Αποκλειστική συνέντευξη στην Έφη Φιλιπποπούλου
Ενας άνθρωπος με μεγάλη αυτοδιοικητική εμπειρία βρίσκεται στην καίρια θέση του Γενικού Γραμματέα Εσωτερικών & Οργάνωσης στο Υπουργείο Εσωτερικών. Έχοντας διατελέσει 17 συναπτά έτη Δήμαρχος στο Δήμο Δάφνης και μετέπειτα στο Δήμο Δάφνης Υμηττού, ο Μιχάλης Σταυριανουδάκης διαθέτει τα εφόδια που απαιτούνται για ένα πόστο που αποτελεί το συνδετικό κρίκο μεταξύ Τοπικής Αυτοδιοίκησης και Κεντρικής Πολιτικής σκηνής. Τα θέματα της επικαιρότητας πάρα πολλά και ως ήταν φυσικό τα θίξαμε στη συζήτηση που κάναμε μαζί του. Μας μίλησε για τον νέο εκλογικό νόμο και τις δικές του προτάσεις ώστε οι αλλαγές που θα γίνουν να συμβάλλουν στη διοίκηση των ΟΤΑ λύνοντας τα προβλήματα που δημιούργησε η απλή αναλογική. Αναλύσαμε το νέο πρόγραμμα «Αντώνης Τρίτσης» καθώς και τα έργα που έχουν ήδη ενταχθεί στο Φιλόδημος Ι. Η πανδημία και οι επιπτώσεις της μπορεί να δυσκολεύουν το έργο τους όμως συνεχίζουν αδιάκοπα τόσο την επαφή με τους Δημάρχους της χώρας όσο και το έργο που έχουν αναλάβει από το Υπουργείο Εσωτερικών. «Ο ρόλος του κράτους πρέπει να είναι επιτελικός καθώς οι καλύτεροι γνώστες των τοπικών προβλημάτων είναι οι αυτοδιοικητικές αρχές», μας τονίζει μεταξύ άλλων. Στη δε ερώτησή μας για τον ανασχηματισμό και την παραμονή του στο καίριο πόστο του Γενικού Γραμματέα Εσωτερικών & Οργάνωσης, ο Μιχάλης Σταυριανουδάκης μας απαντά με αφοπλιστική ειλικρίνεια… «Η σκυτάλη αλλάζει, αλλά η ομάδα συνεχίζει την στενή και αγαστή συνεργασία με τα μέλη της. Κοινός μας στόχος παραμένει πάντα η ποιότητα, η ταχύτητα, η αποδοτικότητα και η αποτελεσματικότητα των ενεργειών μας. Αυτό ίσχυε και ισχύει και στο Υπουργείο Εσωτερικών».
[Π]: Η διαβούλευση για τον νέο εκλογικό νόμο έχει ολοκληρωθεί και ετοιμάζεται η τελική του μορφή. Σε ποιες αλλαγές που πιστεύατε ότι είναι αναγκαίες και λειτουργικές για τη διοίκηση και προς όφελος των πολιτών, συμβάλατε με την εμπειρία σας στην Αυτοδιοίκηση;
ΜΙΧΑΛΗΣ ΣΤΑΥΡΙΑΝΟΥΔΑΚΗΣ: Πράγματι, 18 Μαρτίου 2021 ολοκληρώθηκε η δημόσια διαβούλευση του νομοσχεδίου για την «Εκλογή Δημοτικών και Περιφερειακών Αρχών», που επιφέρει αλλαγές στο ισχύον θεσμικό πλαίσιο. Συγκεντρώθηκαν πάνω από 1.000 παρατηρήσεις, οι οποίες θα ληφθούν υπόψη στη διαμόρφωση του τελικού κειμένου που θα κατατεθεί στη Βουλή για ψήφιση στο προσεχές χρονικό διάστημα.
