Τα έντομα και η σημασία τους στα χερσαία οικοσυστήματα

Απόψεις Υγεία

 Γράφει ο Νικόλαος Ι. Γουσγούνης, απόφοιτος του τμήματος Βιολογίας του ΕΚΠΑ

Έντομα και είδη αυτών

Τα έντομα αποτελούν την πολυπληθέστερη ομάδα των αρθροπόδων, αλλά και ολοκλήρου του ζωικού βασιλείου με ένα τουλάχιστον εκατομμύριο καταγεγραμμένα είδη. Ο κύκλος ζωής των εντόμων ποικίλλει με τα νεαρά άτομα (νύμφες) να διαφέρουν από το ενήλικο στάδιο της ζωής τους και η ωρίμανσή τους περιλαμβάνει ένα ή και περισσότερα στάδια μεταμόρφωσης, δηλαδή αλλαγές στη φυσική τους κατάσταση.

Τα είδη των εντόμων φέρουν κάποια συγκεκριμένα χαρακτηριστικά που τα ξεχωρίζουν από τα υπόλοιπα αρθρόποδα. Αυτά είναι ο διαχωρισμός του σώματός τους σε τρία μέρη, το κεφάλι, το θώρακα και την κοιλιά, η ύπαρξη τριών ζευγών ποδιών, η παρουσία δύο ζευγών φτερών στην περιοχή του θώρακα. Υπάρχουν βέβαια και είδη που φέρουν ένα ζεύγος φτερών ή και κανένα.

Ωφέλιμα και επιβλαβή έντομα

Στα διάφορα οικοσυστήματα που καταλαμβάνουν κάποια έντομα μπορεί να είναι επιβλαβή ή ωφέλιμα. Μερικά ευθύνονται για ζημιές σε καλλιέργειες και καταστροφές σοδειών, ενώ άλλα είναι φορείς ασθενειών, όπως τα κουνούπια που μεταφέρουν την ελονοσία ή η οικιακή μύγα που μεταφέρει πληθώρα παθογόνων παραγόντων, όπως για παράδειγμα ο τύφος, η χολέρα, η σαλμονέλα κ.τ.λ.

Παρόλα αυτά τα έντομα στο σύνολό τους αποτελούν σημαντικό συστατικό των οικοσυστημάτων τους εξαιτίας κυρίως των διατροφικών τους συνηθειών. Τα φυτοφάγα είδη που καταναλώνουν φυτά μετατρέπουν την ηλιακή ενέργεια που δεσμεύεται στα τελευταία σε βιομάζα, ενώ τα σαρκοφάγα που καταναλώνουν άλλα έντομα, συμβάλλουν στον έλεγχο του πληθυσμού της λείας τους μειώνοντας έτσι τον αριθμό και ορισμένων παρασίτων.

Επίσης υπάρχουν τα σαπροφάγα είδη, δηλαδή αυτά που τρέφονται με νεκρή οργανική ύλη, είτε φυτική, είτε ζωική και συμμετέχουν με αυτό τον τρόπο στην ανακύκλωση της ύλης και της ενέργειας στα οικοσυστήματα. Παράλληλα αποτελούν τροφή για άλλα μεγαλύτερα σαρκοφάγα ζώα είτε αυτά είναι ασπόνδυλα είτε είναι σπονδυλωτά.

Περαιτέρω, τα έντομα συμβάλλουν στην γονιμοποίηση των ανθών και κατά συνέπεια στην αύξηση του αριθμού των φυτών, με τη μεταφορά της γύρης τους, καθώς και στην παραγωγή προϊόντων όπως το μέλι στην περίπτωση της μέλισσας ή το μετάξι στους μεταξοσκώληκες.

Συμπέρασμα

Με βάση τα παραπάνω συμπεραίνουμε ότι η ομάδα των εντόμων παίζει σημαντικό ρόλο στη σταθερότητα του οικοσυστήματος, ενώ η απουσία τους θα αποτελούσε απειλή για όλα τα ζώα.

Συνεπώς είναι απαραίτητη η ευαισθητοποίηση και η λήψη μέτρων για την προστασία της εντομοπανίδας καθώς η μείωση των ειδών θα μπορούσε να έχει δυσάρεστες συνέπειες και για τον άνθρωπο.

[Δημοσιεύτηκε στον ΠΑΛΜΟ της Γλυφάδας, 3 Δεκεμβρίου 2022]