Μια μεγάλη διαφορά μεταξύ των ερασιτεχνικών θεατρικών ομάδων και των επαγγελματικών θιάσων είναι ότι οι θεατές των πρώτων πάνε στην παράσταση χωρίς απαιτήσεις. Δύσκολα μπορεί να περιγράψει λοιπόν κανείς την έκπληξη, αλλά και τον θαυμασμό για μια θεατρική ομάδα που αποτελείται από παιδιά, στο μεταίχμιο της εφηβείας με τη νεότητα, που ξεπέρασαν τον ορίζοντα των προσδοκιών του κοινού, έχοντας αναμετρηθεί με ένα από τα πιο απαιτητικά αρχαία τραγικά κείμενα και προσέφεραν μια παράσταση που άγγιξε και έδωσε σύγχρονες διαστάσεις στο κείμενο του Αισχύλου.
Η Θεατρική Ομάδα Μαθητών και Αποφοίτων του 2ου Γυμνασίου Βούλας, πλαισιωμένη από αφοσιωμένους δασκάλους και γονείς, ανέβασε το Σάββατο 14 Ιανουαρίου 2017 στο δημοτικό θέατρο της Αργυρούπολης “Μίκης Θεοδωράκης”, έναν “Προμηθέα Δεσμώτη” κλασικό και ταυτόχρονα φρέσκο, υποβλητικό και διδακτικό, σε μια πολύ εμπνευσμένη σκηνοθεσία της Δέσποινας Φραγκεδάκη. Η ομάδα επέλεξε τη μετάφραση του Κ. Χ. Μύρη (Κώστα Γεωργουσόπουλου) που χαρακτηρίζεται από το παραδοσιακό και οικείο μέτρο των 15σύλλαβων στίχων και τη γλωσσοπλαστική δεινότητα του μεταφραστή που δημοτικοποίησε πολλούς αρχαίους τύπους.
Όμως η πραγματική σκηνοθετική καινοτομία της παράστασης ήταν η πολυφωνία της. Ορμώμενη από μια δημοκρατική αρχή, η σκηνοθέτις μοίρασε αντισυμβατικά τους ρόλους, δημιουργώντας τρεις Προμηθείς και έναν διπλό Ερμή. Η επιλογή αυτή κατ’ αρχάς μετρίασε τον πληθωρικό πρωταγωνιστικό ρόλο που έχει σχεδόν καθ’ όλη τη διάρκεια του έργου κεντρική θέση στη σκηνή και μεγάλους μονολόγους. Στον αντίποδα μιας λογικής που εκτρέφει σταρ, η ταυτόχρονη παρουσία επί σκηνής δύο και τριών προσώπων που μοιράζονται τον ίδιο ρόλο, δίνει νέες διαστάσεις στην ερμηνεία των χαρακτήρων.
Ο νεωτερισμός αυτός, όσο κι αν υπαγορεύτηκε και από τη βούληση να συμμετέχουν περισσότεροι ηθοποιοί στην παράσταση, λειτούργησε με έναν εντελώς απρόσμενο τρόπο: Απέσπασε το ρόλο από το συγκεκριμένο πρόσωπο και ανέδειξε το περιεχόμενο μέσα από χωριστές υποκριτικές υποστάσεις. Ειδικά στην περίπτωση των δύο ηθοποιών που ερμήνευσαν τον Ερμή, η διαφορά στη δραματική προσέγγιση που καθένας επέλεξε, προσέδωσε πραγματικό πλούτο στην παράσταση.
Επιπλέον, η σκηνική αποτύπωση της επιλογής να μιλούν τρεις Προμηθείς επί σκηνής είχε μια ακόμη εξωκειμενική παρενέργεια: Ο βράχος του Καυκάσου έμοιαζε για πρώτη φορά τόσο πολύ με τον Γολγοθά, φέροντας στο νου το σταυρικό μαρτύριο. Οι σχέσεις Προμηθέα και Ιησού έχουν αναδειχθεί στη λογοτεχνία (π.χ. στο “Φως που καίει” του Κώστα Βάρναλη, όπου ο Προμηθέας και ο Ιησούς συζητούν μεταξύ τους) και όχι μόνο. Η αναφορά πάντως αυτή σε μια παράσταση σχολικού θεάτρου ήταν αναπάντεχη και δείγμα των φιλοσοφικών προεκτάσεων που εξ αρχής ήθελε η ομάδα να δώσει με την επιλογή της τραγωδίας αυτής.
Το “Θεατρικό” του 2ου Γυμνασίου, η ομάδα που δοκιμάστηκε με μεγάλη επιτυχία πολύ πρόσφατα στην αττική κωμωδία (“Λυσιστράτη”) αλλά και τη σύγχρονη (“Το ξύλο βγήκε από τον παράδεισο”), ανέβασε απότομα τον πήχη. Ο “Προμηθέας Δεσμώτης” είναι ένα έργο βαρύ, με πρωταγωνιστές κανείς εκ των οποίων δεν προέρχεται από τον κόσμο των θνητών. Είναι μια διαχρονική κραυγή ενάντια στις τυραννικές εξουσίες, ένας ύμνος προς τις ασυμβίβαστες προσωπικότητες που δεν λυγίζουν.
Οι ερμηνείες των νεαρών ηθοποιών στάθηκαν στο ύψος τους, αποφεύγοντας το στόμφο, με απόλυτο σεβασμό στο κείμενο και τη σοβαρότητα του περιεχομένου, δείχνοντας ότι αποδίδουν μια πράξη “σπουδαία και τελεία” και φτάνουν “δι’ ελέου και φόβου” στην κάθαρση, κατά τον αριστοτελικό ορισμό. Οι μονόλογοι του Προμηθέα και της Ιούς ήταν πειστικοί και υποβλητικοί, κάνοντας πολλές φορές τους θεατές να κρατούν την ανάσα τους. Η καταθλιπτική σοβαρότητα έσπασε από τον χορό των Ωκεανίδων που με αέρινα πολύχρωμα πέπλα γέμισαν τη σκηνή με σαγηνευτικούς χορούς. Σε αρκετές στιγμές η χημεία μεταξύ Προμηθέα και χορού είχε στοιχεία αποπλάνησης.