Οι κυριότερες αλλαγές που στηρίζω και εκτιμώ από τη εμπειρία μου ότι πρέπει να ισχύσουν προκειμένου να αποκατασταθούν πλήρως δυσλειτουργίες που ο νόμος του ΣΥΡΙΖΑ δημιούργησε στις διοικήσεις των ΟΤΑ και δυσκόλεψε κατά πολύ το έργο τους είναι:
• Το όριο εκλογής από τον πρώτο γύρο στο 43% συν μία ψήφο, και αυτό για να εξασφαλιστεί η συνεπής υλοποίηση του προγραμματικού λόγου του εκλεγέντος δημάρχου και περιφερειάρχη, μέσω της κατοχύρωσης της αναγκαίας πλειοψηφίας των 3/5 των μελών στο δημοτικό και περιφερειακό συμβούλιο.
• Η εκλογή Δημάρχου στο δεύτερο γύρο δίνει ταυτόχρονα στο συνδυασμό του την πλειοψηφία στο συμβούλιο λύνοντας έτσι το πρόβλημα της κυβερνησιμότητας που είχε δημιουργηθεί.
• Το όριο 3% για το δικαίωμα εκλογής δημοτικού ή περιφερειακού συμβούλου, το οποίο είναι ευθυγραμμισμένο με το ισχύον στις βουλευτικές εκλογές και ανεξάρτητο από τον αριθμό των μελών του.
• Η αλλαγή του θεσμικού πλαισίου για την εκλογή των κοινοτικών συμβουλίων των δήμων, ως οργάνων ενδοδημοτικής αποκέντρωσης, με τις εξαιρέσεις που τίθενται
• Η επαναφορά της 5ετούς θητείας, προκειμένου οι δήμαρχοι και οι περιφερειάρχες που θα εκλεγούν τον Οκτώβριο του 2023, να έχουν μεγαλύτερο χρονικό ορίζοντα για την υλοποίηση του έργου τους.
“Εκτιμώ ότι η 31η Αυγούστου είναι μία ημερομηνία που δίνει ικανό χρονικό περιθώριο στους πολίτες να γνωρίσουν τους υποψήφιους και να κρίνουν ποιον θα εμπιστευτούν με την ψήφο τους”
[Π]: Θεωρείτε εφικτό ένας υποψήφιος συνδυασμός να συγκεντρώσει το τελικό του ψηφοδέλτιο δύο με τρεις μήνες νωρίτερα από τις εκλογές;
Μ.Σ.: Η 30η Ιουνίου που όριζε το προσχέδιο Νόμου ήταν δύσκολο να υλοποιηθεί. Εκτιμώ ότι η 31η Αυγούστου είναι μία ημερομηνία που δίνει ικανό χρονικό περιθώριο στους πολίτες να γνωρίσουν τους υποψήφιους και να κρίνουν ποιον θα εμπιστευτούν με την ψήφο τους.
[Π]: Εξετάζετε μια νέα ανακατανομή των δήμων;
Μ.Σ.: Για την ώρα δεν υφίσταται τέτοιος σχεδιασμός.
[Π]: Πόσο συχνά οι δήμαρχοι καταφεύγουν στο Υπουργείο Εσωτερικών για διευθέτηση ζητημάτων τους;
Μ.Σ.: Το Υπουργείο Εσωτερικών βρίσκεται σε άμεση επαφή με την Τοπική Αυτοδιοίκηση καθώς σκοπός μας είναι να αφουγκραζόμαστε τις ανάγκες της και να δίνουμε λύσεις στα προβλήματα που αντιμετωπίζει.
“Είμαι υπέρμαχος της συνεργασίας. Η συνεργασία και η ομαδικότητα αποτελούν απαραίτητα συστατικά επιτυχίας. Οι άνθρωποι ενωμένοι, εξελίσσονται και προχωρούν περισσότερο και πιο γρήγορα, απ’ ό,τι ο καθένας ξεχωριστά και κάνουν τη διαφορά στο συνολικό αποτέλεσμα.”
[Π]: Μέχρι σήμερα έχετε καταφέρει να συναντηθείτε με τους δημάρχους της χώρας και να καταγράψετε ζητήματα και ανησυχίες τους;
Μ.Σ.: Έχουν πραγματοποιηθεί συναντήσεις με τους περισσότερους από τους Δημάρχους της χώρας αλλά και με συλλογικά όργανα της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, την ΚΕΔΕ, τις ΠΕΔ και την ΕΝΠΕ. Γίνεται βέβαια αντιληπτό πως τις μέρες που διανύουμε, λόγω της πανδημίας, οι δια ζώσης συναντήσεις είναι περιορισμένες, για το σκοπό αυτό αξιοποιούμε όπως όλοι τα μέσα που προσφέρει η ψηφιακή τεχνολογία, και διατηρούμε την επικοινωνία μας μέσω των τηλεδιασκέψεων.
