Του Γιώργου Λαουτάρη
Kλιμακώνεται η σύγκρουση μεταξύ αυτοδιοίκησης και κυβέρνησης για τη μεταρρύθμιση του “Καλλικράτη” που θα φέρει και νέο εκλογικό σύστημα για τις δημοτικές και περιφερειακές εκλογές του 2019. Η πρώτη συνεδρίαση του έτους για το Διοικητικό Συμβούλιο της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδας την Τρίτη ήταν το έναυσμα για τη σκλήρυνση της στάσης των αυτοδιοικητικών φορέων που πλέον προχωρούν ένα βήμα παραπέρα, μετά τις κόκκινες γραμμές που έθεσαν στο πρόσφατο Συνέδριο της ΚΕΔΕ.
Οι εκπρόσωποι των δημάρχων πλέον δηλώνουν ότι αν δεν γίνουν σεβαστές οι θέσεις και οι προτεραιότητες της αυτοδιοίκησης, “θα επαναξιολογήσουν τη στάση τους” ως προς τη συμμετοχή τους στην Επιτροπή Αναμόρφωσης του “Καλλικράτη” που έχει συστήσει το Υπουργείο Εσωτερικών. Απειλούν δηλαδή ευθέως με αποχώρηση από τον διάλογο και ρήξη. Προς επίρρωση της θέσης των δημάρχων, στη συνεδρίαση της Τρίτης παρευρέθηκε και ο πρόεδρος της Ένωσης Περιφερειών Ελλάδος και Περιφερειάρχης Θεσσαλίας, Κώστας Αγοραστός, που προχώρησε σε μια πολύ σκληρή κριτική του προτεινόμενου συστήματος της απλής αναλογικής. Στις επόμενες ημέρες αναμένεται συνάντηση του προεδρείου της ΚΕΔΕ με τον υπουργό Εσωτερικών, Πάνο Σκουρλέτη. Και όλα τα ενδεχόμενα πλέον είναι ανοιχτά.
Είναι σαφές σε όλους ότι η κυβέρνηση προχωρά με ειλημμένη απόφαση την εισαγωγή ενός συστήματος απλής αναλογικής στις αυτοδιοικητικές εκλογές. Από τις δηλώσεις όλων των μέχρι σήμερα διατελεσάντων υπουργών Εσωτερικών του ΣΥΡΙΖΑ (Βούτσης, Κουρουμπλής, Σκουρλέτης) και βέβαια του Γενικού Γραμματέα του ΥΠΕΣ και επί χρόνια υπεύθυνου του κόμματος για την Αυτοδιοίκηση, Κώστα Πουλάκη, είναι φανερή η πολιτική κατεύθυνση και πρέπει να θεωρείται βέβαιη για το 2019 η ανάδειξη των περιφερειακών και δημοτικών συμβουλίων με αναλογικό τρόπο (χωρίς δηλαδή μπόνους προς την παράταξη που θα έρθει πρώτη) στο βαθμό φυσικά που το επιτρέψουν οι πολιτικές συνθήκες και δεν προηγηθούν εκλογές που θα αλλάξουν την κυβέρνηση.
Ωστόσο όλο αυτό το διάστημα παίζεται μια μεγάλη παρτίδα σκάκι μεταξύ ΚΕΔΕ και ΥΠΕΣ, μια άτυπη διαπραγμάτευση.
“Δεν έχουν λευκή επιταγή να νομοθετούν για εμάς χωρίς εμάς. Εάν θέλει η κυβέρνηση το καλό της χώρας να το αποδείξει έμπρακτα και να ξεκινήσει έναν ουσιαστικό διάλογο μαζί μας, αλλιώς θα μας βρει απέναντι”, ανέφερε ο Γιώργος Πατούλης στην τοποθέτησή του. Κατά τη συζήτηση σχετικά με τις προϋποθέσεις συνέχισης συμμετοχής της ΚΕΔΕ στην επιτροπή του υπουργείου για την αναθεώρηση του “Καλλικράτη”, αποφασίστηκε ομόφωνα η Ένωση να επαναξιολογήσει τη στάση της μετά από τη συνάντηση με τον Πάνο Σκουρλέτη. Στην εισήγησή του, ο Γ. Πατούλης υπογράμμισε πως κατά τη συνάντηση θα διατυπωθούν οι πάγιες θέσεις της ΚΕΔΕ αλλά και οι κόκκινες γραμμές που έχει θέσει ως βασικές προϋποθέσεις για τη συμμετοχή της στο διάλογο για την αναθεώρηση του Καλλικράτη, πρώτη μεταξύ των οποίων είναι η εξής: “Η Μεταρρύθμιση του Καλλικράτη πρέπει να προηγηθεί κάθε αλλαγής του συστήματος εκλογής των Δημάρχων και δημοτικών συμβούλων”.
