- Στο “κόκκινο” η διαβούλευση που λήγει στις 17 Οκτωβρίου
- Ομόφωνο “όχι” της Περιφέρειας Αττικής, επιφυλάξεις από ΚΕΔΕ και τοπικές κοινωνίες
Το σχέδιο του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας για τη δημιουργία έξι μονάδων καύσης απορριμμάτων σε όλη τη χώρα έχει βάλει «φωτιά» στην Αυτοδιοίκηση και στις τοπικές κοινωνίες, λίγες μόλις ημέρες πριν λήξει (17 Οκτωβρίου) η παράταση της δημόσιας διαβούλευσης.
Η Περιφέρεια Αττικής, με ομόφωνη απόφαση του Περιφερειακού Συμβουλίου, επιστρέφει ως «αδιέξοδο και αποκομμένο από την πραγματικότητα» το σχέδιο του ΥΠΕΝ, ζητώντας ριζική αναθεώρηση και παρουσιάζοντας τη δική της πρόταση για ένα αποκεντρωμένο, βιώσιμο μοντέλο διαχείρισης απορριμμάτων, με έμφαση στην ανακύκλωση, την επανάχρηση και τη διαφάνεια.
Την ίδια ώρα, οι Δήμοι εκφράζουν σοβαρές ανησυχίες για τις επιπτώσεις στην υγεία, το περιβάλλον και το κόστος μεταφοράς και λειτουργίας των μονάδων. Στο πλευρό των Δήμων, πλήθος αιρετών και φορέων επισημαίνουν ότι η καύση «ακυρώνει στην πράξη» την προσπάθεια διαλογής στην πηγή και δημιουργεί εξάρτηση από έναν μηχανισμό που απαιτεί συνεχή τροφοδοσία απορριμμάτων.
Το μήνυμα που εκπέμπει η Αυτοδιοίκηση είναι σαφές: «Όχι στην καύση, ναι στην ανακύκλωση με ευθύνη και διαφάνεια».
Μέχρι τις 17 Οκτωβρίου, το ΥΠΕΝ καλείται να ακούσει τις τοπικές κοινωνίες και να δώσει απαντήσεις για τη χρηματοδότηση, τη διαχείριση και τους όρους λειτουργίας των μονάδων – προτού η φωτιά που άναψε η ΣΜΠΕ πάρει πολιτικές διαστάσεις.
Ομόφωνο «Όχι» στην καύση απορριμμάτων
Επιστρέφεται το σχέδιο του ΥΠΕΝ από την Περιφέρεια Αττικής
Την επιστροφή του σχεδίου για την ενεργειακή αξιοποίηση των απορριμμάτων, που έχει θέσει σε διαβούλευση το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ), συνοδευόμενο από παρατηρήσεις και ερωτήματα, αποφάσισε ομόφωνα το Περιφερειακό Συμβούλιο (ΠΕΣΥ) Αττικής κατά την μονοθεματική συνεδρίαση, με αντικείμενο τη Γνωμοδότηση επί της Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (Σ.Μ.Π.Ε.).
-«Αυτό που κατατέθηκε δεν έχει καμία σχέση με την πραγματικότητα», υπογράμμισε ο περιφερειάρχης Νίκος Χαρδαλιάς, υπογραμμίζοντας ότι: «κατατέθηκε μια ΣΜΠΕ που δεν προσφέρει ρεαλιστική λύση, είναι αδιέξοδη, ασαφής, με ελλείψεις και αντικρουόμενες παραδοχές και ως τέτοια επιστρέφεται με τις παρατηρήσεις της Περιφέρειας» .
Ωστόσο πέρα από την απόρριψη, ουσιαστικά του υφιστάμενου σχεδίου δημιουργίας δικτύου μονάδων ενεργειακής αξιοποίησης Απορριμματογενών Ενεργειακών Πρώτων Υλών (ΑΕΠΥ) από Αστικά Στερεά Απόβλητα (ΑΣΑ), με την ευκαιρία της συζήτησης ο περιφερειάρχης ανέπτυξε την πρόταση της Περιφερειακής Αρχής για ένα βιώσιμο και ρεαλιστικό σύστημα διαχείρισης απορριμμάτων εστιασμένο στην ανακύκλωση και την ελαχιστοποίηση, με ενεργειακή αξιοποίηση του υπολοίπου.
