ΚΟΙΝΩΝΙΟΠΑΘΕΙΑ: Μια διαταραχή συμπεριφοράς όχι και τόσο γνωστή αλλά αρκετά επικίνδυνη

Απόψεις Υγεία

Ο όρος «κοινωνιοπάθεια» δεν είναι γνωστός στο ευρύ αναγνωστικό κοινό. Ουσιαστικά πρόκειται για μια αντικοινωνική διαταραχή της προσωπικότητας που περιλαμβάνει άτομα που παρουσιάζουν “διαταραχές συμπεριφοράς”. Σύμφωνα με μελέτες της Mayo clinic στην Αμερική ένας κοινωνιοπαθής είναι ένας σκληρός χειριστικός άνθρωπος που δεν νιώθει συναισθήματα για τους άλλους. Τα κοινωνιοπαθή άτομα τείνουν να λειτουργούν με δόλιο τρόπο, αλλά πάντα με το χαμόγελο, βλάπτοντας τους συνανθρώπους τους για δικό τους όφελος. Τα ψέματα είναι ένα μέρος της καθημερινότητας τους.
Οι «κοινωνιοπαθείς» αφιερώνουν άπλετο χρόνο στον εαυτό τους, αγγίζοντας τα όρια του «ναρκισσισμού». Στην πραγματικότητα η κοινωνιοπάθεια και ο ναρκισσισμός μοιράζονται πολλά ίδια συμπτώματα. Η διαφορά είναι ότι ενώ οι κοινωνιοπαθείς είναι και ναρκισσιστές, δεν είναι όμως όλοι οι ναρκισσιστές κοινωνιοπαθείς. Αυτό δεν σημαίνει ότι όλοι οι κοινωνιοπαθείς είναι ίδιοι μεταξύ τους, άλλοι έχουν περισσότερα συμπτώματα και άλλοι λιγότερα. Η κοινωνιοπάθεια πιστεύεται ότι οφείλεται σε συγκεκριμένους περιβαλλοντολογικούς παράγοντες όπως είναι η κακή ανατροφή στο πατρικό σπίτι, η προβληματική παιδική ηλικία, οι ψυχολογικοί τραυματισμοί στις διαπροσωπικές σχέσεις στην οικογένεια ή σε ιστορικό κακοποίησης.
Τα άτομα αυτά συχνά δείχνουν πολύ ενοχλημένα με το παραμικρό, αναστατωμένα και νευρικά . Ακόμα και το γαύγισμα του σκύλου του γείτονα τους ενοχλεί. Δεν είναι επίσης σε θέση να διατηρήσουν μια εργασία. Η απρόβλεπτη συμπεριφορά τους, συχνά τους οδηγεί ακόμα και σε εγκλήματα και τότε όλοι αναρωτιούνται πως ένας τόσο γοητευτικός και έξυπνος άνθρωπος υπέπεσε σε τέτοια κατάσταση. Ο κοινωνιοπαθής είναι ιδιαίτερα ευφυής σαν άτομο. Δεν είναι ψυχοπαθής. Απλά έχει δυνατές διαταραχές συμπεριφοράς που τις καλύπτει εντέχνως προς το συμφέρον του χωρίς να το καταλαβαίνει κανείς .Είναι ακραία χειριστικός προς τους άλλους, όταν πρόκειται για το συμφέρον του τα δίνει όλα. Φαινομενικά τα άτομα αυτά δείχνουν αξιόπιστα και ειλικρινή αλλά στην πραγματικότητα η συμπεριφορά αυτή κρύβει δολιότητα.
Τα καλά νέα είναι ότι οι κοινιωπαθείς μπορούν να αναπτύσσουν σωστές επαφές με τον κοινωνικό τους περίγυρο αρκεί να έχουν σωστή καθοδήγηση από ειδικούς, ενισχύοντας τις ηθικές τους αξίες. Το κοινό χαρακτηριστικό των κοινωνιοπαθών είναι η ακαταμάχητη γοητεία που εκπέμπουν και η ισχυρή πειθώ προς τους άλλους. Γι’ αυτό και είναι επικίνδυνες οι ερωτικές σχέσεις μαζί τους. Ο κοινωνιοπαθής μπορεί να παρουσιάσει κάποιες βλάβες στον εγκέφαλο που θα παίξουν κάποιο ρόλο στην εξέλιξη του.
Με δεδομένο ότι η αντικοινωνική διαταραχή της προσωπικότητας δίνει εγκαίρως συμπτώματα και μπορεί να διαγνωστεί στα 18-20, θα ήταν σωστό αν οι γονείς ζητήσουν την βοήθεια Ψυχιάτρου όταν παρατηρήσουν στα παιδιά τους μερικές από τις πιο κάτω συμπεριφορές:

  • Περιφρόνηση στο «σωστό και λάθος»
  • Εκμετάλλευση και χειριστικότητα προς τρίτους
  • Συχνά ψέματα και προσπάθεια εξαπάτησης
  • Χειρισμός προς τρίτους χρησιμοποιώντας την ισχυρή τους γοητεία
  • Αίσθημα υπεροχής και επιδειξιμανία
  • Παρανομίες και καταπάτηση των δικαιωμάτων των πιο αδύναμων με παραπλάνηση και απειλές.
  • Παρορμητική και βίαιη συμπεριφορά.
  • Έλλειψη ενσυναίσθησης προς τους συνανθρώπους γύρω του.
  • Απουσία συναισθημάτων ενοχής προς τρίτους.
  • Παίρνει υπερβολικά ρίσκα
  • Έχει εργασιακή ανευθυνότητα
  • Αδυναμία αλλαγής συμπεριφοράς παρά τις αρνητικές επιπτώσεις που έχουν στην ζωή τους
  • Αδιαφορία και έλλειψη σεβασμού για τις ανάγκες των άλλων. Ακραίοι βανδαλισμοί. Σοβαρή παραβίαση των νόμων και των κανόνων. Εξάρτηση από ουσίες ή χάπια. Ψεύδεται συνεχώς. Τάση προς εξαπάτηση.

Αυτό που απουσιάζει πλήρως από μέσα του είναι η ενσυναίσθηση και γενικά η συνείδηση. Όλα αυτά καλυμμένα από μια ατμόσφαιρα γοητείας και εξυπνάδας. Τέλος η κοινωνιοπάθεια λέγεται ότι προσβάλει περισσότερο τους άντρες παρά τις γυναίκες.

Φυλαχτείτε από τους σαγηνευτικούς και έξυπνους που δεν απομακρύνονται με το «όχι» που θα τους πείτε. Δεν ξέρετε τι μπορεί να κρύβει ο καθένας μέσα του, τι υπάρχει πίσω από μια επίμονη γοητευτική προσωπικότητα. Προχωράμε στην ζωή μας πρωτίστως παρατηρώντας τα άτομα που βρίσκονται κοντά μας έως να αποφασίσουμε να τους χαρίσουμε την φιλία μας, την καρδιά μας ή το μέλλον μας. Η σημερινή εποχή το απαιτεί. Ας μην υποχωρούμε από την πρώτη στιγμή στη σαγηνευτική χειριστική γοητεία του κοινωνιοπαθή.

° Πόπη Λαμπροπούλου, Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας
Συγγραφέας- Αντιπρόεδρος του Ροταριανού Ομίλου Βούλα-Πανόραμα

[Δημοσιεύτηκε στον ΠΑΛΜΟ της Γλυφάδας, 5 Σεπτεμβρίου 2020]