Με κάθε λαμπρότητα και επισημότητα, παρουσία θρησκευτικής, πολιτειακής και πολιτικής, ηγεσίας καθώς και της τοπικής κοινωνίας τελέστηκαν τα εγκαίνια και τα αποκαλυπτήρια της «Δόξας» των Ψαρών, το απόγευμα της Πέμπτης 5 Αυγούστου 2021, στην Ηρωική Νήσο.
Το άγαλμα – ύψους 4 μέτρων – που εμπνεύστηκε στο επίγραμμα του ο Εθνικός μας ποιητής Διονύσιος Σολωμός και αποτύπωσε ο Ζωγράφος Νικόλαος Γύζης, φιλοτεχνήθηκε από τον γλύπτη Νίκο Γεωργίου, ενώ η διαμόρφωση του περιβάλλοντος χώρου έγινε από το αρχιτεκτονικό γραφείο των Μανώλη Βουρνού και Κατερίνας Μανωλιάδη. Μια δωρεά του εφοπλιστή και επίτιμου δημότη Ηρωικής Νήσου Ψαρών Αθανάσιου Μαρτίνου, μετά της συζύγου του Μαρίνας.
Η εκδήλωση άρτια οργανωμένη χαρακτηρίστηκε από λαμπρότητα, σοβαρότητα και σεβασμό προς τους προγόνους μας, τους ήρωες μας που θυσιάστηκαν και έμειναν με χρυσά γράμματα στην ιστορία της χώρας μας από το Ολοκαύτωμα της Μαύρης Ράχης.
Φέτος, στην επέτειο των 200 χρόνων από την Εθνική Παλιγγενεσία και 197 χρόνων από την καταστροφή των Ψαρών από τους Οθωμανούς, ήρθε η «Δόξα» να πάρει σάρκα και οστά και να θυμίζει καθημερινά, σε ντόπιους και επισκέπτες, τους ήρωες που θυσιάστηκαν.
Το άγαλμα με κατάλευκο χιτώνα καταγράφει τα ονόματα των ηρώων μετά την καταστροφή των Ψαρών και πάνω του έχει χαραγμένους τους στίχους: «Στων Ψαρών την ολόμαυρη ράχη / Περπατώντας η Δόξα μονάχη / Μελετά τα λαμπρά παλικάρια / Και στην κόμη στεφάνι φορεί / Γεναμένο από λίγα χορτάρια / Που είχαν μείνει στην έρημη γη».
Κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης που διήρκησε περί των δύο ωρών εκτός των αποκαλυπτηρίων του αγάλματος, έγινε και ιστορική αναφορά με ταυτόχρονη εκφώνηση ποιημάτων και μουσικής υπόκρουσης. Την τελετή των εγκαινίων τέλεσε ο Μητροπολίτης Χίου, Ψαρών και Οινουσσών Μάρκος.
Ο οικοδεσπότης Δήμαρχος Ηρωικής Νήσου Ψαρών Κώστας Βρατσάνος, φανερά συγκινημένος χαρακτήρισε την ημέρα αυτή ιστορική, ξεχωριστή και τόνισε ότι είναι ένα όνειρο δεκαετιών όλων των Ψαριανών καθώς και ένας στόχος της Δημοτικής Αρχής που έγινε πραγματικότητα χάρη σε έναν άνθρωπο που ευεργετεί το νησί πάρα πολλά χρόνια, τον Θανάση Μαρτίνο.
«Είναι εξαιρετικά τιμητικό για εμένα που με τον κ. Θανάση Μαρτίνο με συνδέει μια μακροχρόνια φιλία σχεδόν 30 χρόνια πίσω, όταν από τη θέση του δασκάλου συνέδραμε το έργο μου για να αναβαθμίσω το δημοτικό μας σχολείο», τόνισε μεταξύ άλλων ο Δήμαρχος.
«Το έργο αυτό υπήρξε καλλιτεχνική πρόκληση για την καριέρα του γλύπτη. Ένα έργο γεμάτο Ελλάδα που θα θρέφει από εδώ και μπρος όχι μόνο τις αισθήσεις, αλλά το μυαλό και την ψυχή όσων επισκέπτονται αυτό τον ιερό χώρο. Είναι από τις σπάνιες στιγμές καλλιτεχνικής δημιουργίας όπου η ζωγραφική, η ποίηση και η γλυπτική ενώνονται και συναντούν με έναν τόσο ολοκληρωμένο τρόπο την ιστορία», είπε αναφερόμενος στο γλύπτη, Νίκο Γεωργίου.
Ευχαριστίες εξέφρασε επίσης σε όλους εκείνους που συνέδραμαν ώστε η Δόξα να λάβει την περίοπτη θέση της στη Μαύρη Ράχη.
«Διαρκής στόχος της δημοτικής μας αρχής αποτελεί η ανάδειξη των συγκριτικών πλεονεκτημάτων του νησιού μας όπως είναι η ιστορία του με σκοπό σταδιακά να γίνει ένας ιστορικός και πολιτιστικός πόλος έλξης. Το άγαλμα αυτό του οποίου οι πρώτες προσπάθειες για τη φιλοτέχνησή του ξεκίνησαν το 2014, συμβάλλει πιστεύω καθοριστικά στην επίτευξη αυτού του στόχου. Χάρη στη μεγάλη ευεργεσία του κ. Μαρτίνου και τον εικαστικό μόχθο του κ. Γεωργίου, τα Ψαρά μπαίνουν δυναμικά στον εικαστικό χάρτη της χώρας μας με ένα μνημείο σύμβολο», τόνισε ο Δήμαρχος Κώστας Βρατσάνος.
