Του Γιώργου Λαουτάρη
Λίγοι δείχνουν να αντιλαμβάνονται την κρισιμότητα της χρονιάς που ξεκινά σε λίγες ώρες για τις τοπικές κοινωνίες. Το 2018 δεν είναι απλώς η χρονιά που προηγείται του εκλογικού έτους 2019 για την αυτοδιοίκηση. Είναι στην πραγματικότητα η χρονιά που θα κρίνει ολόκληρη την πενταετή θητεία η οποία ξεκίνησε το 2014 για τους Δήμους και τις Περιφέρειες.
Με δεδομένο ότι οι εθνικές εκλογές, οι ευρωεκλογές αλλά και οι τοπικές εκλογές προγραμματίζονται αναπόφευκτα για το 2019 (μπορούν να προηγηθούν απροειδοποίητα μόνο οι βουλευτικές εκλογές, αλλά όχι να μετατεθούν) καταλαβαίνει κανείς ότι η χώρα θα ζει σε προεκλογικούς ρυθμούς για ένα πολύ εκτεταμένο διάστημα, κατά το οποίο δεν πρέπει να αναμένεται καμία ουσιαστική απόφαση ή τομή.
Είναι λοιπόν το 2018 η χρονιά σταθμός στην οποία θα κριθούν τρία βασικά στοιχήματα για την αυτοδιοίκηση εν γένει και ειδικότερα για τους δήμους της Αττικής: Πρώτον, η υιοθέτηση της διοικητικής μεταρρύθμισης που θα αλλάξει τον “Καλλικράτη”. Δεύτερον, ο βαθμός υλοποίησης του Προγράμματος Εκτελεστέων Έργων της Περιφέρειας Αττικής. Και τρίτον, η αλλαγή παραδείγματος στη διαχείριση απορριμμάτων.
Η αλλαγή του θεσμικού πλαισίου που διέπει την αυτοδιοίκηση έχει εξαγγελθεί με κάθε επισημότητα από τον Δεκέμβριο του 2015. Ο τότε υπουργός Εσωτερικών Παναγιώτης Κουρουμπλής τοποθέτησε την παρουσίαση του νομοσχεδίου το καλοκαίρι του 2016. Έκτοτε κύλησε πολύ νερό στο αυλάκι, άλλαξαν δύο υπουργοί, ολοκληρώθηκε ένα πολυσέλιδο πόρισμα μιας “επιτροπής σοφών” και βέβαια έχουν σημειωθεί πολλές …προκαταρκτικές διαμάχες για το περιεχόμενο ενός νομοσχεδίου που ποτέ δεν παρουσιάζεται. Ο σημερινός ΥΠΕΣ, Πάνος Σκουρλέτης, είχε δεσμευτεί για την ολοκλήρωση του νομοσχεδίου το καλοκαίρι του 2017, μετά για το τέλος του 2017 και πλέον απλώς αποφεύγει να δώσει ημερομηνία.
Είναι σαφές λοιπόν ότι ο χρόνος και η δημόσια συζήτηση έχει ωριμάσει για να δεχτεί την κυβερνητική πρόταση. Αν δεν παρουσιαστεί τους επόμενους μήνες, τότε τίποτα δεν θα αλλάξει. Διότι η μεταρρύθμιση που ακροθιγώς έχει παρουσιάσει μέχρι τώρα η κυβέρνηση δεν αφορά μόνο το εκλογικό σύστημα, αλλά με αφορμή αυτό το κεντρικό σημείο, όλη τη διοικητική δομή και λειτουργία των δύο αυτοδιοικητικών βαθμίδων.
Το δεύτερο σημείο είναι ότι η ώρα της αλήθειας για τα έργα υποδομής στους Δήμους της Αττικής έχει φτάσει. Η Περιφέρεια Αττικής που έχει δώσει υποσχέσεις για έργα ύψους άνω των 2 δισ. ευρώ θα κληθεί να δώσει σκληρές εξετάσεις με τη δημοσιονομική πραγματικότητα, στο βαθμό που θα υλοποιήσει το ανακοινωμένο και ψηφισμένο Πρόγραμμα Εκτελεστέων Έργων της.
