Ουδέν κακόν αμιγές καλού και αντιστρόφως. Το ρητό αυτό διαβάζεται και αντίστροφα στην περίπτωση μας όμως παίρνουμε την πρώτη εκδοχή. Τα περιοριστικά μέτρα που ισχύουν λόγω κορονοϊού φαίνεται ότι τελικά θα έχουν και κάποια ευεργετικά αποτελέσματα. Το εφετινό Πάσχα θα είναι από ό,τι φαίνεται ήρεμο, χωρίς οβελίες , βεγγαλικά και μπαλοθιές. Αυτό σημαίνει ότι χιλιάδες αρνιά και κατσίκια θα γλυτώσουν από την άσκοπη σφαγή και την βάρβαρη συνήθεια του πασχαλινού οβελία, χιλιάδες άνθρωποι, υπέρβαροι οι περισσότεροι, θα καταφέρουν να κρατήσουν την χοληστερίνη, τα τριγλυκερίδια και το ουρικό τους οξύ σε υποφερτά επίπεδα, αρκετές δεκάδες άτομα θα γλυτώσουν από ακρωτηριασμούς και τραυματισμούς που προκαλούνται κάθε χρόνο από βεγγαλικά, αδέσποτες σφαίρες και εκρηκτικά πάσης φύσεως που προκαλούν δαιμονισμένο θόρυβο για να συνεισφέρουν στην ατμόσφαιρα θρησκευτικής κατάνυξης και περισυλλογής των ημερών. Ίσως τελικά να εθιστούμε στην εφετινή υποχρεωτική πασχαλινή γαλήνη και να συνειδητοποιήσουμε επιτέλους ότι υπάρχουν και ποιο πολιτισμένοι τρόποι να γιορτάσει κανείς μία θρησκευτική εορτή. Το Πάσχα είναι μία κατεξοχήν εβραϊκή εορτή (εβραϊκά πεσάχ = διάβαση, πέρασμα ) η οποία υιοθετήθηκε από τον Χριστιανισμό και ταυτίστηκε με την σταύρωση και την ανάσταση του Χρηστού. Στην ταύτιση αυτή βοήθησε και το γεγονός ότι η σταύρωση και η ανάσταση του Χρηστού έγιναν κατά την διάρκεια του Εβραϊκού Πάσχα (14η του μηνός Νισσάν). Είναι γενικός κανόνας κάθε νεότερη θρησκεία να υιοθετεί στοιχεία από παλαιότερες. Αυτό πιθανότατα γινόταν για να διευκολυνθεί ο κόσμος να περάσει ομαλά από την παλαιότερη θρησκεία στην νεότερη. Το εβραϊκό Πάσχα εορτάζεται σε ανάμνηση της εξόδου των εβραίων από την Αίγυπτο και την απελευθέρωση τους υπό την ηγεσία του Μωυσή από τον ζυγό των Αιγυπτίων. Επειδή ο Φαραώ, σύμφωνα με την Παλαιά Διαθήκη, αρνείτο την αναχώρηση των Εβραίων για την Γη Χαναάν, ο Θεός για να τον τιμωρήσει προκάλεσε στην Αίγυπτο μεγάλες συμφορές τις γνωστές δέκα πληγές του Φαραώ. Η τελευταία πληγή από τις δέκα ήταν να πεθάνουν όλα τα πρωτότοκα παιδιά των Αιγυπτίων. Για να προφυλαχτούν όμως τα παιδιά των Εβραίων ο Θεός διαμήνυσε, κάθε οικογένεια να σφάξει ένα ενιαύσιο αρνί ή κατσίκι και με το αίμα του να βάψουν ένα σημάδι στην πόρτα για να ξέρει ο άγγελος του θανάτου ότι εκεί είναι εβραϊκό σπίτι και να μην το πειράξει. Από τότε επικράτησε η συνήθεια κάθε Πάσχα να σφάζουν μικρά αρνιά ή κατσίκια και να βάφουν την πόρτα του σπιτιού με το αίμα του για να προστατεύεται το σπίτι αλλά και το κοπάδι στις αγροτικές κοινωνίες από το κακό. Οι εβραίοι γενικά, ως ποιμενικός λαός, είχαν ιδιαίτερη επίδοση στην σφαγή αμνοεριφίων. Καθημερινά στον ναό του Σολομώντα εσφάζοντο ως θυσία -προσφορά στον Θεό αμέτρητα ζώα με αποτέλεσμα η ατμόσφαιρα να γίνεται αποπνικτική από την οσμή του αίματος. Για την επικάλυψη των δυσάρεστων αυτών οσμών από τις θυσίες καθιερώθηκε στον ναό η χρήση θυμιάματος από λιβάνι, κέδρο ή άλλα μυρωδικά, κάτι που και αυτό υιοθετήθηκε από τον χριστιανισμό αλλά με άλλο νόημα. Μέσα στο πλαίσιο της υιοθέτησης στοιχείων παλαιοτέρων θρησκειών ο Χρηστός αποκλήθηκε
«ο αμνός του Θεού ο αίρων τας αμαρτίας του κόσμου» συνδεόμενος έτσι με τον αποδιοπομπαίο τράγο, που κατά την εβραϊκή τελετή του εξαγνισμού (εορτή Γιόμ Κιπούρ) φορτωνότανε όλες τις αμαρτίες της κοινότητας και θυσιαζότανε για την συγχώρεση και τον εξαγνισμό της. Από την συνοπτική αυτή εξιστόρηση είναι προφανές ότι το βάρβαρο αυτό έθιμο της άσκοπης σφαγής χιλιάδων αμνοεριφίων δεν υποστηρίζεται από κανένα δογματικό ή εθιμικό στοιχείο του χριστιανισμού.