Ο Περιφερειάρχης Αττικής Νίκος Χαρδαλιάς άσκησε δριμεία κριτική στη ΣΜΠΕ, κάνοντας λόγο για «σχέδιο αδιέξοδο, ασαφές και αποκομμένο από την πραγματικότητα».
«Αυτό που κατατέθηκε δεν έχει καμία σχέση με την πραγματικότητα. Είναι μια μελέτη γεμάτη ελλείψεις, αντιφάσεις και ασάφειες. Ως τέτοια, επιστρέφεται συνοδευόμενη από τις παρατηρήσεις της Περιφέρειας Αττικής», τόνισε χαρακτηριστικά.
Σύμφωνα με τον κ. Χαρδαλιά, η Περιφέρεια απορρίπτει τον σχεδιασμό που προβλέπει τη δημιουργία έξι μονάδων καύσης απορριμμάτων ανά την Ελλάδα, καθώς, όπως είπε, «η λογική της καύσης είναι ένα αποπροσανατολιστικό άλλοθι».
Η ουσία, όπως επισήμανε, βρίσκεται στην ανακύκλωση και στην κυκλική οικονομία. «Η πεμπτουσία της διαχείρισης των σκουπιδιών είναι η ανακύκλωση. Όχι η καύση», είπε με έμφαση.
Ένα νέο μοντέλο διαχείρισης με βάση την ανακύκλωση
Αντί της καύσης, ο Περιφερειάρχης παρουσίασε την πρόταση της Περιφέρειας Αττικής για ένα βιώσιμο και ρεαλιστικό σύστημα διαχείρισης απορριμμάτων, που θα στηρίζεται στην αρχή της αποκεντρωμένης ευθύνης και της ισότιμης συμμετοχής όλων των Δήμων.
Ο νέος σχεδιασμός προβλέπει τρεις βαθμίδες επανάκτησης και επαναχρησιμοποίησης:
- Πρώτη βαθμίδα σε επίπεδο Δήμων: Να χρηματοδοτηθούν οι Δήμοι για την Δημιουργία Κέντρων Ανακύκλωσης και Περιβαλλοντικής Ευαισθητοποίησης, Πράσινων Σημείων και Γωνιών Ανακύκλωσης, με κάθε Δήμο να έχει την ευθύνη διαχείρισης των ανακυκλώσιμων υλικών του.
- Δεύτερη βαθμίδα σε επίπεδο Περιφερειακής Ενότητας: Διαλογή υλικών από τους μπλε κάδους και παράλληλη επεξεργασία βιοαποβλήτων και κλαδεμάτων, υπό την ευθύνη της Αυτοδιοίκησης.
- Τρίτη βαθμίδα σε περιφερειακό επίπεδο: Μονάδα ενεργειακής αξιοποίησης περιορισμένης κλίμακας, που θα επεξεργάζεται το υπόλειμμα των πράσινων κάδων και ό,τι περισσεύει από τα Κέντρα Διαλογής.
Ο κ. Χαρδαλιάς διαβεβαίωσε ότι πρόκειται για ένα ολοκληρωμένο σχέδιο με άμεσες και δίκαιες λύσεις, που θα υλοποιηθεί με ευθύνη της Αυτοδιοίκησης και χρηματοδότηση από το κράτος, χωρίς πρόσθετα βάρη για τους πολίτες.
«Ο στόχος μας είναι να φτάσουμε σύντομα σε ποσοστά ανακύκλωσης 60% – 70%, όπως ισχύει σε πολιτισμένες ευρωπαϊκές χώρες», σημείωσε.
Έντονες αντιδράσεις από παρατάξεις και φορείς
Η στάση της Περιφέρειας βρήκε σύμφωνες σχεδόν όλες τις παρατάξεις και τους εκπροσώπους φορέων, οι οποίοι εξέφρασαν την αντίθεσή τους στο κυβερνητικό σχέδιο.
