Συμβούλια με… τηλεδιάσκεψη
Εξι Πρόεδροι – του Περιφερειακού Συμβουλίου Αττικής και των Δημοτικών Συμβουλίων Αλίμου, Γλυφάδας, Βάρης Βούλας Βουλιαγμένης, Ελληνικού Αργυρούπολης και Ηλιούπολης – μιλούν στον «ΠΑΛΜΟ» για την εμπειρία της τηλεδιάσκεψης. Ήταν παντού οι συνεδριάσεις επιτυχείς; Υπήρξαν απρόοπτα; Είναι ο κατάλληλος τρόπος για συνεδριάσεις στο μέλλον ή η δια ζώσης συνεδρίαση δύσκολα αντικαθίσταται; Είναι μερικά από τα ερωτήματα που τους θίξαμε. Επίσης τους ρωτήσαμε δεδομένης της εφαρμογής της απλής αναλογικής ποια είναι η δική τους άποψη, είτε έχουν να κάνουν με δημοτική αρχή πλειοψηφούσα είτε μειοψηφούσα. Όλοι τους άκρως ομιλητικοί μας μεταφέρουν τις απόψεις τους.
[Π]: Ποια η εμπειρία σας από τις συνεδριάσεις του Περιφερειακού Συμβουλίου με τηλεδιάσκεψη; Υπήρχε απαρτία, δυνατότητα διαλόγου και εξωστρέφειας προς το ευρύ κοινό;
ΘΕΟΔΩΡΟΠΟΥΛΟΣ ΧΡΗΣΤΟΣ: Αναπόφευκτα, η πανδημία του κορωνοϊού άλλαξε εκ βάθρων διάφορες πτυχές της ζωής μας. Εξαίρεση δεν θα μπορούσαν να αποτελέσουν -φυσικά- οι συνεδριάσεις των συλλογικών οργάνων των Ο.Τ.Α. Μη υπαρχούσης, λοιπόν, της δυνατότητας για δια ζώσης συνεδριάσεις και με απόλυτο γνώμονα την υγεία των πολιτών και των αιρετών, διαμορφώθηκε με την Π.Ν.Π. της 10ης Μαρτίου (Φ.Ε.Κ. Α΄55) το απαραίτητο θεσμικό πλαίσιο, προκειμένου να συνεχίσουν να συνεδριάζουν τα συλλογικά όργανα των Ο.Τ.Α. είτε δια περιφοράς είτε μέσω τηλεδιάσκεψης είτε κεκλεισμένων των θυρών.
Στην Περιφέρεια Αττικής, επιδεικνύοντας γρήγορα αντανακλαστικά, διαμορφώσαμε άμεσα τις συνθήκες εκείνες που είναι απαραίτητες, προκειμένου να καταστεί δυνατή η συνεδρίαση του Περιφερειακού Συμβουλίου μέσω τηλεδιάσκεψης. Μην ξεχνάμε ότι μιλάμε για το μεγαλύτερο βουλευόμενο όργανο τοπικής αυτοδιοίκησης της χώρας, με 101 εκλεγμένους Περιφερειακούς Συμβούλους. Ευτυχώς, οι υπάλληλοι της Περιφέρειας, με ιδιαίτερο ζήλο (κάτι για το οποίο θέλω να τους ευχαριστήσω και δημοσίως) και σε αγαστή συνεργασία τόσο με την καθ’ ύλην αρμόδια Αντιπεριφερειάρχη, κα Μαρία Κουρή, όσο και με εμένα, κατάφεραν -μέσα σε συντομότατο χρονικό διάστημα- να ολοκληρώσουν όλες τις αναγκαίες διεργασίες, ώστε να είμαστε μία από τις ελάχιστες Περιφέρειες της χώρας που συνεδριάζουμε μέσω τηλεδιάσκεψης, με παρόντες όλους τους Περιφερειακούς Συμβούλους.