Απόδειξη ότι σε καμία άλλη χριστιανική εκκλησία, καθολική, διαμαρτυρομένων, αγγλικανική αλλά και ορθόδοξη όπως είναι η ρωσική ή οι Βαλκανικές εκκλησίες δεν έχει υιοθετηθεί αυτή η βαρβαρότητα. Αποτελεί καθαρή ελληνική πατέντα.
Κανένας θρησκευτικός ή πολιτιστικός λόγος δεν επιβάλει αυτή την άσκοπη σφαγή.
Πως όμως επικράτησε αυτό το έθιμο στην χώρα μας ??? Σύμφωνα με την λαογραφική έρευνα προέρχεται πιθανότατα από ποιμενική εορτή που γινόταν στην αρχή της Άνοιξης τότε που τα κοπάδια αφήνουν τα χειμαδιά δηλαδή τα πεδινά και ανεβαίνουν στα βουνά όπου η θερμοκρασία είναι χαμηλότερη και υπάρχει άφθονο χορτάρι για τα ζώα. Η εορτή αυτή γινόταν κατά την πρώτη πανσέληνο της Άνοιξης όπου θυσιαζόταν ένα αρνί ανά στάνη ως επίκληση στο θεό των ποιμνίων για υγεία και γονιμότητα του κοπαδιού. Ανάμνηση της εορτής αυτής είναι το γνωστό «αντάμωμα» των Σαρακατσαναίων, που ήταν ανέκαθεν κτηνοτρόφοι, και γίνεται κάθε χρόνο στο Περτούλι το τελευταίο σαββατοκύριακο του Ιουνίου με καθαρά συμβολικό και πολιτιστικό χαρακτήρα. Επειδή η πρώτη πανσέληνος της Άνοιξης ταιριάζει λίγο -πολύ με το Ορθόδοξο Πάσχα, που γίνεται την πρώτη Κυριακή μετά την πρώτη πανσέληνο ύστερα από την εαρινή ισημερία (21η Μαρτίου ), τελικά το ποιμενικό αυτό έθιμο ταυτίστηκε με τον εορτασμό του Πάσχα και έτσι μας προέκυψε ο γνωστός οβελίας. Μετά από όλα αυτά προκύπτει το ερώτημα, τι νόημα έχει για εμάς αυτό το φρικτό έθιμο ???? Οι Εβραίοι έχουν τους λόγους τους που το τηρούν γιατί αυτή είναι η παράδοσή τους και η ιστορία τους. Ποιμενικοί πληθυσμοί στην Ελλάδα υπάρχουν ελάχιστοι πλέον για να το τηρήσουν, εμείς οι αστοί γιατί το κάνουμε??