Καίριο συστατικό της παράστασης ήταν η μουσική της επένδυση, την οποία επιμελήθηκε ο Πέτρος Γεωργιλάς, με επιλογές κλασικής μουσικής που καθήλωσαν. Ακούστηκαν κομμάτια από συνθέσεις των Βάγκνερ, Βέρντι, Σαιν-Σανς, Ροσίνι, Σοστακόβιτς αλλά και το έργο “Προμηθέας” του Μπετόβεν. Η παράσταση ξεκίνησε με τη ζωντανή εκτέλεση από την ορχήστρα της ομάδας (βιολί, 2 κιθάρες) του τραγουδιού “Ο γίγαντας”, το οποίο έγραψε ο Γιάννης Μαρκόπουλος σε στίχους του Γεωργουσόπουλου και τραγούδησε πρώτος ο Νίκος Ξυλούρης, με θέμα τον Προμηθέα.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η παράσταση έκανε πρεμιέρα στο αρχαίο θέατρο του Δίου, κάτω από τον Όλυμπο, τον Σεπτέμβριο του 2016 στο πλαίσιο της Διεθνούς Νεανικής Συνάντησης Αρχαίου Δράματος Μουσικής και Αθλητισμού, αποσπώντας εγκωμιαστικά σχόλια. Μετά την Αργυρούπολη, η ομάδα έχει προσκληθεί από μεγάλο πολιτιστικό σύλλογο της Κρήτης για να ανεβάσει τον “Προμηθέα” το καλοκαίρι.
Σημαντικές παρουσίες έδωσαν το “παρών” στο θέατρο “Μίκης Θεοδωράκης” αγκαλιάζοντας την προσπάθεια των παιδιών της Θεατρικής Ομάδας Μαθητών και Αποφοίτων του 2ου Γυμνασίου Βούλας. Μεταξύ αυτών, ο Υφυπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού Γιώργος Βασιλειάδης, ο οικοδεσπότης Δήμαρχος Ελληνικού – Αργυρούπολης Γιάννης Κωνσταντάτος και ο Δήμαρχος Βάρης Βούλας Βουλιαγμένης Γρηγόρης Κωνσταντέλλος.
Από τον δήμο των 3Β παρέστησαν ακόμα η αντιδήμαρχος Κοινωνικών Υπηρεσιών, Νανά Καραγιάν, ο αντιπρόεδρος του Οργανισμού Αθλητισμού Πολιτισμού και Παιδικής Αγωγής, Γιάννης Αγαλιώτης, η πρόεδρος της Πρωτοβάθμιας Σχολικής Επιτροπής, Δώρα Τριάντη και ο τοπικός σύμβουλος Βούλας Μανώλης Βαρδαβάς. Μεταξύ πολλών άλλων εκπαιδευτικών, παρευρέθηκαν η Πρόεδρος της ΕΛΜΕ Νότιας Αθήνας Β. Μιχαλοπούλου και η Διευθύντρια του 2ου Λυκείου Βούλας Α. Νικολάου.
Στους σύντομους χαιρετισμούς που προηγήθηκαν της παράστασης, μάθαμε ότι ο σημερινός υφυπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού ήταν ο ίδιος μέλος της Θεατρικής Ομάδας, υπό τις σκηνοθετικές οδηγίες της Δέσποινας Φραγκεδάκη. Ο Γιάννης Κωνσταντάτος έπλεξε από μικροφώνου το εγκώμιο του Γρηγόρη Κωνσταντέλλου για το δυναμικό του δήμου του και τόνισε ότι “το θέατρο αυτό είναι και δικό σας”. Στο τέλος της παράστασης, ο Δήμαρχος Ελληνικού Αργυρούπολης πήρε εκ νέου το λόγο για να δώσει συγχαρητήρια στα παιδιά και ζήτησε από την ομάδα να ανεβάσει κι άλλη παράσταση στο χώρο.
Ο Γρηγόρης Κωνσταντέλλος τόνισε με τη σειρά του ότι είναι καθήκον των αιρετών να στηρίζουν τον πολιτισμό και τις ομάδες που παράγουν τόσο σπουδαίο έργο, ενώ αναφέρθηκε και στα σχέδια του Δήμου να αποκτήσει σύντομα ένα νέο κλειστό θέατρο στη Βάρη, όπου θα μπορούν να φιλοξενούνται ανάλογες παραστάσεις. Σημειωτέον ότι η παράσταση προγραμματιζόταν να ανέβει τον Οκτώβριο του 2016 στο ανοιχτό θέατρο της Βούλας “Σοφία Βέμπο”, όμως η εκδήλωση αναβλήθηκε λόγω κακοκαιρίας. Οι υπάρχουσες κλειστές αίθουσες του Δήμου ήταν ακατάλληλες για τη συγκεκριμένη παράσταση.
Οι νεαροί ηθοποιοί στο τέλος της παράστασης έγιναν μια τεράστια αγκαλιά με τη σκηνοθέτη τους Δέσποινα Φραγκεδάκη η οποία φανερά συγκινημένη ευχαρίστησε θερμά όλους όσοι βοήθησαν την ομάδα να προετοιμαστεί για την παράσταση.
[Δημοσιεύτηκε στον ΠΑΛΜΟ της Γλυφάδας, 21 Ιανουαρίου 2017]