Το εντυπωσιακό στο σχετικό -δύσκολο από τη φύση του- εγχείρημα είναι ότι όχι μόνο υπάρχει απαρτία, αλλά είναι παρόντες σε κάθε συνεδρίαση σχεδόν άπαντες οι Περιφερειακοί Σύμβουλοι. Και μιλάμε για δύσκολες συνεδριάσεις, διάρκειας πέραν των 6 ωρών, με θέματα ημερήσιας διάταξης άκρως πολιτικά και σημαντικά για την καθημερινότητα των πολιτών, όπως το προσφάτως ψηφισθέν περιβαλλοντικό νομοσχέδιο και η Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων της εταιρείας «ΟΛΠ Α.Ε.» στην ευρύτερη περιοχή του Πειραιά.
Αναφορικά με τη δυνατότητα ουσιαστικής αντιπαράθεσης, νομίζω ότι όχι μόνο υπάρχει, αλλά υλοποιείται κιόλας στον απόλυτο βαθμό. Προσπαθώ πάντα να τηρώ τις αρχές του δημοκρατικού διαλόγου και της πολυφωνίας και -προφανώς- αυτό επιδιώκω και μέσω των ιδιαίτερων και πρωτόγνωρων για αρκετούς τηλεδιασκέψεων. Την εξωστρέφεια, εξάλλου και τη θέλει η Διοίκηση της Περιφέρειας Αττικής και την επιδιώκει. Για τον λόγο αυτό, προσπαθώ ως Πρόεδρος να διασφαλίζω εκ των προτέρων την παρουσία στις τηλεδιασκέψεις και την τοποθέτηση κατά τη διάρκεια αυτών εκπροσώπων των δικαιολογούντων εύλογο ενδιαφέρον και -πολλώ μάλλον- έννομο συμφέρον Δήμων, φορέων, συλλογικοτήτων, αλλά και πολιτών κατά μόνας, μέσω της εκ των προτέρων πιστοποίησής τους στο σύστημα του Υπουργείου Εσωτερικών E-presence.
Με αυτά τα δεδομένα, λοιπόν, θεωρώ ότι έχουν ωριμάσει οι συνθήκες για να παγιωθεί η τηλεδιάσκεψη ως ένας χρήσιμος, επικουρικός -πάντα- τρόπος συνεδρίασης του Περιφερειακού Συμβουλίου Αττικής, δοθέντος και ότι υπάρχουν εκλεγμένοι συνάδελφοι που προσέρχονται στον τόπο συνεδρίασης του σώματος από νησιά ή απομακρυσμένες περιοχές της Περιφέρειας Αττικής.
[Π]: Δια Ζώσης, με τηλεδιάσκεψη ή δια περιφοράς; Ποιον από τους τρεις τρόπους θα επιλέγατε ως καλύτερο για τη διεξαγωγή περιφερειακών συμβουλίων και γιατί;
Θ.Χ.: Δεν υπάρχει η παραμικρή αμφιβολία ότι οι δια ζώσης συνεδριάσεις είναι οι πλέον ενδεδειγμένες, ενδιαφέρουσες και διαδραστικές. Εξελέγημεν για να διαβουλευόμαστε, να ανταλλάσσουμε επιχειρήματα, να συμφωνούμε και να διαφωνούμε εκ του σύνεγγυς. Προφανώς, η παρέκκλιση από την τήρηση του Κανονισμού Λειτουργίας του Περιφερειακού Συμβουλίου, αλλά και από τις αρχές της κοσμιότητας στις τοποθετήσεις και του σεβασμού στο συνομιλητή και την αντίθετη άποψη είναι ευκολότερη και συνηθέστερη στις δια ζώσης συνεδριάσεις, αλλά αυτό δεν αλλάζει την άποψή μου. Ως εκ τούτου, λυσιτελέστερος και δημοκρατικότερος τρόπος συνεδρίασης του σώματος είναι αναντίρρητα οι ζωντανές, δια ζώσης συνεδριάσεις.