Ένα αυστηρό “όχι” όμως στην απλή αναλογική ήρθε από τον Κώστα Αγοραστό. Ο πρόεδρος της ΕΝΠΕ που μέχρι στιγμής δεν είχε εκφέρει κάποια σαφή θέση, αυτή το φορά …άστραψε και βρόντηξε: “Η απλή αναλογική στην Αυτοδιοίκηση συμφέρει μόνο στους ολιγάρχες γιατί θα μπορούν εύκολα και με μικρές χορηγίες να ελέγχουν εύθραυστες και συγκυριακές πλειοψηφίες στα Περιφερειακά και Δημοτικά Συμβούλια”, επισήμανε ο Περιφερειάρχης και αναρωτήθηκε: “Για ποια Αυτοδιοίκηση και ποια Δημοκρατία και μάλιστα στη χώρα που γέννησε τη Δημοκρατία θα μιλάμε μετά;”. Και πρόσθεσε: “Ας το ξανασκεφτούν και σε τελικά ανάλυση ας ρωτήσουν τους δημάρχους που έχουν χάσει την πλειοψηφία στα Δημοτικά Συμβούλια και ενώ χρειάζονται να πάρουν αποφάσεις για να λειτουργήσει ο Δήμος τους προ όφελος των πολιτών, έχουν τεράστια προβλήματα καθημερινά”, κατέληξε για το θέμα.
Όταν ο Κοινοτάρχης εκλεγόταν με… δώρα
Οι βαριές εκφράσεις του Κώστα Αγοραστού, περί “ολιγαρχίας” και “εξαγορών” σε περίπτωση υιοθέτησης συστήματος απλής αναλογικής στις αυτοδιοικητικές εκλογές δεν αναφέρθηκαν τυχαία. Αν δεν υπάρξουν δικλείδες ασφαλείας, ρήτρες διαφάνειας και παράθυρα για θεσμικές διορθώσεις που όλα μαζί θα οδηγήσουν την αυτοδιοίκηση σε μια πολιτική ωρίμανση, τότε είναι ορατός ο κίνδυνος παλινδρόμησης σε περασμένες εποχές όπου πράγματι ρυθμιστές των εξελίξεων γίνονταν άνθρωποι με μεγάλη οικονομική επιφάνεια και διάθεση για πολιτικές παρεμβάσεις.
Μιλώντας κανείς με έμπειρους αυτοδιοικητικούς, εύκολα μαθαίνει ότι στα χρόνια προ “Καποδίστρια”, όταν οι πρόεδροι των κοινοτικών συμβουλίων αναδεικνύονταν με ψηφοφορία των μελών του Συμβουλίου, τα περιστατικά χρηματισμών και εξαγορών βρίσκονταν στην …ημερήσια διάταξη. Αρκετοί φοβούνται ότι σε περίπτωση που θεσπιστεί να εκλέγεται ο Δήμαρχος όχι απ’ ευθείας από το εκλογικό σώμα, αλλά έμμεσα μετά από ψηφοφορία των μελών του Δημοτικού Συμβουλίου, όπως δηλαδή εισηγείται σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες η ηγεσία του ΥΠΕΣ, τα φαινόμενα εξαγορών ψήφων θα αναβιώσουν…
Το επιχείρημα ότι η κοινωνία μας δεν είναι έτοιμη για θεσμικές αλλαγές σε δημοκρατική κατεύθυνση είναι παραπλανητικό. Ποτέ δεν θα είναι έτοιμη, αν δεν υπάρξει μια σαφής πολιτική βούληση που θα εκπαιδεύσει και θα σπρώξει την κοινωνία στην πολιτική ωριμότητα.
[Δημοσιεύτηκε στον ΠΑΛΜΟ της Γλυφάδας, 21 Ιανουαρίου 2017]