Οι περισσότεροι εστίασαν στη σκοπιμότητα δημιουργίας μονάδων καύσης και στην ανάγκη συνεχούς τροφοδοσίας τους με απορρίμματα, κάτι που, όπως τόνισαν, αναιρεί την ουσία της ανακύκλωσης.
Προβληματισμός αναπτύχθηκε και ως προς το μεταφορικό κόστος που «σίγουρα δεν θα αναλάμβαναν οι ιδιώτες και που λόγω της πολυμορφίας του ελλαδικού χώρου θα ήταν ιδιαίτερα υψηλό Π.Χ από Μυτιλήνη στην Αθήνα ή από τη Ρόδο στην Κρήτη. «Κόστους το οποίο θα επιμεριστεί στους πολίτες» όπως σημείωσε Γιώργος Ιωακειμίδης (Αττικός Κύκλος).
Ο Γιάννης Σγουρός (Αττική Ανεξάρτητη Αυτοδιοίκηση) εξέφρασε την κάθετη αντίθεση του στην πολιτική της καύσης επισημαίνοντας ότι στο διάστημα κατασκευής των Μονάδων (6-8) χρόνια θα συνεχίζεται το αδιέξοδο υφιστάμενο σύστημα για την αντιμετώπιση του οποίου από πλευράς κυβέρνησης «αμφιβάλλει πραγματικά» καθώς πριν τρεις μήνες μιλούσε για ανακύκλωση και τώρα για καύση.
Ο Γιάννης Πρωτούλης (Λαϊκή Συσπείρωση) προειδοποίησε για τις «σοβαρές επιπτώσεις στη δημόσια υγεία» που έχουν καταγραφεί σε χώρες με ανάλογες μονάδες, ενώ ο Φίλιππος Καμπούρης (Μάχη για την Αττική) ζήτησε την πλήρη απόρριψη του σχεδίου, υποστηρίζοντας ότι η κυβέρνηση αγνόησε τις θέσεις των Δήμων.
«Να μπει τέλος στην αδιαφάνεια και την κακοδιαχείριση»
Ο Περιφερειάρχης έκλεισε τη συνεδρίαση απευθύνοντας κάλεσμα συνεργασίας προς όλους τους φορείς της Αυτοδιοίκησης για την υλοποίηση του νέου σχεδιασμού.
«Ήρθε η ώρα να δώσουμε μια ξεκάθαρη λύση ευθύνης. Να λύσουμε το ζήτημα των απορριμμάτων στο λεκανοπέδιο με όρους αξιοπρέπειας, διαφάνειας και χρησιμότητας για τον πολίτη», υπογράμμισε, προσθέτοντας ότι «όποιοι ευθύνονται για την κακοδιαχείριση και την αδιαφάνεια των προηγούμενων ετών θα κληθούν να λογοδοτήσουν».
Η Περιφέρεια Αττικής, όπως είπε ο κ. Χαρδαλιάς, «θα σταθεί με ευθύνη απέναντι στους τέσσερις εκατομμύρια πολίτες του λεκανοπεδίου» και θα επιδιώξει «να αλλάξει ριζικά τη φιλοσοφία της διαχείρισης των απορριμμάτων, προτάσσοντας την ανακύκλωση, τη συμμετοχή και τη διαφάνεια».
Κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης ο Περιφερειάρχης εξήρε επίσης το έργο και την προσωπικότητα του Γενικού Γραμματέα Συντονισμού Διαχείρισης Αποβλήτων, Μανώλη Γραφάκου, σημειώνοντας ότι «έχει διοικητική εμπειρία, αντανακλαστικά και ξέρει τι σημαίνει να παλεύουν σε ένα δήμο» και εκφράζοντας την εμπιστοσύνη ότι υπό τη συνεργασία τους «θα δώσουμε ξεκάθαρη λύση ευθύνης» και «θα υλοποιήσουμε τον μετασχηματισμό που έχει ανάγκη η Αττική».