Εάν τώρα, αυτές δεν είναι εφικτές για αντικειμενικούς λόγους, όπως η υγειονομική κρίση που βιώνουμε, τότε σίγουρα -όπως προείπα- οι τηλεδιασκέψεις είναι μία καλή εναλλακτική. Διασφαλίζουν το ζωντανό διάλογο, την ανταλλαγή επιχειρημάτων και τη γόνιμη αντιπαράθεση. Η τεχνολογία και οι δυνατότητες που αυτή προσφέρει -επιμένω- πρέπει να αποτελέσουν σύμμαχο και χρήσιμο εργαλείο τόσο για την τοπική αυτοδιοίκηση όσο και για την κεντρική Κυβέρνηση. Δεν δικαιολογείται να παραμένουμε θεατές στις τεχνολογικές εξελίξεις που συμβαίνουν και αλλάζουν επί τα βελτίω πολλές παραμέτρους της καθημερινότητάς μας ούτε -ασφαλώς- να αντιμετωπίζουμε a priori φοβικά κάθε τι που εκφεύγει του «παραδοσιακού».
Όσον αφορά, τέλος, στις δια περιφοράς συνεδριάσεις, θεωρώ ότι είναι οι λιγότερο παραγωγικές, ενώ παρουσιάζουν και μια σειρά πρακτικών δυσχερειών, που πολλαπλασιάζουν το βαθμό δυσκολίας τους για το Προεδρείο. Φανταστείτε πόσο δύσκολο είναι π.χ. να προταθεί τροπολογία επί μιας εισηγήσεως ή να υπάρχουν διευκρινιστικές ερωτήσεις ή/και παρατηρήσεις επ’ αυτής. Ως εκ τούτου, είναι χρήσιμες και αυτές, αλλά για πιο επείγοντα, τρέχοντα και διαδικαστικά θέματα, καθώς –εγγενώς- καθιστούν περιορισμένη την αντιπαράθεση σε πραγματικό χρόνο και υπό φυσιολογικές συνθήκες.
Προσπαθώ πάντα να τηρώ τις αρχές του δημοκρατικού διαλόγου και της πολυφωνίας και -προφανώς- αυτό επιδιώκω και μέσω των ιδιαίτερων και πρωτόγνωρων για αρκετούς τηλεδιασκέψεων. Την εξωστρέφεια, εξάλλου και τη θέλει η Διοίκηση της Περιφέρειας Αττικής και την επιδιώκει.
[Π]: Έμειναν πίσω θέματα του Περιφερειακού Συμβουλίου λόγω των μέτρων περιορισμού της πανδημίας ή θα λέγατε ότι κύλησε το διάστημα όπως θα κυλούσε και υπό κανονικές συνθήκες;
Θ.Χ.: Θα ήταν ψέμα να πω ότι η πρωτόγνωρης έντασης πανδημία του COVID-19 δεν επέφερε αναταράξεις και στο Περιφερειακό Συμβούλιο Αττικής. Είχαμε συνηθίσει τις δια ζώσης συνεδριάσεις με συγκεκριμένη περιοδικότητα (3 Συμβούλια το μήνα, κατά το συνήθως συμβαίνον) και, συνεπεία τούτου, τόσο οι Υπηρεσίες της Περιφέρειας όσο και οι τοπικοί και χωρικοί Αντιπεριφερειάρχες και οι εντεταλμένοι Περιφερειακοί Σύμβουλοι έκαναν τον σχετικό προγραμματισμό, προκειμένου να άγονται προς συζήτηση και ψήφιση τα θέματα της αρμοδιότητας και ευθύνης τους. Το ίδιο ισχύει και με θέματα που εισηγούντο είτε προς ένταξη στην ημερήσια διάταξη είτε ως εκτός ημερησίας διατάξεως οι παρατάξεις της αντιπολίτευσης. Μοιραία, λοιπόν, απαιτήθηκε κάποιος χρόνος για να προσαρμοστούμε στις νέες συνθήκες, τόσο ουσιαστικά και θεσμικά όσο και τεχνικά, ώστε να διασφαλιστεί ότι άπαντες οι Περιφερειακοί Σύμβουλοι θα είναι σε θέση να συμμετέχουν στις