Η ιστορία της καταστροφής της Σμύρνης δεν μπορεί να περιγραφεί σε μία σελίδα χαρτί. Όμως έστω και με δύο λόγια οφείλουμε να αποδίδουμε φόρο τιμής στου προγόνους μας για την άδικη σφαγή τους από τους Τούρκους. Από τις 31 Αυγούστου έως τις 4 Σεπτεμβρίου (με το παλαιό ημερολόγιο) 1922, 7 ημέρες μετά την αποχώρηση του ελληνικού στρατού από τη Μικρά Ασία άρχισε η καταστροφή της Σμύρνης, δηλαδή η σφαγή του ελληνικού και αρμενικού πληθυσμού της Σμύρνης από τον κεμαλικό στρατό, καθώς και η πυρπόληση της πόλης.
Εκδηλώθηκε φωτιά αρχικά και στη συνέχεια έγινε ανατίναξη της Εκκλησίας του Αγίου Νικολάου, όπου είχαν καταφύγει τα γυναικόπαιδα και πολιορκούντο από τους Τούρκους. Τούρκοι ράντισαν τα σπίτια των Ελλήνων και των Αρμενίων με βενζίνη και άναψαν φωτιά, η φωτιά κατέκαψε όλη την πόλη, εκτός από τη μουσουλμανική συνοικία. Μπήκαν στην πόλη οι τσέτες και ακολούθησε ο τακτικός στρατός. Αμέσως άρχισαν τις θηριωδίες. ξεκίνησαν οι σφαγές. Εκτέλεσαν όσους άντρες βρήκαν μπροστά τους και έκαναν πλιάτσικο στα σπίτια και άρπαζαν από τις γυναίκες χρυσαφικά και τιμαλφή. Έφτασαν στο σημείο να κόβουν τα δάχτυλα ή τα αφτιά για να πάρουν δαχτυλίδια και σκουλαρίκια…. Μάζεψαν όλους τους κατοίκους, άλλους έσφαξαν, άλλους έκαψαν, τους νέους τους πήραν στην Ανατολή. Όσοι Έλληνες και Αρμένιοι άντρες από 15 μέχρι και 45 ετών επέζησαν της σφαγής οδηγήθηκαν στα τάγματα εργασίας και βρήκαν τραγικό θάνατο από την εξουθενωτική εργασία και τις ταλαιπωρίες. Περίπου 160.000 άντρες δεν γύρισαν ποτέ.
Ο Βενιζέλος προκήρυξε εκλογές στην Ελλάδα μέσα στον πόλεμο, έπρεπε να γίνουν;
Ο Ύπατος Αρμοστής Στεργιάδης επιβιβάστηκε σε βρετανικό θωρηκτό και έφτασε στη Γαλλία. Ο Τούρκος στρατηγός Νουρεντίν Πασάς διορίσθηκε ως στρατιωτικός διοικητής της Σμύρνης. Με δικούς του ανθρώπους ζήτησε από τον Μητροπολίτη Χρυσόστομο να παρουσιαστεί μπροστά του, Ο μητροπολίτης είχε την ευκαιρία να μεταβεί στο Γαλλικό Προξενείο όπου θα έβρισκε άσυλο, αλλά δεν δέχτηκε και προτίμησε να παραμείνει στο πλευρό του ποιμνίου του. Όταν έφεραν τον επίσκοπο μπροστά στον Τούρκο στρατηγό, αυτός τον εξύβρισε με αισχρό τρόπο και τον κατηγόρησε για τη φιλελληνική του στάση. Τελικά τον παρέδωσε στον μανιασμένο μουσουλμανικό όχλο. Του ξερίζωσαν τη γενειάδα, τον μαχαίρωσαν, διαμέλισαν και έσυραν το σώμα του μέχρι την τουρκική συνοικία, όπου και τον πέταξαν στα σκυλιά». Ο Αρμένιος Επίσκοπος αναζήτησε άσυλο σε ένα καθολικό εκκλησιαστικό ίδρυμα και κρυφά έφυγε για τις ΗΠΑ όπου και δολοφονήθηκε από συμπατριώτες του Αρμένιους, κατηγορούμενος για προδοσία.
Στις 11 Σεπτεμβρίου άρχισε η εκκένωση της Σμύρνης και διήρκησε μια εβδομάδα. 300.000 πρόσφυγες από τη Σμύρνη και άλλες πόλεις πέρασαν στην Ελλάδα.
Η Μικρασιατική Καταστροφή θεωρείται η μεγαλύτερη, συμφορά του ελληνισμού. Στη συνέχεια με την ανταλλαγή πληθυσμών, ο ελληνισμός της Μ. Ασίας εξαφανίστηκε μετά από τρεις χιλιάδες χρόνια περίπου.
Σακκάς Ιωάννης
Υποψ. Βουλευτής Β3 Νότ. Τομέας Αθηνών
Κίνημα «Ελεύθεροι Ξανά-Φαίδων Βόβολης»
[Δημοσιεύτηκε στον ΠΑΛΜΟ της Γλυφάδας, 17 Σεπτεμβρίου 2022]