Οι μονάδες ενεργειακής αξιοποίησης στο επίκεντρο της συνεδρίασης των ΔΣ της ΚΕΔΕ και της ΠΕΔ-ΚΜ
Το θέμα των μονάδων ενεργειακής αξιοποίησης απορριμματογενών ενεργειακών πρώτων υλών από αστικά στερεά απόβλητα βρέθηκε στο επίκεντρο της συνεδρίασης των Δ.Σ. της Περιφερειακής Ένωσης των Δήμων Κεντρικής Μακεδονίας και της ΚΕΔΕ, με αφορμή τη δημοσιοποίηση από το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, για διαβούλευση, της Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ) για το Σχέδιο Δημιουργίας Δικτύου των μονάδων αυτών.
Παρουσιάζοντας τη σχετική εισήγηση, ο Κωνσταντίνος Ζέρβας, Πρόεδρος της Επιτροπής Διαχείρισης Υδάτων και Κυκλικής Οικονομίας της ΚΕΔΕ, ανέφερε ότι η ΚΕΔΕ τίθεται κατ αρχήν θετικά στη θεσμοθέτηση και λειτουργία μονάδων ενεργειακής αξιοποίησης απορριμμάτων, καθώς αποτελούν μια διεθνώς επιτυχή πρακτική που θα συνεισφέρει στο βαθμό που θα σχεδιαστεί και εφαρμοστεί σωστά στην προσπάθεια για τη μείωση της απαράδεκτης υγειονομικής ταφής.
Ωστόσο έκανε λόγο για σοβαρές ανησυχίες που δημιουργούνται από πολλές τοπικές κοινωνίες για τη δημόσια υγεία γι’ αυτό απαιτείται η επαρκής διαβούλευση με τις κοινωνίες και η διενέργεια ελέγχων από σώματα επιθεωρητών που έχουν το κύρος, τη δυνατότητα, την τεχνογνωσία και την απαραίτητη αξιοπιστία. Τόνισε ακόμη την ανάγκη διασαφήνισης των πηγών χρηματοδότησης των μονάδων, της ενδεχόμενης επιβολής τέλους ενεργειακής αξιοποίησης απορριμμάτων, των κανόνων λειτουργίας των μονάδων, της οικονομικής επιβάρυνσης των δήμων και των ΦΟΔΣΑ και των τιμών πώλησης της παρεχόμενης ενέργειας. Σε κάθε περίπτωση τόνισε ότι η λειτουργία των μονάδων ενεργειακής αξιοποίησης δεν θα πρέπει να υπονομεύσει σε καμία περίπτωση την υποχρέωση για την διαλογή στην πηγή, την ανακύκλωση, την ανάκτηση, την επαναχρησιμοποίηση και την κομποστοποίηση που για τους δήμους της χώρας συνιστούν προτεραιότητα.
Ο Πρόεδρος της ΚΕΔΕ Λάζαρος Κυρίζογλου τόνισε ότι μετά από αίτημα της Ένωσης, η διαβούλευση παρατάθηκε για τις 17 Οκτωβρίου. Ειδικότερα σημείωσε ότι η αυτοδιοίκηση υποστηρίζει την ανακύκλωση, την επανάκτηση και επαναχρησιμοποίηση υλικών, τον καφέ κάδο και την κομποστοποίηση αλλά και την ενεργειακή αξιοποίηση των υπολειμμάτων που δεν μπορούν να αξιοποιηθούν διαφορετικά. Tάχθηκε υπέρ της κατεύθυνσης των χρηματοδοτήσεων προς την ανακύκλωση και όχι την ενεργειακή αξιοποίηση που μπορεί να γίνει με ιδιωτικά κεφάλαια ενώ ζήτησε η διαστασιολόγηση των έξι μονάδων ενεργειακής αξιοποίησης που προβλέπονται να είναι μικρή, μέχρι το 20 με 25% των παραγομένων στη χώρα αποβλήτων για να υπάρξει προτεραιότητα και πίεση στην κατεύθυνση της ανακύκλωσης άνω του 65% και το κόστος για τον πολίτη να είναι το ίδιο ή μικρότερο από την εναλλακτική της ταφής. Τέλος σημείωσε ότι η διαχείριση αυτού του θέματος θα πρέπει να περιέλθει στην τοπική αυτοδιοίκηση μέσω των ΦΟΔΣΑ.
Τις παραπάνω θέσεις υποστήριξε το Δ.Σ. της ΚΕΔΕ με απόφασή του που ελήφθη κατά πλειοψηφία.