συνεδριάσεις μέσω τηλεδιάσκεψης. Αλλά δεν πρέπει να αμελούμε και ότι, καθ’ όλη τη διάρκεια της υγειονομικής κρίσης του κορωνοϊού, η Περιφέρεια Αττικής και ο Περιφερειάρχης, κ. Γιώργος Πατούλης, ήταν παρόντες σε όλα τα επίπεδα, συχνά πέρα και πάνω από τις στενές αρμοδιότητές τους. Οι τηλεδιασκέψεις του Περιφερειάρχη, των Αντιπεριφερειαρχών και εμού ήταν στην ημερήσια διάταξη, ενώ -πάντα με γνώμονα την υγεία των υπαλλήλων- οι Υπηρεσίες της Περιφέρειας συνέχισαν άοκνα και με αμείωτη ένταση την καλή δουλειά. Μέσα στους 2 και πλέον μήνες της πανδημίας, η Περιφέρεια Αττικής έκανε πολλά, προκειμένου κανένας πολίτης των 66 Δήμων της να μη νιώσει αβοήθητος σε κανένα επίπεδο. Εξάλλου, με τη σταδιακή επάνοδο στην κανονικότητα, θα εντείνουμε ακόμα περισσότερο τις προσπάθειες, θα επισπεύσουμε την λήψη ή/και υλοποίηση σημαντικών αποφάσεων για την καθημερινότητα των πολιτών και θα αποκαταστήσουμε αρρυθμίες και δυσλειτουργίες που τυχόν δημιουργήθηκαν, ένεκα των όλως ιδιαζουσών συνθηκών που βιώνουμε αυτή την περίοδο.
Δεν υπάρχει η παραμικρή
αμφιβολία ότι οι δια ζώσης συνεδριάσεις είναι οι πλέον
ενδεδειγμένες, ενδιαφέρουσες και διαδραστικές.
Εξελέγημεν για να διαβουλευόμαστε,
να ανταλλάσσουμε επιχειρήματα,
να συμφωνούμε και να διαφωνούμε
εκ του σύνεγγυς.
[Π]: Πότε υπολογίζετε ότι θα επιστρέψετε στις δια ζώσης συνεδριάσεις;
Θ.Χ.: Ασφαλείς προβλέψεις για αυτό νομίζω δε μπορεί να γίνουν ακόμα. Και τούτο διότι, όπως λένε οι ειδικοί, η φύση του κορωνοϊού είναι απρόβλεπτη, καθιστώντας κάθε υπερβολικά αισιόδοξο σχεδιασμό ευεπίφορο σε τροποποιήσεις, προσαρμογές ή ακόμα και ματαίωση. Σε κάθε [περίπτωση, είναι η ώρα των ειδικών και των υπεύθυνων πολιτικών αποφάσεων. Το Υπουργείο Υγείας, ο Ε.Ο.Δ.Υ. και οι συναρμόδιοι φορείς, σε πρώτο επίπεδο και το Υπουργείο Εσωτερικών σε δεύτερο πρέπει να εκπονήσουν έναν οδικό χάρτη σταδιακής επανόδου στην πλήρη κανονικότητα και αναφορικά με τον τρόπο συνεδρίασης των πάσης φύσεως συλλογικών οργάνων των Ο.Τ.Α. Και είμαι σίγουρος, λαμβάνοντας υπόψη τα δείγματα της Κυβέρνησης στον τρόπο συνολικής διαχείρισης της κρίσης μέχρι σήμερα, ότι αυτό θα γίνει με υπευθυνότητα και θέτοντας ως απόλυτη προτεραιότητα την ανθρώπινη ζωή και την υγεία των αιρετών, αλλά και των πολιτών, δεδομένου ότι οι συνεδριάσεις του Περιφερειακού Συμβουλίου είναι δημόσιες. Στο θέμα αυτό, μάλιστα, έχω εισηγηθεί στους συναδέλφους μου, Προέδρους των Περιφερειακών Συμβουλίων των λοιπών Περιφερειών της χώρας, να καταθέσουμε προτάσεις στο Υπουργείο Εσωτερικών, προκειμένου να εισφέρουμε με την εμπειρία μας στο σχετικό εγχείρημα και να συνδιαμορφώσουμε το πλαίσιο ασφαλούς επανόδου στις δια ζώσης συνεδριάσεις.
