Διάπλους Βουλιαγμένης: Η γέννηση, η εμπορευματοποίηση, η αναβίωση

Του Γιώργου Λαουτάρη

Mια ξεχωριστή ιστορία έχει ο Διάπλους Βουλιαγμένης, αυτή η σπάνια και αυθεντική εκδήλωση μαζικού αθλητισμού που ξεκίνησε είκοσι χρόνια πριν, το 1997. Κάτοικοι της Βουλιαγμένης, μέλη του ιστορικού ναυτικού της Ομίλου, του ΝΟΒ και ενήλικοι κολυμβητές από όλη την Αττική μετέτρεψαν σε θεσμό μια παλιά συνήθεια: Την κάλυψη μεγάλων αποστάσεων μέσα στο μαγευτικό κόλπο της Βουλιαγμένης.

Η ιστορία του θεσμού

Όπως θυμάται η Λίλα Κολοκοτρώνη, η ψυχή του θεσμού που μίλησε στον “Παλμό” συμβουλευόμενη το πλούσιο αρχείο της, ο πρώτος διάπλους έγινε στις 21 Ιουλίου 1997 μετά από πρωτοβουλία του Αθλητικού Οργανισμού του Δήμου Βουλιαγμένης, επί δημαρχίας φυσικά του Γρηγόρη Κασιδόκωστα. Μέλη του ΝΟΒ και κολυμβητές της πλαζ πήραν μέρος σε αυτό τον όμορφο αγώνα, καλύπτοντας τα 300-400 μέτρα από την πλαζ της Βουλιαγμένης μέχρι τις εγκαταστάσεις του ΝΟΒ.
Ο Διάπλους ξεχάστηκε για κάποια χρόνια και επανέκαμψε το 2001, ξανά με πρωτοβουλία του Δήμου (με υπεύθυνο τότε τον Μάκη Βιτωράτο) και συνεργασία του ΝΟΒ (με υπεύθυνη τη Λίλα Κολοκοτρώνη). Αυτή τη φορά αφετηρία ήταν η παραλία που είναι γνωστή στους Βουλιαγμενιώτες ως “Τάσος”, δίπλα από το σημερινό εστιατόριο “Ακτή” και ο τερματισμός στον ΝΟΒ. Το 2002 η πορεία του Διάπλου αντιστράφηκε και οι κολυμβητές κάλυψαν μια απόσταση περίπου 1 χιλιομέτρου από τον ΝΟΒ προς την προβλήτα του “Τάσου”.
Το 2003 παράλληλα με τον Διάπλου, τους καλοκαιρινούς μήνες εγκαινιάζεται και ο “Χειμερινός Διάπλους Βουλιαγμένης” στη νότια πλαζ του ΝΟΒ με συμμετοχή δεκάδων ανδρών και γυναικών. “Καθοριστική την περίοδο αυτή είναι και η βοήθεια των προπονητών του ΝΟΒ, του Γιάννη Γιαννουρή και των αδερφών Ρούπακα”, θυμάται η Λίλα Κολοκοτρώνη. Από τότε θερινοί και χειμερινοί αγώνες συγκεντρώνουν όλο και περισσότερες συμμετοχές ανδρών, γυναικών και παιδιών.
Το 2006, όπως μας διηγείται η Λίλα Κολοκοτρώνη, ξεκίνησε η συνεργασία με το Πανελλήνιο Σωματείο Μαραθώνιας και Χειμερινής Κολύμβησης “Αλς”. “Έτσι οι αγώνες έγιναν πιο οργανωμένοι, ενώ ξεκίνησαν να έρχονται αθλητές από τη Θεσσαλονίκη, τη Θεσσαλία και την Κρήτη”, εξηγεί.
Στις 6 Ιουλίου 2008 πραγματοποιήθηκε ο τελευταίος θερινός Διάπλους Βουλιαγμένης. Η μεγάλη αύξηση της κίνησης των σκαφών στον κόλπο το καλοκαίρι καθιστά την κολύμβηση δυσχερή. Έκτοτε αποφασίζεται ότι ο Διάπλους θα αφορά μόνο χειμερινούς κολυμβητές, ενώ οι αποστάσεις αυξάνονται σε 1.000 και 4.000 μέτρα.

Θερινός Διάπλους 2002. Πρώτος ο Χάρης Πετρακάκος, δεύτερος ο Δ. Μαυροειδής και τρίτος ο Παύλος Λαουτάρης. Βραβεύει η Τίνα Καμπάνη.

Η ψυχή του θεσμού, Λίλα Κολοκοτρώνη, νικήτρια του Θερινού Διάπλου Βουλιαγμένης για το 2002.