Με δεδομένο ότι το 2019 είναι χρονιά αλλαγής των διοικήσεων, η σημερινή περιφερειακή αρχή έχει περιορισμένο χρόνο να οδηγήσει τα έργα που έχει αναλάβει από το στάδιο των μελετών στο στάδιο της υλοποίησης. Η περίοδος του ερχόμενου έτους θα κρίνει ζωτικής σημασίας έργα, όπως αυτά που αφορούν στην αντιπλημμυρική προστασία αλλά εκατοντάδες άλλα, όπως αθλητικοί χώροι, παιδικοί σταθμοί, πλατείες, που καθορίζουν την εικόνα των πόλεων.
Τέλος, το 2018 που ξεκινά εντός ολίγου θα κρίνει και το μείζον ζήτημα της διαχείρισης απορριμμάτων στην Αττική. Δεν είναι υπερβολή να ισχυριστεί κανείς ότι βάσει του σημερινού βηματισμού, οδεύουμε προς το απόλυτο αδιέξοδο: Τον πλήρη κορεσμό της χωματερής στη Φυλή και την ακόλουθη αδυναμία να κρύψουμε κάπου τους τόνους με τα σκουπίδια που θα απειλήσουν να πνίξουν το Λεκανοπέδιο.
Ο προεκλογικά εξαγγελθείς νέος σχεδιασμός διαχείρισης από τη σημερινή περιφερειακή αρχή αποδείχτηκε ένα μεγαλόστομο ψέμα. Η μόνη απτή λύση που έδωσε η διοίκηση Δούρου στο πιεστικό πρόβλημα ήταν η επέκταση της χωματερής στη Φυλή, ένα ακόμη ημίμετρο με κοντινή ημερομηνία λήξης (το 2019 σύμφωνα με τους ειδικούς…). Ή τώρα λοιπόν ή ποτέ.
Χρονιά ωρίμανσης αυτοδιοικητικών προτάσεων
Μπορεί οι εκλογές να απέχουν φαινομενικά, όμως είναι ταυτόχρονα ορατές. Όχι για τους δημότες, αλλά για τους ανθρώπους που φιλοδοξούν να παρουσιάσουν αυτοδιοικητικές πλατφόρμες και ολοκληρωμένες προτάσεις, διεκδικώντας τις δημοτικές και περιφερειακές αρχές. Στο βαθμό μάλιστα που υιοθετηθούν οι κυβερνητικές εισηγήσεις για το αναλογικό σύστημα ανάδειξης των συμβουλίων, το ειδικό βάρος των μικρών παρατάξεων, των ..αουτσάιντερ, ανεβαίνει.
Μετά τους θερινούς μήνες του 2018 η λογική (και οι πληροφορίες) λέει ότι για τους περισσότερους δήμους θα έχουμε μια σχεδόν καθαρή εικόνα του προεκλογικού τοπίου, από τη μεριά των επικεφαλής παρατάξεων. Ξεκινά λοιπόν μια μακρά περίοδος ιδιωτικών κυρίως διαβουλεύσεων και βολιδοσκοπήσεων, άκρως ενδιαφέρουσα για την “επόμενη μέρα”.
Το γενικότερο κλίμα δυσαρέσκειας των πολιτών που αποτυπώνουν όλες ανεξαιρέτως οι σφυγμομετρήσεις της κοινής γνώμης οπωσδήποτε θα προσωποποιηθεί και στους εν ενεργεία αιρετούς που ασκούν διοίκηση. Οι σημερινοί δήμαρχοι και περιφερειάρχες θα έχουν δύσκολο έργο αν θέλουν να πείσουν εκ νέου τους ψηφοφόρους. Βέβαια, οι σημερινές διοικήσεις μάλλον θα μείνουν στην ιστορία ως οι μακροβιότερες. Πρώτον, διότι η πενταετής θητεία που πρώτη φορά τώρα εφαρμόζεται, μάλλον οδεύει προς κατάργηση. Και δεύτερον, διότι σύμφωνα με τον Πάνο Σκουρλέτη, οι αυτοδιοικητικές εκλογές θα μετατεθούν για τον Οκτώβριο του 2019, με ολιγόμηνη παράταση της σημερινής θητείας, ως τις 31 Δεκεμβρίου 2019.
[Δημοσιεύτηκε στον ΠΑΛΜΟ της Γλυφάδας, 30 Δεκεμβρίου 2017]
