Του Γιώργου Λαουτάρη.
Άνοιξε τα χαρτιά του για την αλλαγή του εκλογικού και κατέθεσε μια σχεδόν πλήρη πρόταση ο υπουργός Εσωτερικών, Παναγιώτης Κουρουμπλής. Βέβαια, το επικοινωνιακό τρικ της κυβέρνησης είναι να ρίχνει τροχιοδεικτικές βολές ως δήθεν προσωπικές απόψεις του υπουργού μέσω συνεντεύξεων. Οι απόψεις αυτές όμως εκφέρονται με τέτοια συστηματικότητα, που φανερώνουν μια σταδιακή μέθοδο αποκάλυψης πλευρών της νομοθετικής πρωτοβουλίας που φαίνεται να έχει αποφασίσει και οριστικοποιήσει η κυβέρνηση. Με τη μέθοδο αυτή απλώς προετοιμάζει την κοινή γνώμη αλλά και το υπόλοιπο κομματικό και πολιτικό σύστημα για τις αλλαγές.
Η τελευταία συνέντευξη του Παναγιώτη Κουρουμπλή στον τηλεοπτικό Σκάι και την εκπομπή των Βασίλη Λυριτζή και Δημήτρη Οικονόμου ήταν εξόχως αναλυτική ως προς το νέο εκλογικό σύστημα που θα εισηγηθεί η κυβέρνηση.
Βασικό σημείο της είναι η οριστική εγκατάλειψη της θέσης για αναλογικό εκλογικό σύστημα, αφού η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ θα διατηρήσει τόσο το πλαφόν του 3% για την είσοδο στο Κοινοβούλιο, όσο και το “μπόνους” εδρών στο πρώτο κόμμα. Η μόνη επί το δημοκρατικότερον παρέμβαση, σύμφωνα με όσα έχει αποκαλύψει ο ΥΠΕΣ μέχρι στιγμής, είναι η μείωση του “μπόνους” στις 30 έδρες από τις 50 που είναι σήμερα. “Δεν θα κυβερνηθεί η χώρα ποτέ”, ήταν η απάντηση του Παναγιώτη Κουρουμπλή στην ερώτηση γιατί εγκαταλείπει το κόμμα του το ιστορικό αίτημα της απλής αναλογικής, του συστήματος δηλαδή που αντιστοιχίζει το ποσοστό των ψήφων με τον αριθμό εδρών.
Τομή φυσικά συνιστά και η πρόταση να καθιερωθεί η ψήφος στα 17 έτη. “Ένας νέος 17 ετών, σήμερα, έχει πληροφόρηση, μπαίνει στο διαδίκτυο καθημερινά” εξήγησε ο υπουργός, μια πρόταση θετική, που δεν είναι όμως άσχετη και με το γεγονός ότι ο ΣΥΡΙΖΑ έχει μεγάλη επιρροή στις μικρές ηλικίες.
Για να αποκρούσει την κριτική ότι εγκαταλείπει θεμελιακές θέσεις της Αριστεράς, ο ΣΥΡΙΖΑ μιλά για μια καρικατούρα “απλής αναλογικής” σε επίπεδο …νομού. “Όσοι έχουν ποσοστά, εκλέγουν βουλευτές στο νομό. Πας μετά ενδεχομένως, στην περιφέρεια. Εκεί ό,τι υπόλοιπα έχει ο καθένας, (σ.σ. διανέμονται σε έδρες) πάλι με αναλογική”, εξήγησε στην εν λόγω συνέντευξη.
Ριζική αλλαγή θα αποτελέσει φυσικά το σπάσιμο των μεγάλων εκλογικών περιφερειών. Σύμφωνα με τον υπουργό, το μοντέλο που θα ακολουθηθεί θα είναι “να γίνουν περιφέρειες 10 βουλευτών, το πολύ”. Κάτι τέτοιο θα σήμαινε ότι η σημερινή περιφέρεια Β’ Αθήνας που δίνει 44 έδρες στο Κοινοβούλιο θα σπάσει στα 5, ενώ η σημερινή περιφέρεια Αττικής που δίνει 15 έδρες θα σπάσει στα 3. Κατά την κυβέρνηση η πρωτοβουλία αυτή έρχεται να σπάσει το δίχτυ διαπλοκής μέσων ενημέρωσης με πολιτικούς που θεωρείται αναγκαία συνθήκη για εκλογική επιβίωση σε τέτοιες περιφέρειες “μαμούθ”. “Είναι το εκκολαπτήριο όλων των πλοκών, των συμπλοκών και των διαπλοκών”, είπε ο Παναγιώτης Κουρουμπλής μιλώντας για τη Β’ Αθήνας.