Μια εταιρεία τα αλλάζει όλα

Κατά τα χρόνια που ακολουθούν ο ερασιτεχνικός αθλητισμός (και κυρίως το τρέξιμο) γίνεται όλο και πιο δημοφιλής και διαμορφώνει ένα νέο πεδίο επιχειρηματικής δραστηριότητας. Εταιρείες διοργάνωσης εκδηλώσεων μαζικού αθλητισμού αναπτύσσονται ραγδαία, ανεβάζοντας γενικά το επίπεδο αλλά
επιφέροντας μια σειρά από σημαντικές αλλαγές: Οι αθλητικές διοργανώσεις αποκτούν πιο έντονα ανταγωνιστικά χαρακτηριστικά, επαγγελματίες αθλητές συμμετέχουν στα ραντεβού διεκδικώντας διακρίσεις, χορηγοί κάθε είδους καταλαμβάνουν όλο το “χώρο”.
Το 2013 τον Διάπλου της Βουλιαγμένης τον ανέλαβε σε συνεργασία με τον ΝΟΒ η γνωστή στο χώρο εταιρεία Xterra. Σημαντικά στοιχεία της φυσιογνωμίας του Διάπλου Βουλιαγμένης, όπως καθιερώθηκε αυτά τα χρόνια, μεταβλήθηκαν, αποξενώνοντας αρκετούς από τους πρώτους φίλους του θεσμού.
Η νέα εταιρεία στοχεύοντας σε μεγαλύτερο αριθμό συμμετοχών άλλαξε την καθιερωμένη ημερομηνία διεξαγωγής του Χειμερινού Διάπλου. Από το πρώτο Σαββατοκύριακο του Δεκεμβρίου, η διεξαγωγή της διοργάνωσης πλέον γίνεται ένα μήνα νωρίτερα, στις αρχές Νοεμβρίου, σε αισθητά πιο ζεστά νερά. Την ίδια στιγμή, επιτρέπεται σε συμμετέχοντες να φορούν ισοθερμικές στολές και να αγωνίζονται σε χωριστή κατηγορία. Παράλληλα, το κόστος της συμμετοχής κρίνεται από τους περισσότερους ως δυσανάλογο των παροχών.
Στην τελευταία διοργάνωση του 2016 ο τίτλος “Χειμερινός Διάπλους Βουλιαγμένης” απαλείφθηκε. Στη θέση του οι διοργανωτές έβαλαν τον τίτλο στα Αγγλικά “Xterra vouliagmeni swim challenge” και σημείωσαν στην ιστοσελίδα τους: “Η συνεργασία της Xterra Greece με τον ΝΟΒ από το 2013, έδωσε στη διοργάνωση μια νέα διάσταση, με αποτέλεσμα να αποτελεί σήμερα τον κορυφαίο και μεγαλύτερο κολυμβητικό αγώνα της χρονιάς, με αθλητές από κάθε γωνιά της Ελλάδας και το εξωτερικό”.
Με εμπορικούς όρους ίσως το πείραμα να πέτυχε, ωστόσο αυτό δεν έγινε χωρίς απώλειες. Η ομάδα συμμετεχόντων από Θεσσαλονίκη και Κρήτη σταμάτησε. Το κυριότερο; Κολυμβητές με αναπηρίες που παραδοσιακά έπαιρναν μέρος, πλέον αδυνατούσαν, αφού η Xterra τροποποίησε ριζικά τη διαδικασία τερματισμού: Οι συμμετέχοντες πρέπει να βγουν από το νερό και να διανύσουν κάποια μέτρα τρέχοντας. Μόνο έξω από το νερό μπορεί να στηθεί η “αψίδα των χορηγών”, όπου και βγαίνουν οι αναμνηστικές φωτογραφίες που ξεχειλίζουν από λογότυπα εταιρειών.

Στιγμιότυπο από τον πρώτο Χειμερινό Διάπλου, 7 Δεκεμβρίου 2003.

Ο σημερινός Συμπαραστάτης του Δημότη, Σωτήρης Ελευθερίου βραβεύει τις νικήτριες του Θερινού Διάπλου για το 2007.

Ένα ακόμα μετάλλιο για τη Σοφία Ψιλόλιγνου στο Χειμερινό Διάπλου του 2006, την πρώτη Ελληνίδα που διέσχισε τη Μάγχη το 2002, το Γιβραλτάρ και το Μεσσηνιακό Κόλπο.

Ο αυθεντικός Διάπλους επιμένει

Η θάλασσα είναι (ακόμα) ελεύθερη και ο κόλπος της Βουλιαγμένης χαρίζει σε όλους απλόχερα την ομορφιά του. Όσοι λοιπόν αισθάνθηκαν αποξενωμένοι από τη νέα κατάσταση, δεν δίστασαν να συνεχίσουν τον αυθεντικό Διάπλου Βουλιαγμένης, ως μια εκδήλωση χειμερινής κολύμβησης μακριά από την εμπορευματοποίηση και την ψυχρότητα του επαγγελματισμού. Μια παρέα ανθρώπων της περιοχής και όχι μόνο, εξακολουθούν να δίνουν ραντεβού το πρώτο Σαββατοκύριακο κάθε Δεκεμβρίου, στη νότια πλαζ του ΝΟΒ και να απονέμουν μετάλλια σε όλους και κύπελλο στους πρώτους τρεις. Τα τελευταία χρόνια, τα μετάλλια είναι από χειροποίητο σαπούνι, μια ακόμη εναλλακτική επιλογή, ενδεικτική των διαθέσεων των ανθρώπων.
Είναι ο αυθεντικός Χειμερινός Διάπλους Βουλιαγμένης, με μόνο “χορηγό” τη φύση που ευνόησε το συγκεκριμένο μέρος.