[Π]: Η πανδημία σας πήγε πίσω; Ή όλα κυλούν ομαλά;
Μ.Σ.: Η πανδημία είναι μία πρωτόγνωρη κατάσταση για όλους μας, είμαστε όμως εδώ, παλεύουμε παρά τις όποιες αντιξοότητες. Τα νέα δεδομένα, συνέβαλλαν στην εκκίνηση ή την επίσπευση αν θέλετε, ορισμένων διαδικασιών με σύμμαχο την τεχνολογία. Πέρα όμως από την πανδημία, μην ξεχνάτε ότι βιώσαμε και άλλες δύσκολες καταστάσεις, όπως τα πρόσφατα έντονα καιρικά φαινόμενα, που έπληξαν τη χώρα μας τα οποία αντιμετωπίσαμε και θα τα αντιμετωπίζουμε σε κάθε περίπτωση. Σίγουρα, μέσα σε ένα τέτοιο συνολικό κλίμα δε μπορούμε να μιλούμε για ομαλότητα ούτε όμως και για οπισθοχώρηση. Βαδίζουμε με τα δεδομένα που έχουμε φροντίζοντας πάντα για το καλύτερο, με γνώμονα το κοινό καλό.
“Η σκυτάλη αλλάζει, αλλά η ομάδα συνεχίζει την στενή και αγαστή συνεργασία με τα μέλη της. Κοινός μας στόχος παραμένει πάντα η ποιότητα, η ταχύτητα, η αποδοτικότητα και η αποτελεσματικότητα των ενεργειών μας. Αυτό ίσχυε και ισχύει και στο Υπουργείο Εσωτερικών.”
[Π]: Μιλήστε μας για το πρόγραμμα «Αντώνης Τρίτσης» και πως επί της ουσίας διευκολύνει τους Δήμους;
Μ.Σ.: Πρόσφατα υπογράφηκε μια σημαντική δανειακή σύμβαση μεταξύ της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων και του Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων, η οποία προβλέπει τη συμμετοχή της Τράπεζας, καταρχήν, με ποσό ύψους 500 εκατ. Ευρώ, στο Αναπτυξιακό Πρόγραμμα «Αντώνης Τρίτσης». Ενώ η αύξηση της συμμετοχής της έως και του συνολικού προϋπολογισμού του προγράμματος, εξαρτάται από το ρυθμό απορρόφησης του αρχικού ποσού από τους δικαιούχους φορείς της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.
Το συγκεκριμένο πρόγραμμα αποτελεί ένα πανίσχυρο χρηματοδοτικό εργαλείο στα χέρια των Δήμων για την κατασκευή έργων ιδίως στους τομείς των υποδομών, της ψηφιακής σύγκλισης, της βιώσιμης ανάπτυξης, προστασίας του περιβάλλοντος, την προμήθεια αγαθών και υπηρεσιών πολιτικής προστασίας και προστασίας της δημόσιας υγείας και ειδικότερα την άρση των οικονομικών επιπτώσεων από την πανδημία Covid-19.
[Π]: Τι κριτήρια πρέπει να πληρούνται στα έργα για την ένταξή τους στο πρόγραμμα «Αντώνης Τρίτσης»;
Μ.Σ.: Βασικά κριτήρια για την ένταξη στο πρόγραμμα «Αντώνης Τρίτσης» είναι:
• η σκοπιμότητα της πρότασης, η οποία αντανακλά στην ισόρροπη και δίκαιη ανάπτυξη, στην οποία πρέπει να αιτιολογείται η αναγκαιότητα υλοποίησης των πράξεων σε συνδυασμό με τη βιωσιμότητά τους στο χρόνο και η δυνατότητα αξιοποίησής τους, με αποτύπωμα των πράξεων αυτών στην τοπική κοινωνία.
• η ωριμότητα της πρότασης, που εμφαίνεται από τον ολοκληρωμένο χαρακτήρα της, τη ρεαλιστική αποτύπωση του φυσικού αντικειμένου του χρονοδιαγράμματος υλοποίησης και του προϋπολογισμού της, αλλά και στη μη δυνατότητα συγχρηματοδότησης από άλλα συγχρηματοδοτούμενα προγράμματα.
