο νέος Καλλικράτης
Νέο θεσμικό πλαίσιο για την Αυτοδιοίκηση φέρνει ο νέος χρόνος, κατά τον αρμόδιο υπουργό, που από την έκτακτη Γενική Συνέλευση της ΚΕΔΕ εξήγγειλε (για άλλη μια φορά…) ένα “νέο ριζικό και ανατρεπτικό πλαίσιο” που θα κατοχυρώνει τον επιτελικό χαρακτήρα του κράτους και τη θέσπιση επιπέδων εξουσίας τοπικού χαρακτήρα.
Ο Παναγιώτης Κουρουμπλής είπε ότι στόχος της μεταρρύθμισης είναι να διευρυνθούν οι αντιπροσωπευτικοί θεσμοί στην αυτοδιοίκηση πρώτου και δεύτερου βαθμού αλλά και να δημιουργηθούν “νέοι αμεσοδημοκρατικοί θεσμοί που θα κινητροδοτούν τον πολίτη από αδιάφορος να καταστεί ικανός ελεγκτής της εξουσίας”.
Ο εκπρόσωπος της κυβέρνησης επίσης τόνισε ότι η ριζική μεταρρύθμιση του κράτους θα ξεκινήσει από την αναθεώρηση του Συντάγματος και θα περιλαμβάνει νέο εκλογικό νόμο ο οποίος όπως είπε θα είναι “πιο δίκαιος για την κατανομή της ψήφου, πιο δίκαιος σε ό,τι αφορά τις εκλογικές περιφέρειες, έναν εκλογικό νόμο με λιγότερους, ενδεχομένως, βουλευτές”.
Βέβαια, από παχιές εξαγγελίες σχετικά με θεσμικές αλλαγές όλοι έχουν χορτάσει. Εκείνο που λείπει είναι ένας δημόσιος διάλογος για το πλαίσιο των προτεινόμενων αλλαγών, ένας “οδικός χάρτης” που θα οδηγήσει στη νομοθέτηση των εν λόγω τροποποιήσεων καθώς και μια διακήρυξη προθέσεων από τις εμπλεκόμενες πλευρές.
Προς το παρόν, όλοι κρατούν κλειστά τα χαρτιά τους, με τη διαβούλευση να εξαντλείται σε κλειστές επιτροπές διαλόγου.
[Δημοσιεύτηκε στον ΠΑΛΜΟ της ΓΛΥΦΑΔΑΣ, 5 Δεκεμβρίου 2015]
