Ανάμεσα στις πιο τεκμηριωμένες παραδοχές στον χώρο της ψυχολογίας βρίσκεται ο ρόλος του άγχους στην συνολική υγεία του ατόμου. Τόσο στον ενήλικα όσο και στο παιδί, το άγχος έχει σημαντική επίδραση στην ψυχική και κατά συνέπεια στη σωματική υγεία. Από τον κανόνα αυτόν ασφαλώς, δεν ξεφεύγουν οι έφηβοι.
Πιο συγκεκριμένα, το άγχος σε κάθε ηλικία έχει συνδεθεί με αρνητικές προσδοκίες για το μέλλον, εσφαλμένες πεποιθήσεις κινδύνου-απειλής και συνολικό φόβο για τις επικείμενες αποδόσεις του ατόμου. Αυτός ο φόβος που είναι χαρακτηριστικός στους ανθρώπους με έντονο άγχος, μπορεί να πυροδοτηθεί είτε όταν κάποιο ερέθισμα εκλαμβάνεται ως απειλητικό (πχ. σκύλος, παρουσίαση εργασίας), είτε ως απόρροια μιας συνολικά ψυχοπιεστικής κατάστασης (πχ. πένθος, τραυματική εμπειρία, νοσηλεία, έντονη σωματική επιβάρυνση). Ο τρόπος που μαθαίνουμε να συμπεριφερόμαστε και να αντιμετωπίζουμε το συναίσθημα αυτό είναι μια επίκτητη ικανότητα, που αναπτύσσουμε κατά την διάρκεια της ζωής.
Στους εφήβους, έχουν παρατηρηθεί έντονα επίπεδα άγχους όταν οι απαιτήσεις είναι συνολικά αυξημένες. Ο νέος καλείται να ανταπεξέλθει και δεν είναι λίγες οι φορές που μάλιστα συνδέει την αξία του με την επίδοση του! Το σχολικό περιβάλλον και η αποδοχή των συνομηλίκων σε συνάρτηση με το οικογενειακό πλαίσιο και το κλίμα στο σπίτι είναι εξίσου σημαντικοί συντελεστές.
Για τους παραπάνω λόγους, η διαχείριση του άγχους είναι ζωτικής σημασίας για τους νεαρούς ενήλικες. Με τα βραχυπρόθεσμα οφέλη της αποφυγής των καταστάσεων που είναι δύσκολες, ο νέος εξοικειώνεται να «καταπίνει» τις δυσκολίες του και να μην τις λύνει ουσιαστικά. Μαθαίνει δηλαδή, πως είναι εντάξει να κρύβουμε ή να καλύπτουμε μια δυσκολία, χωρίς καν να επιχειρούμε να την αντιμετωπίσουμε. Η επικίνδυνη αυτή στρατηγική, μπορεί να οδηγήσει μακροπρόθεσμα σε ψυχοπαθολογία, σε ψυχοσωματικά συμπτώματα ή σε άλλες σωματικές παθήσεις!! Μέσω της ψυχοθεραπείας, το άτομο μεταξύ άλλων κατανοεί και αποκτά λειτουργικούς τρόπους διαχείρισης του άγχους για να βοηθάει τον εαυτό του να ανακουφίζεται.
Κλείνοντας, ο μηχανισμός του άγχους στους εφήβους και η διαχείριση του είναι ένα σημείο καμπής για την ομαλή ανάπτυξη σε νεαρό ενήλικα. Στόχο αποτελεί η υποστήριξη υγιών, τόσο σωματικά όσο και ψυχικά , νέων που δεν θα υποφέρουν και θα αισθάνονται έτοιμοι και ικανοί να αναπτυχθούν ελεύθερα στην καλύτερη τους εκδοχή.
° Στέλλα Καρατζόγλου, Ψυχολόγος – Ειδ/μένη Γνωσιακή Συμπεριφοριστική Ψυχοθεραπεύτρια
[Δημοσιεύτηκε στον ΠΑΛΜΟ της Γλυφάδας, 4 Δεκεμβρίου 2021]