“Δεν υπάρχουν ξεχασμένα έργα όλα τα έργα που είχαν ενταχθεί στο ΦΙΛΟΔΗΜΟ Ι θα υλοποιηθούν. Υπάρχουν κάποια έργα που εντάχθηκαν και συνεχίζεται κανονικά η χρηματοδότησή τους από το Φιλόδημο Ι ενώ κάποια άλλα θα υλοποιηθούν με την ένταξη τους στο πρόγραμμα «Αντώνης Τρίτσης».”
[Π]: Τα έργα που είχαν ενταχθεί στο ΦΙΛΟΔΗΜΟ Ι θα υλοποιηθούν ή είναι ξεχασμένα;
Μ.Σ.: Δεν υπάρχουν ξεχασμένα έργα όλα τα έργα που είχαν ενταχθεί στο ΦΙΛΟΔΗΜΟ Ι θα υλοποιηθούν.
Υπάρχουν κάποια έργα που εντάχθηκαν και συνεχίζεται κανονικά η χρηματοδότησή τους από το Φιλόδημο Ι ενώ κάποια άλλα θα υλοποιηθούν με την ένταξη τους στο πρόγραμμα «Αντώνης Τρίτσης». Σήμερα λοιπόν συνολικά, στο Πρόγραμμα «Αντώνης Τρίτσης» έχουν δημοπρατηθεί 311 έργα με προϋπολογισμό δημοπράτησης 787.000.000€, από αυτά υλοποιούνται 157 έργα με Συμβάσεις, συνολικού ύψους 233.500.000€ και όλα είναι έργα που έχουν μεταφερθεί από το Πρόγραμμα “ΦιλόΔημος Ι”.
[Π]: Πολλές φορές οι δήμαρχοι δυσανασχετούν με το ρόλο της Αποκεντρωμένης Διοίκησης. Σκέφτεστε να αναθεωρήσετε τις αρμοδιότητες της, να την καταργήσετε, να την αντικαταστήσετε με κάποιο άλλο όργανο ή τίποτα από αυτά;
Μ.Σ.: Είμαστε σε συνεχή διάλογο με την Αυτοδιοίκηση για την επικείμενη μεταρρύθμιση με στόχο την εφαρμογή της πολυεπίπεδης διακυβέρνησης, η οποία εστιάζει στον διαχωρισμό αρμοδιοτήτων μεταξύ των δύο βαθμών Αυτοδιοίκησης και του κεντρικού κράτους μέσω της αποκέντρωσης αρμοδιοτήτων. Ο ρόλος του κράτους πρέπει να είναι επιτελικός καθώς οι καλύτεροι γνώστες των τοπικών προβλημάτων είναι οι αυτοδιοικητικές αρχές.
Παράλληλα με πρωτοβουλία μου έπειτα από συνάντηση στην οποία μετείχαν ο Πρόεδρος της Περιφερειακής Ένωσης Δήμων Αττικής (Π.Ε.Δ.Α.) και εκπρόσωποι παρατάξεών της και ο Συντονιστής της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Αττικής, συγκροτήθηκε ολιγομελής Ομάδα Εργασίας επί θεμάτων Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Έργο της ομάδας είναι η εισήγηση προτάσεων προς το Υπουργείο Εσωτερικών, για την εξέταση της δυνατότητας περιορισμού των θεσμικά προβλεπόμενων εγκρίσεων εκ μέρους των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων. Απώτερος σκοπός η μείωση της γραφειοκρατίας και των αντίστοιχων διοικητικών βαρών. Οι προτάσεις είναι έτοιμες να κατατεθούν στη Γενική Γραμματεία προκειμένου να τις επεξεργαστούμε και όσο το δυνατό πιο σύντομα, να προβούμε θεσμικά σε απλούστευση των διαδικασιών που δημιουργούν γραφειοκρατικά προβλήματα με – στόχο να επιτύχουμε μεγαλύτερη ευελιξία και επιτάχυνση στην παραγωγή του δημοτικού έργου.
