Πολλές φορές η επιλογή προσέγγισης και ψυχοθεραπευτή τρομάζει το άτομο που ενδιαφέρεται να ξεκινήσει ψυχοθεραπεία. Είναι αναμενόμενο και δικαιολογημένο μιας και πρόκειται για κάτι καινούργιο, ένα νέο ξεκίνημα.
Το πρώτο βήμα θα λέγαμε, είναι η συζήτηση με τον εαυτό. Οφείλουμε να μελετήσουμε όσα αισθανόμαστε και να σκεφτούμε τι μας προβληματίζει και χρειάζεται να αλλάξουμε. Για την διαμόρφωση του αιτήματος μας είναι σπουδαίο να θυμόμαστε πως δεν μπορούμε να αλλάξουμε τους άλλους ή τη συμπεριφορά τους. Δεν μπορούμε να παρέμβουμε στη ζωή κάποιου άλλου ανθρώπου, μπορούμε όμως να τροποποιήσουμε την δική μας συμπεριφορά απέναντί του. Αφού διαμορφώσουμε το αίτημά μας, αναζητούμε πληροφορίες για τις προσεγγίσεις στον χώρο της ψυχοθεραπείας (ψυχανάλυση, γνωστική συμπεριφοριστική, συστημική, gestalt, σωματική,…). Σύγχρονα ερευνητικά δεδομένα για παράδειγμα, αποδεικνύουν την αποτελεσματικότητα της συστημικής θεραπείας στην κακοποίηση και της γνωστικής συμπεριφοριστικής στη διαχείριση του άγχους.
Στην πορεία, αναζητούμε τον κατάλληλο ψυχοθεραπευτή. Αυτό γίνεται είτε μέσα από συστάσεις γνωστών, είτε με βάση την υποκειμενικότητά μας. Βασικά στοιχεία που χρειάζεται να εξετάσουμε κατά την επιλογή του ψυχοθεραπευτή, είναι η επιστημονική του κατάρτιση και η προσωπικότητά του. Ειδικότερα, αναζητούμε εκπαιδευμένους ειδικούς στην προσέγγιση που είδαμε πως μας ταιριάζει καλύτερα. Ζητάμε διαβεβαιώσεις από τον ψυχοθεραπευτή για τις σπουδές ,τον προσανατολισμό, το βιογραφικό και τα πτυχία του. Ρωτάμε επίσης για τις μεθόδους και τις τεχνικές που εφαρμόζει, την θεραπευτική πορεία που ακολουθεί και την προηγούμενή του εμπειρία. Είναι χρήσιμο να ξέρουμε αν ο ίδιος κάνει θεραπεία ή/και ακολουθεί εποπτεία για τα περιστατικά του. Για την επιλογή του κατάλληλου ψυχοθεραπευτή, μην διστάσετε να κάνετε ερωτήσεις! Θεωρείται ένδειξη υπευθυνότητας και όχι αγένεια. Κατά την επιλογή, μπαίνουμε σε έναν δρόμο που δεν γνωρίζουμε και οφείλουμε να διασφαλίσουμε πως ο οδηγός γνωρίζει καλά το μονοπάτι που θα ακολουθήσουμε.
Αναφορικά με την προσωπικότητα του ψυχοθεραπευτή, αφού κρίνουμε την επαγγελματική του κατάρτιση εξετάζουμε την σχέση του μαζί μας. Πώς μας φάνηκε ο άνθρωπος με τον οποίο μόλις μιλήσαμε; Πώς μας έκανε να αισθανθούμε; Ο ψυχοθεραπευτής εκπνέει εμπιστοσύνη και ασφάλεια εξ ορισμού. Σέβεται τις ιδιαίτερες πεποιθήσεις, τις ανάγκες, τη γνώμη και τον εαυτό του ατόμου ακριβώς όπως είναι στο παρόν. Ακούει με ζεστασιά και ανθρωπιά τον θεραπευόμενο για να τον βοηθήσει να ανακαλύψει τις λύσεις και όχι να τις δώσει ο ίδιος. Σημαντικά χαρακτηριστικά είναι επίσης η οικειότητα και η άνεση, η αυθεντικότητα, η ενσυναίσθηση, η οργάνωση και η μεθοδικότητα. Η θεραπευτική σχέση έχει χαρακτηριστεί από τον Yalom ως το «μέγιστο έργο» της θεραπείας, επειδή μέσω αυτής επιτυγχάνονται οι αλλαγές και το θεραπευτικό τελικό αποτέλεσμα. Πιο συγκεκριμένα, παρέχει ένα ασφαλές πλαίσιο μέσα στο οποίο ο θεραπευόμενος διερευνά, πειραματίζεται, αλλάζει και συνεχώς μαθαίνει, όχι μόνο πώς να είναι καλά με τον εαυτό του αλλά και στις σχέσεις του με τους άλλους γύρω του. Η ψυχοθεραπεία αποτελεί συχνά μια «πρόβα» για τη ζωή.
Ανεξάρτητα της προσέγγισης, η θεραπευτική σχέση κρίνεται καθοριστική. Όλα βασίζονται στην θεραπευτική συμμαχία που αναπτύσσεται, μια συμμαχία που πλαισιώνεται από εμπιστοσύνη και ασφάλεια. Η θεραπευτική συμμαχία βασίζεται στον κοινό στόχο, και οι δύο πλευρές συνεργάζονται από κοινού με σκοπό την προσωπική ανάπτυξη του θεραπευόμενου. Είναι μια ομαδική δουλειά που αποτελείται από δύο καίρια συστατικά, την σύνδεση-επικοινωνία και την αμοιβαία συμφωνία- δέσμευση στην θεραπεία. Επομένως, είναι σημαντικό να εμπιστευόμαστε την αίσθηση που μας προκαλεί ο ψυχοθεραπευτής σαν άτομο, μιας και θα γίνει ο συνεργάτης μας για την επίτευξη ή διατήρηση της (ψυχικής) υγείας μας.
Εν κατακλείδι, αν στην πρώτη σου επικοινωνία με τον υποψήφιο ψυχοθεραπευτή ένιωσες ασφάλεια, πως σε άκουσε πραγματικά με ενδιαφέρον, μπήκε στην θέση σου, δεν σε έκρινε αλλά σε δέχτηκε, σεβάστηκε όσα βιώνεις και εκτίμησε αυθεντικά τις απόψεις σου χωρίς να προσπαθεί να επιβάλει τις δικές του… είσαι σε καλό δρόμο!!
° Στέλλα Καρατζόγλου, Ψυχολόγος – Ειδ/μένη Γνωσιακή Συμπεριφοριστική Ψυχοθεραπεύτρια
[Δημοσιεύτηκε στον ΠΑΛΜΟ της Γλυφάδας, 24 Απριλίου 2021]
