Άγχος: αυτός ο περίεργος κόσμος

Απόψεις Υγεία

Στην καθημερινή ζωή έχουμε νοηματοδοτήσει το άγχος ως μια πολύ δυσάρεστη αίσθηση που πρέπει να αποφεύγεται πάση θυσία. Μιας και το άγχος κοντεύει να δαιμονοποιηθεί, είναι σημαντικό να δούμε τι πραγματικά είναι αυτό το συναίσθημα. Η σημασία του για τον οργανισμό είναι τεράστια!
Η σχέση μεταξύ άγχους και φόβου είναι ισχυρή. Πολλές φορές όταν αγχωνόμαστε το κυρίαρχο συναίσθημα είναι ο φόβος. Φοβόμαστε ότι κάτι κακό θα μας συμβεί, ότι θα πάθει κάτι το σώμα μας, ότι δεν θα τα καταφέρουμε, ότι θα συμβεί κάτι κακό με ανεπανόρθωτες συνέπειες. Όμως, ο φόβος αυτός είναι προστατευτικός. Εκλαμβάνουμε μια ασφαλή κατάσταση, υποκειμενικά ως επικίνδυνη για εμάς. Αυτή η αίσθηση μας, φέρει όλα τα συμπτώματα του άγχους. Το άγχος και ο φόβος λειτουργούν ως καμπανάκι κάθε φορά που αισθανόμαστε ότι κινδυνεύουμε, το σώμα ενεργοποιείται για να μας κάνει να δράσουμε και να φύγουμε από την επικίνδυνη κατάσταση. Για παράδειγμα, ένα άτομο με αγοραφοβία αισθάνεται φόβο και άγχος εξαιτίας του κόσμου γύρω και ο καρδιακός παλμός αυξάνεται ώστε να μπορεί να φύγει για να προστατευτεί. Είναι σημαντικό να θυμόμαστε πως τα συμπτώματα δεν τα προκαλεί ο κόσμος αλλά η σκέψη που κάνουμε ότι ο κόσμος αποτελεί κίνδυνο για εμάς.
Η διάκριση άγχους και στρες απασχολεί συχνά. Πολλοί, αν όχι οι περισσότεροι άνθρωποι βιώνουν στρες καθημερινά. Το στρες προκαλείται πάντα από εξωτερικά ερεθίσματα, προκλήσεις που καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε. Το στρες πυροδοτείται από καθημερινές δυσκολίες που είναι αναμενόμενο η αβεβαιότητά του να προκαλεί ανασφάλεια στο άτομο. Τέτοιοι παράγοντες την τωρινή περίοδο είναι ο Covid19 ,τα έξοδα, η ανεργία, η προθεσμία, η ασφάλεια.

Το βασικότερο χαρακτηριστικό του άγχους είναι οι αρνητικές σκέψεις που δημιουργούμε εμείς οι ίδιοι για τον εαυτό ή τις καταστάσεις γύρω μας. Επομένως, οι σκέψεις ενός αγχωμένου ατόμου σχετίζονται με τον κίνδυνο που νιώθει για αντικειμενικά ακίνδυνες καταστάσεις για τη ζωή. Οι αρνητικές αυτές σκέψεις που προκαλούμε εμείς οι ίδιοι είτε για τον εαυτό είτε για τους άλλους γύρω μας είναι πως κάτι κακό θα μου συμβεί, η πανδημία δεν θα τελειώσει ποτέ, δεν είμαι αρκετά καλός στη σχέση μου, δεν αξίζω καλά πράγματα στη ζωή μου.
Πώς μεταφράζεται το άγχος στο σώμα μας; Όπως είδαμε το σώμα αντιδρά για να μας προστατεύσει. Τα συνήθη συμπτώματα του άγχους είναι η δύσπνοια, η ταχυκαρδία, η αίσθηση ότι θα σπάσει η καρδιά, η εφίδρωση, το μούδιασμα των άκρων, η μυϊκή ένταση, το τρέμουλο, το βάρος στο στήθος, ο πονοκέφαλος, η ζαλάδα, η αστάθεια, το παραλήρημα, η λιποθυμία, εσωτερικός πόνος σε κάποιο όργανο του σώματος, το ρίγος ή η ξαφνική ζέστη, η ναυτία και η αίσθηση ότι χάνω τον εαυτό μου ή τον κόσμο γύρω μου. Τα συμπτώματα αυτά ενδέχεται να κορυφωθούν και να προκαλέσουν σωματικές βλάβες στα όργανα, ασθένειες ή άλλα αυτοάνοσα ψυχοσωματικά προβλήματα.
Η διαχείριση του άγχους είναι ζήτημα υγείας, τόσο ψυχικής όσο και σωματικής. Ο έλεγχος του άγχους αποτελεί μια συνεχή και ίσως δύσκολη προσπάθεια για το άτομο που όμως αξίζει να επιχειρήσει. Η φαρμακοθεραπεία, η πιο γνωστή μέθοδος παρέμβασης για το άγχος, είναι εξωτερική παρέμβαση και άρα αφενός μη ελεγχόμενη από το άτομο, αφετέρου προσωρινή. Η ψυχοθεραπεία φέρει εσωτερικά την αλλαγή της συμπεριφοράς του ατόμου. Το άτομο κατανοεί την προέλευση του συναισθήματος, μαθαίνει τις δεξιότητες εκείνες που του επιτρέπουν να ελέγχει το άγχος, τα συμπτώματά του και να ηρεμεί τον εαυτό του.
Να θυμάσαι, το άγχος είναι δικό μας δημιούργημα και μόνο από εμάς μπορεί να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά!!

° Στέλλα Καρατζόγλου, Ψυχολόγος – Ειδ/μένη Γνωσιακή Συμπεριφοριστική Ψυχοθεραπεύτρια

[Δημοσιεύτηκε στον ΠΑΛΜΟ της Γλυφάδας, 8 Μαΐου 2021]