“Σίγουρα, μέσα σε ένα τέτοιο συνολικό κλίμα δε μπορούμε να μιλούμε για ομαλότητα ούτε όμως και για οπισθοχώρηση. Βαδίζουμε με τα δεδομένα που έχουμε φροντίζοντας πάντα για το καλύτερο, με γνώμονα το κοινό καλό.”
[Π]: Ποιά είναι η άποψη σας για τους νέους αναπτυξιακούς οργανισμούς που καλούνται να συστήσουν οι δήμοι;
Μ.Σ.: Ο συγκεκριμένος Νόμος ψηφίστηκε για να συμβάλει στην εφαρμογή της αναπτυξιακής πολιτικής των δήμων, στην γρηγορότερη ωρίμανση μελετών και την παρακολούθηση των έργων και την υλοποίηση πολιτικών κοινωνικής συνοχής, ψηφιακής σύγκλισης και αειφόρου ανάπτυξης.
[Π]: Σε κάποιες περιπτώσεις είδαμε συνεργασία και σε κάποιες μοναξιές… Εσείς ποια κατεύθυνση πιστεύετε ότι είναι πιο λειτουργική;
Μ.Σ.: Είμαι υπέρμαχος της συνεργασίας. Η συνεργασία και η ομαδικότητα αποτελούν απαραίτητα συστατικά επιτυχίας. Πιστεύω ακράδαντα στη δύναμη της ομάδας, και στα οφέλη της συνεργασίας. Οι άνθρωποι ενωμένοι, εξελίσσονται και προχωρούν περισσότερο και πιο γρήγορα, απ’ ό,τι ο καθένας ξεχωριστά και κάνουν τη διαφορά στο συνολικό αποτέλεσμα.
[Π]: Από Τάκη σε Μάκη. Η αλλαγή της σκυτάλης στο Υπουργείο Εσωτερικών σας βρήκε σταθερό στο απαιτητικό πόστο σας. Ποιες οι σχέσεις σας με τους Υπουργούς, πρώην και νυν;
Μ.Σ.: Η κυβέρνηση είναι μία, με πρωθυπουργό τον Κυριάκο Μητσοτάκη. Η σκυτάλη αλλάζει, αλλά η ομάδα συνεχίζει την στενή και αγαστή συνεργασία με τα μέλη της. Κοινός μας στόχος παραμένει πάντα η ποιότητα, η ταχύτητα, η αποδοτικότητα και η αποτελεσματικότητα των ενεργειών μας. Αυτό ίσχυε και ισχύει και στο Υπουργείο Εσωτερικών.
[Π]: Πως κυλάει μια ημέρα στο Υπουργείο Εσωτερικών για τον Γενικό Γραμματέα;
Μ.Σ.: Όπως όλα τα μέλη της κυβέρνησης, έτσι και εγώ, έχω προσήλωση στην καλύτερη δυνατή ανταπόκριση μου στα καθήκοντα που μου έχουν ανατεθεί με κοινό στόχο να συμβάλλουμε στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων μας στην αποτελεσματική υλοποίηση του κυβερνητικού έργου.
[Π]: Που είναι καλύτερα, στον Δήμο ή στο Υπουργείο;
Μ.Σ.: Είναι δύο διαφορετικές θέσεις με κοινή συνισταμένη τον πολίτη και την κοινωνία. Ως Δήμαρχος καλείσαι να πάρεις αποφάσεις για συγκεκριμένα θέματα που θα επηρεάσουν έναν συγκεκριμένο αριθμό πολιτών, ως Γενικός Γραμματέας σε ένα Υπουργείο οι αποφάσεις και η συμβολή σου έχει σίγουρα μία ευρύτερη επιρροή.
Αυτό όμως που είναι κοινό και στις δύο θέσεις είναι η ουσιαστική επαφή με τους πολίτες. Αυτό δεν χάνεται σε καμία περίπτωση! Στο Δήμο η επαφή με τους πολίτες είναι άμεση, στο Υπουργείο η επαφή διατηρείται μέσα από τη συνεργασία με τους Δημάρχους που τους εκπροσωπούν και τη θέσπιση πολιτικών προς όφελος του συνόλου.
[Δημοσιεύτηκε στον ΠΑΛΜΟ της Γλυφάδας, 10 Απριλίου 2021]
