Γράφει η Παναγιώτα Κοβάνη, Ψυχολόγος, MSc. Ψυχική Υγεία Παιδιών και Εφήβων, Οικογενειακή Συμβουλευτική & Ψυχολογική Υποστήριξη παιδιών-εφήβων
Η ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή (OCD) είναι ένας τύπος αγχώδους διαταραχής. Οι εμμονές είναι οι επαναλαμβανόμενες σκέψεις. Οι καταναγκασμοί είναι οι επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές.
Ένα παιδί με ΙΨΔ έχει εμμονικές σκέψεις που δεν είναι επιθυμητές. Συνδέονται με φόβους, όπως το άγγιγμα βρώμικων αντικειμένων και το παιδί χρησιμοποιεί καταναγκαστικές τελετουργίες για να ελέγξει τους φόβους, όπως το υπερβολικό πλύσιμο των χεριών.
Τα παιδιά προσχολικής ηλικίας συχνά έχουν τελετουργίες και ρουτίνες γύρω από τα γεύματα, το μπάνιο και την ώρα του ύπνου. Αυτά βοηθούν στη σταθεροποίηση των προσδοκιών και της οπτικής τους για τον κόσμο. Τα παιδιά σχολικής ηλικίας συχνά δημιουργούν ομαδικές τελετουργίες καθώς μαθαίνουν να παίζουν παιχνίδια και να συμμετέχουν σε ομαδικά αθλήματα. Τα μεγαλύτερα παιδιά και οι έφηβοι αρχίζουν να συλλέγουν αντικείμενα και να έχουν χόμπι. Αυτά τα τελετουργικά βοηθούν τα παιδιά να κοινωνικοποιηθούν και να μάθουν να αντιμετωπίζουν το άγχος. Όταν ένα παιδί έχει ΙΨΔ, οι ιδεοληψίες και οι ψυχαναγκαστικές τελετουργίες μπορεί να γίνουν πολύ συχνές και δυνατές. Μπορεί να επηρεάσουν την καθημερινή ζωή και την κανονική ανάπτυξη. Η ΙΨΔ είναι πιο συχνή στους εφήβους.
Ποια είναι τα συμπτώματα της ΙΨΔ σε ένα παιδί;
Κάθε παιδί μπορεί να έχει διαφορετικά συμπτώματα. Αυτά είναι τα πιο κοινά συμπτώματα:
- Μια ακραία εμμονή με τη βρωμιά ή τα μικρόβια
- Επανειλημμένες αμφιβολίες, όπως εάν η πόρτα είναι κλειδωμένη ή όχι
- Αφιερώνει πολύ χρόνο αγγίζοντας πράγματα, μετρώντας αριθμούς και ακολουθίες
- Ενασχόληση με την τάξη, τη συμμετρία ή την ακρίβεια
- Συνεχείς σκέψεις για προσβλητικές σεξουαλικές πράξεις ή απαγορευμένες, ταμπού συμπεριφορές
- Μεγάλη ανάγκη να γνωρίζει ή να θυμάται πράγματα που μπορεί να είναι πολύ ασήμαντα
- Υπερβολική προσοχή στη λεπτομέρεια
- Υπερβολική ανησυχία για κάτι κακό
- Επιθετικές σκέψεις, ορμές ή συμπεριφορές
Οι ψυχαναγκαστικές συμπεριφορές είναι οι επαναλαμβανόμενες τελετουργίες που χρησιμοποιούνται για να απαλύνουν το άγχος που προκαλείται από τις εμμονές. Μπορεί να είναι υπερβολικές, ενοχλητικές και χρονοβόρες. Μπορεί να παρεμβαίνουν σε καθημερινές δραστηριότητες και σχέσεις. Μπορεί να περιλαμβάνουν:
- Επαναλαμβανόμενο πλύσιμο των χεριών (συχνά 100 ή περισσότερες φορές την ημέρα)
- Έλεγχος και επανέλεγχος πολλές φορές, για να βεβαιωθεί για παράδειγμα ότι μια πόρτα είναι κλειδωμένη
- Ακολουθώντας αυστηρούς κανόνες τάξης, όπως το να φοράει ρούχα με την ίδια σειρά κάθε μέρα
- Αποθησαύριση αντικειμένων
- Ομαδοποίηση αντικειμένων ή τοποθέτηση πραγμάτων σε μια συγκεκριμένη σειρά
- Επανάληψη λέξεων που ειπώθηκαν από τον ίδιο ή άλλους
- Επανάληψη ήχων, λέξεων, αριθμών ή μουσικής στον εαυτό του
Πώς αντιμετωπίζεται η ΙΨΔ σε ένα παιδί;
Η θεραπεία θα εξαρτηθεί από τα συμπτώματα, την ηλικία και τη γενική υγεία του παιδιού σας. Θα εξαρτηθεί επίσης από το πόσο σοβαρή είναι η κατάσταση.
Η θεραπεία για την ΙΨΔ συχνά περιλαμβάνει έναν συνδυασμό των παρακάτω:
- Ατομική ψυχοθεραπεία, ώστε το παιδί να αναγνωρίσει και να κατανοήσει τους φόβους του. Επίσης, διδάσκει στο παιδί νέους τρόπους για να επιλύει ή να μειώνει καλύτερα αυτούς τους φόβους.
- Οικογενειακή θεραπεία. Οι γονείς διαδραματίζουν ζωτικό ρόλο σε οποιαδήποτε διαδικασία θεραπείας. Το σχολείο ενός παιδιού μπορεί επίσης να συμπεριληφθεί.
- Εκλεκτικοί αναστολείς επαναπρόσληψης σεροτονίνης (SSRIs). Αυτά τα φάρμακα βοηθούν στην αύξηση των επιπέδων σεροτονίνης στον εγκέφαλο.
[Δημοσιεύτηκε στον ΠΑΛΜΟ της Γλυφάδας, 25 Φεβρουαρίου 2023]