Το εντυπωσιακό στο σχετικό – δύσκολο
από τη φύση του- εγχείρημα είναι ότι
όχι μόνο υπάρχει απαρτία, αλλά
είναι παρόντες σε κάθε συνεδρίαση σχεδόν άπαντες
οι Περιφερειακοί Σύμβουλοι.
Και μιλάμε για δύσκολες συνεδριάσεις,
διάρκειας πέραν των 6 ωρών, με θέματα
ημερήσιας διάταξης άκρως πολιτικά
και σημαντικά για την καθημερινότητα
των πολιτών.
[Π]: Πως θα χαρακτηρίζατε τη μέχρι σήμερα θητεία σας στην Προεδρεία του Περιφερειακού Συμβουλίου δεδομένης και της εφαρμογής της απλής αναλογικής;
Θ.Χ.: Δεν είναι αυτονόητο για έναν νέο άνθρωπο να του προτείνεται μια τόσο σημαντική θέση και οι συνάδελφοί του να του επιδαψιλεύουν τέτοια τιμή, ψηφίζοντάς τον σε έναν τέτοιο αξίωμα. Για το λόγο αυτό, θέλω ακόμα μια φορά να ευχαριστήσω τον Περιφερειάρχη Αττικής, κ. Πατούλη, αλλά και τους συναδέλφους μου Περιφερειακούς Συμβούλους για την τιμή και τη στήριξη.
Κατά τα λοιπά, η εμπειρία είναι αναμφισβήτητα άκρως διδακτική και χρήσιμη. Μην αμελούμε ότι, με το Ν.4555/2018 («Κλεισθένης Ι»), εισήχθη η απλή αναλογική, η οποία αφενός προσέφερε τη δυνατότητα σε πολιτικά σχήματα που έλαβαν μικρότερα ποσοστά να εκλέξουν αντιπροσώπους στο Περιφερειακό Συμβούλιο και αφετέρου απέτρεψε -στις περισσότερες περιπτώσεις, μεταξύ αυτών και στην Περιφέρεια Αττικής- τις νικήτριες παρατάξεις από το να έχουν την απόλυτη πλειοψηφία των Συμβούλων.
Η άποψή μου για το Ν.4555/2018 και την απλή αναλογική είναι γνωστή. Θεωρώ ότι δημιούργησε σοβαρά προβλήματα κυβερνησιμότητας στους Ο.Τ.Α. και θεσπίστηκε με μικροπολιτικά κριτήρια. Οι πρακτικές δυσχέρειες, δε, που επέφερε δεν μπορούσαν να αντιμετωπισθούν αποτελεσματικά και συνολικά ούτε με τις επιγενόμενες νομοθετικές παρεμβάσεις (Ν.4623/2019, Ν.4625/2019, 4635/2019, 4647/2019). Για να έχει ο κόσμος μία εικόνα, στην Περιφέρεια Αττικής εξέλεξαν εκπροσώπους 11 παρατάξεις από όλο το πολιτικό φάσμα, οι οποίες κατέστησαν 9, μετά τη σύμπραξη 2 παρατάξεων με την διοικούσα παράταξη «Νέα Αρχή για την Αττική». Η διοικούσα παράταξη, η οποία εξελέγη με το υψηλότατο ποσοστό του 66%, έχει σήμερα μόλις 41 από τους 101 Συμβούλους, ενώ -συνεπεία ανεξαρτητοποίησής τους από τις παρατάξεις, με τις οποίες εξελέγησαν- υπάρχουν και 7 ανεξάρτητοι Περιφερειακοί Σύμβουλοι. Από αυτό και μόνο καταλαβαίνετε την πολυμορφία, την πολυφωνία και την πολυσυλλεκτικότητα του Περιφερειακού Συμβουλίου Αττικής, η οποία -μοιραία- οδηγεί ενίοτε και σε εντάσεις, καθότι η απαραίτητη πλειοψηφία για την ψήφιση κάθε θέματος δεν είναι δεδομένη εξ αρχής στις περισσότερες