Τα Χριστούγεννα θεωρούνται γιορτή χαράς και αγάπης. Ωστόσο, έχουν και μια όψη λιγότερο δημοφιλή, ίσως υποτιμημένη, η οποία αφορά την μελαγχολία που βιώνουν οι περισσότεροι άνθρωποι κατά την περίοδο αυτή και που αναφέρεται από τους ειδικούς ως η μελαγχολία των εορτών. Αξίζει όμως να τονιστεί, ότι είναι απόλυτα φυσιολογικό να την αισθανόμαστε ή ακόμα και αναμενόμενο, σύμφωνα με πολλές μελέτες.
ΑΙΤΙΕΣ:
Αποχαιρετισμός Προηγούμενης Χρονιάς
Η περίοδος των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς σηματοδοτεί το τέλος του έτους. Από τη μια μεριά, αυτό συνεπάγεται τον αποχαιρετισμό όλων όσων συνέβησαν κατά τη διάρκειά του, γεγονός που μας προκαλεί ανάμεικτα συναισθήματα, τα οποία εμπεριέχουν και τη θλίψη. Από την άλλη μεριά, καλούμαστε να υποδεχτούμε μια καινούρια περίοδο, άγνωστη ακόμα, γεγονός που είναι φυσικό να μας δημιουργεί άγχος ή αγωνία. Τα ανωτέρω συνιστούν αφορμή για: τον απολογισμό καταστάσεων που ζήσαμε και τη συνειδητοποίηση ή αφομοίωση των αλλαγών που βιώνουμε.
Το πρόβλημα έγκειται στον τρόπο με τον οποίο κάνουμε αυτοκριτική, αφού συνήθως είναι εντονότερη η τάση μας για επικέντρωση στα αρνητικά: ελλείψεις, δυσάρεστα γεγονότα και λάθη, παρά στα θετικά. Εντούτοις, μπορούμε να αποφύγουμε τη μιζέρια και την απαισιοδοξία, αν αναγνωρίσουμε τις όμορφες στιγμές ανεξάρτητα από την διάρκειά τους, καθώς επίσης και αυτά που αποκομίσαμε από τις δοκιμασίες που περάσαμε.
Οικογενειακά Ζητήματα
Ένας άλλος σημαντικός λόγος που μπορεί να μας επιφέρει μελαγχολία ή εκνευρισμό είναι οι οικογενειακές συγκεντρώσεις, ιδιαίτερα όταν παρευρίσκονται σε αυτές συγγενείς με τους οποίους δεν διατηρούμε καλές σχέσεις. Τα Χριστούγεννα που είναι κυρίως μια οικογενειακή γιορτή, αυξάνουν την πίεση του να προβάλλουμε στους άλλους την εικόνα της «τέλειας οικογένειας».
Κάποιες οικογένειες έχουν την τάση, την περίοδο των γιορτών, να αποφεύγουν ή να αποκλείουν από τις συγκεντρώσεις τους το μέλος που θεωρούν ως «περίεργο» ή «προβληματικό», επειδή ντρέπονται γι αυτό και πιστεύουν ότι θα χαλάσει το κλίμα. Χρειάζεται να τονιστεί ότι κάθε οικογένεια έχει ένα τέτοιο μέλος και ίσως πρέπει να αναθεωρήσουμε την απόφαση να μην τον/την καλέσουμε, αν σκεφτούμε πόσο μόνος-η του/της μπορεί να αισθάνεται αυτές τις μέρες. Είναι λυπηρό το ότι κατά την περίοδο των Χριστουγέννων αυξάνονται οι εισαγωγές στα ψυχιατρικά τμήματα των νοσοκομείων…
ΠΙΟ ΕΥΑΛΩΤΟΙ ΕΙΝΑΙ:
Η μελαγχολία των Χριστουγέννων μπορεί να πάρει πιο σοβαρές διαστάσεις ή/και να οδηγήσει σε κατάθλιψη τα άτομα που είναι πιο ευάλωτα το διάστημα αυτό.