Για την καλύτερη ερμηνεία που έχει ακούσει για την Δόξα έδωσε συγχαρητήρια στο Σεβασμιώτατο ο δωρητής Θανάσης Μαρτίνος. Απευθυνόμενος προς το Δήμαρχο, τον ευχαρίστησε για τα καλά του λόγια και επιβεβαίωσε ότι τους συνδέει μακράν φιλία. «Εμένα και τη γυναίκα μου, μας συνδέουν με τα Ψαρά περίπου 45 χρόνια φιλίας. Εδώ πρέπει να θυμηθώ έναν καλό μου φίλο, τον πατέρα Νικόλαο Γιαννάκο, ο οποίος εκτός από σπουδαίος ιερέας και σπουδαίος ναυτικός, αν ζούσε την εποχή εκείνη του 1821 θα ήταν και από τους σπουδαίους καπετάνιους και θαλασσομάχους των Ψαρών. Αυτός όπως και ο κ. Μήτσος Ανδριάνας, Πρόεδρος της Αδελφότητας Ψαριανών, που μας ενέπνευσαν την αγάπη που έχουμε για τα Ψαρά. Δεν είναι απλώς ένα πολύ ωραίο νησί, αλλά είναι ιδέα, όχι μόνο για εμάς, για όλους τους Έλληνες», είπε ο κ Μαρτίνος.
Στη συνέχεια χαρακτήρισε το Δήμαρχο «ηθικό αυτουργό» για την υλοποίηση αυτής της ιδέας που ήταν καθαρά δική του σκέψη και ο ίδιος βρήκε εξαιρετική. Αποκαλύπτοντας τις λεπτομέρειες για το πως τελεσφόρησε η όλη διαδικασία μίλησε με τα καλύτερα λόγια για τον γλύπτη – που επίσης είχε βρει ήδη ο Δήμαρχος, αλλά γνώριζε και ο δωρητής καθώς είχε συνεργαστεί μαζί του στο παρελθόν. Η αρχική σκέψη ήταν να γίνει μπρούτζινο. Στη Μαύρη Ράχη όμως δε θα φάνταζε το ίδιο όμορφο είπε ο κ. Μαρτίνος και παρόλο που το κόστος ήταν κατά πολύ παραπάνω προτιμήθηκε Μάρμαρο Διονύσου. «Ήταν ένα δύσκολο εγχείρημα και έργο. Σαν φιλότεχνος θεωρώ ότι είναι από τα καλύτερα γλυπτά σε όλη την Ευρώπη. Χαίρομαι που στολίζει το λιμάνι σας και είναι περίοπτο από παντού. Εύχομαι καλή δύναμη στους Ψαριανούς που συν τοις άλλοις σήμερα εκπροσωπούν και την Ελληνική μας ναυτιλία», τόνισε ο επίτιμος δημότης κ. Θανάσης Μαρτίνος.
Στην εκδήλωση χαιρετισμό απηύθυνε δια ζώσης ο υφυπουργός Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής κ. Κωνσταντίνος Κατσαφάδος, και μέσω επιστολής της η Πρόεδρος της Επιτροπής Ελλάδα 2021 Γιάννα Αγγελοπούλου Δασκαλάκη. Ενώ παρών ήταν και ο εφοπλιστής κ. Προκοπίου.
Η εκδήλωση έκλεισε με την απονομή τιμητικών πλακετών και αναμνηστικών ομοιωμάτων του αγάλματος στον δωρητή και τους επίσημους προσκεκλημένους.
Πριν την ανάκρουση του Εθνικού Ύμνου το λόγο πήρε ο Δημήτρης Ανδριάνας. «Η δόξα των Ψαρών, στεφανωμένη με αμάραντο της ιστορίας στεφάνι, περπατά και μελετά τα χαμένα της παιδιά και θα μείνει αιώνια στη Γη, που τη γέννησε, για να θυμίζει σε όλους τους Έλληνες , ότι οι Ψαριανοί δεν γνώρισαν σκλαβιά, γιγαντώθηκαν στο ξερονήσι τους και έμειναν ελεύθεροι στον χώρο του ελληνικού Αιγαίου, φρουροί και υπερασπιστές, εφάμιλλοι πολεμιστές και Ναυμάχοι των Σαλαμινομάχων. Φύλαξαν τις Θερμοπύλες του Αιγαίου και παράταξαν τα καράβια τους, για να διαφυλάξουν, σαν άλλοι Σαλαμινομάχοι, τις ελληνικές θάλασσες από κάθε τουρκική επιβολή».
Αξίζει να σημειωθεί ότι το άγαλμα έφθασε στα Ψαρά το Σάββατο 17 Ιουλίου 2021 και χρειάστηκε περί των δύο ετών για να κατασκευαστεί.
[Δημοσιεύτηκε στον ΠΑΛΜΟ της Γλυφάδας, 28 Αυγούστου 2021]