περιπτώσεις. Εντεύθεν συνέπεια αυτού είναι και ότι το έργο του εκάστοτε Προέδρου, αλλά και του συνδράμοντος αυτόν Προεδρείου, είναι συλλήβδην πολύ δυσκολότερο και πιο σύνθετο από ό, τι στο παρελθόν, καθώς επιφορτίζεται με το συντονισμό και τη διεύθυνση της συζήτησης και της συλλήβδην διαδικασίας επί σημαντικότατων θεμάτων, η υπερψήφιση ή καταψήφιση των οποίων είναι συχνά οριακή. Σε όλα αυτά πρέπει κανείς να προσθέσει και την πολυνομία που επικρατεί στο σχετικό πεδίο, αλλά και το γεγονός ότι ο εν ισχύει Κανονισμός Λειτουργίας του Περιφερειακού Συμβουλίου είναι παρωχημένος και δε συνάδει με τις επιγενόμενες της θέσπισής του νομοθετικές τροποποιήσεις (στο σημείο αυτό αξίζει να σημειώσω ότι, με πρωτοβουλία μου και σε συνεργασία με τους Προέδρους των λοιπών Περιφερειακών Συμβουλίων της χώρας, χρήσιμες προτάσεις μας για την υιοθέτηση ενός σύγχρονου και αποτελεσματικού Πρότυπου Κανονισμού Λειτουργίας των Περιφερειακών Συμβουλίων έχουν φτάσει -μέσω της Ένωσης Περιφερειών Ελλάδος- στο Υπουργείο Εσωτερικών και αναμένονται σχετικές εξελίξεις). Ως εκ τούτου, το έργο μου ως Πρόεδρος του μεγαλύτερου βουλευόμενου οργάνου τοπικής αυτοδιοίκησης της χώρας είναι εγγενώς δύσκολο και απαιτητικό.
Τώρα, ως προς το εάν -μέχρι σήμερα- είμαι ένας πετυχημένος Πρόεδρος, θεωρώ ότι πρέπει να ρωτήσετε τους συναδέλφους μου και δη των αντιπολιτευόμενων παρατάξεων. Αυτό που μπορώ να πω με σιγουριά είναι ότι αισθάνομαι μία άνεση στο συγκεκριμένο ρόλο, η οποία εκπορεύεται από την εξοικείωσή μου, ως μάχιμου δικηγόρου, με τις αρχές της τυπικότητας και της νομιμότητας της διαδικασίας, αλλά και με τον εντοπισμό της ratio του νομοθέτη σε ζητήματα που άπτονται ερμηνείας. Παράλληλα, εμφορούμαι από δημοκρατική διάθεση και θεωρώ αδιαπραγμάτευτη την πολυφωνία του σώματος. Πιστεύω ακράδαντα ότι δύσκολα θα βρείτε συνάδελφο, ο οποίος θα με ψέξει για έλλειμμα δημοκρατικότητας ή για μεροληψία, κατά την άσκηση των καθηκόντων μου.
Κλείνοντας, θα ήθελα να αναδείξω και έναν προσωπικό μου στόχο: την ουσιαστική αναβάθμιση των Προέδρων των Περιφερειακών Συμβουλίων της χώρας και την ανάδειξή τους ως θεσμικών συνδιαμορφωτών των ζητημάτων που άπτονται της λειτουργίας των Περιφερειακών Συμβουλίων. Ήδη, κατόπιν προτροπής μου και οι 13 συνάδελφοι έχουμε αναλάβει σχετικές πρωτοβουλίες, έχουμε καταστήσει κοινωνούς αυτών τόσο την ΕΝ.Π.Ε. όσο και το Υπουργείο Εσωτερικών και αναμένουμε με ενδιαφέρον την αποδοχή των σχετικών εισηγήσεών μας.
[Δημοσιεύτηκε στον ΠΑΛΜΟ της Γλυφάδας, 23 Μαΐου 2020]