- Οι ηλικιωμένοι περνούν δύσκολα, διότι θυμούνται εντονότερα αγαπημένους τους που δεν βρίσκονται πια στη ζωή.
- Όσοι αντιμετωπίζουν πρόσφατες απώλειες, όπως από θάνατο ή χωρισμό, χρειάζεται να θυμούνται ότι το πένθος είναι μια φυσιολογική διαδικασία και δεν θα «χαλάσουν» τις γιορτές των φίλων και των συγγενών τους αν τις περάσουν μαζί τους. Θα νιώσουν καλύτερα βλέποντας ότι και τώρα υπάρχουν γύρω τους άνθρωποι που τους αγαπούν.
- Όσοι αντιμετωπίζουν προβλήματα σωματικής ή ψυχικής υγείας και όσοι υπέστησαν κάποια οικονομική κρίση(έχασαν την δουλειά τους, έκλεισε η επιχείρησή τους κτλ.) βιώνουν εντονότερα τη μελαγχολία.
ΤΡΟΠΟΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ:
Η μελαγχολική αυτή διάθεση συνήθως δεν εκφράζεται άμεσα. Το γεγονός αυτό σε συνδυασμό με το ότι περιτριγυριζόμαστε από ανθρώπους που δείχνουν χαρούμενοι, πιθανώς να μας προκαλέσει αμηχανία και να μας ωθήσει να καταπιέσουμε τα δυσάρεστα συναισθήματά μας. Η εστίαση στο τι δεν πάει καλά με μας και δεν μπορούμε να συντονιστούμε με το ευχάριστο κλίμα, λειτουργεί επιβαρυντικά και σίγουρα ενισχύει ένα αίσθημα πίεσης και απομόνωσης.
- Αυτό που σίγουρα βοηθάει είναι να αφουγκραστούμε τις ανάγκες και συναισθήματά μας και να μην καταπιέζουμε τα αληθινά μας συναισθήματα, φοβούμενοι ότι θα χαλάσουμε το κέφι των άλλων.
- Ανακουφιστικό θα ήταν να ξεπεράσουμε τις αναστολές μας και να μοιραστούμε με τους κοντινούς μας ανθρώπους αυτά που νιώθουμε ή να ζητήσουμε τη βοήθειά τους σε πρακτικό ή/και συναισθηματικό επίπεδο.
Δεν υπάρχει «σωστός τρόπος» να αντιμετωπίσουμε τη μελαγχολία των εορτών, αλλά μπορούμε να βρούμε έναν τρόπο συμβατό με τις δικές μας ανάγκες. Αρκεί να θέσουμε στον εαυτό μας το ερώτημα: «Τι θα με βοηθούσε να κάνω για να ανταπεξέλθω στις απαιτήσεις αυτής της περιόδου της ζωής μου; Πώς μπορώ να φροντίσω τον εαυτό μου για να νιώσω καλύτερα;» και να το κάνουμε!
Το πιο σημαντικό άτομο από το οποίο έχουμε ανάγκη να λάβουμε αγάπη, αποδοχή και φροντίδα είναι ο εαυτός μας. Αν καταφέρουμε, λοιπόν, να τροφοδοτήσουμε εμείς πρώτοι τον εαυτό μας, θα μπορέσουμε να αντλήσουμε δύναμη και να δώσουμε πολλή περισσότερη αγάπη και φροντίδα και στους ανθρώπους που είναι σημαντικοί για εμάς. Το δικό μου δώρο για εσάς είναι η «Άσκηση Αγάπης Εαυτού» που έφτιαξα, την οποία μπορείτε να βρείτε στο Youtube, στο κανάλι «Ψυχολογία για Όλους».
Καλές γιορτές με υγεία και αγάπη!
• Άννα Μαρία Κορομπίλια
Κλινική Ψυχολόγος, Θεραπεύτρια Οικογένειας
[Δημοσιεύτηκε στον ΠΑΛΜΟ της Γλυφάδας, 22 Δεκεμβρίου 2018]