Η κυβέρνηση σχεδιάζει ακόμη δύο αλλαγές που αφορούν το εσωτερικό των κομμάτων και κατά ένα τρόπο αναδιατάσσουν το πολιτικό σύστημα. Η πρώτη είναι η καθιέρωση προκριματικών εκλογών στα κόμματα για την ανάδειξη των υποψηφίων βουλευτών. “Ένα μεγάλο ποσοστό παθογένειας του δημόσιου χώρου προέρχεται από την έλλειψη δημοκρατίας”, εξηγεί ο ΥΠΕΣ και προσθέτει: “Γιατί ο εκάστοτε αρχηγός έχει μια αντίληψη να «κόβει» κεφάλια, να «στραγγαλίζει» ανθρώπους” σημειώνοντας ότι η εσωκομματική δημοκρατία ενθαρρύνει τη συμμετοχή στα κοινά.
Η δεύτερη αλλαγή βέβαια, έρχεται σε αντίθεση με την πρώτη και είναι η εισαγωγή μικτού συστήματος λίστας και σταυρού για την εκλογή των βουλευτών. Η κυβέρνηση μελετά το ενδεχόμενο ο πρώτος σε κάθε ψηφοδέλτιο να αναδεικνύεται από μια λίστα (που προφανώς θα καταρτίζει η ηγεσία). “Εδώ δίνεις την δυνατότητα συμμετοχής σε μεγάλο αριθμό ανθρώπων που, για πολλούς και διαφόρους λόγους, δεν το αντέχουν αυτό το σπορ”, όπως διευκρίνισε ο Παναγιώτης Κουρουμπλής.
Από την Επιτροπή Σοφών στην άτολμη μεταρρύθμιση
Η αυταπάτη της σημερινής κυβέρνησης, όπως και όλων των προηγούμενων, είναι ότι το εκλογικό σύστημα μπορεί να τροποποιήσει το κομματικό και πολιτικό σύστημα. Στην πραγματικότητα, ισχύει το αντίστροφο: Το κομματικό σύστημα επιλέγει και εφαρμόζει εκείνο το σύστημα που θα του επιτρέψει να μακροημερεύσει.
Άλλωστε, οι θεσμικές αλλαγές που κάθε φορά υιοθετούνται περνούν πολλά στάδια από την εξαγγελία τους μέχρι την υλοποίησή τους. Ας θυμίσουμε ότι ο ΣΥΡΙΖΑ στις αρχές του 2013, όταν ετοιμαζόταν για το άλμα στην κυβέρνηση από τη θέση της αξιωματικής αντιπολίτευσης, είχε συστήσει μια πολλά υποσχόμενη “Επιτροπή Σοφών” για τη μεταρρύθμιση του κράτους, των θεσμών, του Συντάγματος και του πολιτικού συστήματος, με επικεφαλής τον Νίκο Κωνσταντόπουλο και πολλά επιφανή μέλη, μεταξύ των οποίων ο Ηλίας Νικολακόπουλος, ο Γιώργος Κασιμάτης και πολλοί άλλοι πανεπιστημιακοί. Η αλήθεια είναι ότι πόρισμα η Επιτροπή αυτή ποτέ δεν εξέδωσε, λόγω των εσωτερικών της αντιθέσεων, ωστόσο από τότε είχε ο ΣΥΡΙΖΑ εκπέμψει ένα σήμα για τη ριζική αναθεώρηση του εκλογικού συστήματος προς το αναλογικότερο.
Στο διάστημα που μεσολάβησε από τότε άλλαξαν πολλά και φτάσαμε σε μια απολύτως άτολμη μεταρρύθμιση. Και ακόμη έχει να διανυθεί μεγάλο διάστημα διαβούλευσης με το “παλιό κομματικό σύστημα” όπως λέει ο ΣΥΡΙΖΑ, μιας και απαιτείται η συναίνεση των άλλων κομμάτων προκειμένου η μεταρρύθμιση να έχει άμεση εφαρμογή από την επόμενη εκλογική αναμέτρηση.
[Δημοσιεύτηκε στον ΠΑΛΜΟ της Γλυφάδας, 21 Μαΐου 2016]