Είναι θέαμα αυτό να βλέπεις να γυρίζουν σούβλες σε πεζοδρόμια, βεράντες ή ακάλυπτους χώρους??? Η μοναδική εξήγηση που θα μπορούσε να δώσει κανείς είναι ότι ο πληθυσμός των σημερινών πόλεων που προέρχεται σε μεγάλο ποσοστό από ορεινά χωριά προσπαθεί να ανακαλέσει στην μνήμη του εικόνες από την παιδική του ηλικία στο χωριό οι μεγαλύτεροι, ή κάποιες διηγήσεις και εικόνες από παλιές φωτογραφίες οι νεότεροι. Το παρελθόν όμως δεν ζωντανεύει με σφαγές αθώων ζώων, ούτε με ψευτο-γλέντια με κλαρίνα και καλαματιανά, κακές απομιμήσεις κάποιου παλιού ξεχασμένου καιρού. Ζούμε στον 21ο αιώνα πλέον και καιρός να προσαρμοστούμε στην νέα εποχή. Η άσκοπη κατανάλωση κρέατος πρέπει να μειωθεί δραστικά για χίλιους δύο λόγους . Καταρχήν για λόγους περιβαλλοντικούς. Τα πεπτικά αέρια των θηλαστικών ιδιαίτερα των βοοειδών είναι καταστροφικά για το όζον και την γενικότερη ισορροπία του κλίματος. Η εκτροφή των ζώων απαιτεί την δέσμευση μεγάλων εκτάσεων γης (λιβάδια ) που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για καλλιέργεια τροφίμων. Ίσως δεν είναι γνωστό ότι το 2050 με τη αύξηση του πληθυσμού που παρατηρείται αλλά και την άνοδο του βιοτικού επιπέδου των τρίτων χωρών η γή δεν θα επαρκεί πλέον να εκθρέψει όλο αυτό τον κόσμο και αν δεν ληφθούν έγκαιρα μέτρα θα υπάρξει παγκόσμιος λιμός, με ό,τι αυτό συνεπάγεται.
Πέρα όμως από τους περιβαλλοντικούς λόγους υπάρχουν και σοβαροί λόγοι υγείας.
Το κρέας αμνοεριφίων θεωρείται από τα πλέον επιβλαβή. Περιέχει μεγάλη ποσότητα τοξινών που οδηγούν σε αύξηση όλων των αιματολογικών δεικτών ιδιαίτερα του ουρικού οξέος, της ουρίας και της χοληστερίνης. Είναι γνωστό ότι κατά τους προηγούμενους αιώνες (17ο-19ο ) η πλέον διαδεδομένη ασθένεια στους αριστοκρατικούς κύκλους των ευγενών και των πλουσίων οικογενειών ήταν η ποδάγρα, δηλαδή το πολύ υψηλό ουρικό οξύ που προκαλούσε πληγές και πόνους στα πόδια ,σηψαιμία και σε πολλές περιπτώσεις οδηγούσε σε ακρωτηριασμούς. Η αιτία αυτής της αρρώστιας που τότε δεν γνώριζαν ήταν ότι οι αριστοκρατικοί κύκλοι λόγω του υψηλού εισοδήματος τους είχαν την ευχέρεια να τρέφονται καθημερινά με κρέας αμνοεριφίων και κυνηγίου που τους οδηγούσε σταθερά στην ποδάγρα. Ένα επιπλέον στοιχείο και λόγος μποϋκοτάζ αυτού του δήθεν εθίμου είναι καθαρά οικονομικό.
Η Ελληνική κτηνοτροφία είναι πολύ μικρή για να καλύψει τις ανάγκες των γηγενών κοψιδοφάγων. Αυτό σημαίνει ότι ο μεγαλύτερος όγκος αμνοεριφίων που «καταναλώνονται» στην χώρα μας είναι εισαγόμενα από διάφορες Βαλκανικές χώρες κυρίως Βουλγαρία αλλά και άλλων εξωτικών χωρών π.χ. Νέα Ζηλανδία με ανάλογη εξαγωγή συναλλάγματος. Αυτό για όσους πιστεύουν ότι με το ψευτο-έθιμο του οβελία ενισχύεται η εγχώρια οικονομία. Συμπερασματικά, το προσβλητικό αυτό για τον πολιτισμό μας έθιμο δεν έχει καμία βάση, ούτε θρησκευτική, ούτε εθιμική – πολιτιστική , ούτε υγιεινή αλλά ούτε και οικονομική. Αντίθετα περιβαλλοντικοί λόγοι και σοβαροί λόγοι δημόσιας υγείας επιβάλλουν να το αποφεύγουμε. Τώρα όσοι εξακολουθούν να παραμένουν αμετανόητοι θιασώτες αυτής της συνήθειας, με γειά τους με χαρά τους. Δεν έχουμε κανένα δικαίωμα να τους επιπλήξουμε, απλά για το καλό τους ας κάνουν συχνότερες εξετάσεις αίματος. Εμείς οι υπόλοιποι που ευτυχώς κάθε χρόνο γινόμαστε και περισσότεροι το Πάσχα θα φάμε ψάρια άντε ίσως και κανένα καλαμάκι κοτόπουλο.
Ευτυχώς για όλους μας , ανθρώπους και αμνοερίφια, εφέτος ο κορονοϊός είναι σύμμαχος μας. Ουδέν κακόν αμιγές καλού και πάλι. Για του χρόνου βλέπουμε, καλά να είμαστε.
Βασ. Τριτ.
