Του Γιώργου Λαουτάρη
Κατέρρευσε την εβδομάδα που μας πέρασε το σύστημα του Υπουργείου Υποδομών Μεταφορών και Δικτύων που είναι σχετικό με τα οχήματα. Στην Ελλάδα της οικονομικής κατάρρευσης, προστέθηκε η τριτοκοσμική εικόνα των δημόσιων υπηρεσιών που δεν έχουν διαθέσιμα έντυπα για να εκδώσουν νέες άδειες κυκλοφορίας και τις δίνουν σε φωτοτυπία, που δεν έχουν αποθέματα πινακίδων κυκλοφορίας και εμποδίζουν να κυκλοφορήσουν στο δρόμο τα νέα οχήματα, που ταλαιπωρούν σαδιστικά τους πολίτες με ένα μηχανογραφικό σύστημα του οποίου η λειτουργία διαρκώς διακόπτεται.
Το θέμα ήρθε στη δημοσιότητα από τα επίμονα παράπονα των πολιτών, που εξανάγκασαν και την Περιφέρεια Αττικής να εκδώσει σχετική ανακοίνωση με επιστολή διαμαρτυρίας της Ρένας Δούρου προς τον αρμόδιο υπουργό, Χρήστο Σπίρτζη. Εύλογα η περιφερειάρχης δημοσιοποίησε το θέμα, καθώς οι αγανακτισμένοι πολίτες που δεν γνωρίζουν το δαιδαλώδες σύστημα ευθυνών της ελληνικής δημόσιας διοίκησης, ξέσπαγαν την οργή τους στους πρώτους υπαλλήλους που έβρισκαν μπροστά τους καθώς και στους πολιτικούς τους προϊσταμένους, που δεν είναι άλλοι από τους ανθρώπους της περιφερειακής αρχής.
Ποιο είναι το πρόβλημα; Ότι έληξε η σύμβαση με έναν προμηθευτή του υπουργείου και ότι η διεξαγωγή νέου διαγωνισμού είναι μια χρονοβόρα διαδικασία. Κρίσιμη λεπτομέρεια που κάνει όλη τη διαφορά είναι πως ένας ιδιώτης διαθέτει τα “κλειδιά” λειτουργίας ολόκληρου του συστήματος, απαγορεύοντας σε κάθε ανταγωνιστή του να πάρει κομμάτια της δουλειάς. Με άλλα λόγια, η διαγωνιστική διαδικασία καθιστά για μια μεγάλη περίοδο έναν μειοδότη μονοπωλιακό προμηθευτή σε κάθε επίπεδο.
Αυτό είναι ένα γενικευμένο φαινόμενο που ενδημεί φυσικά και στους Δήμους. Ειδικά σε προμήθειες λογισμικού για υπολογιστές, όπως προγράμματα και εφαρμογές, ο λεγόμενος “κλειστός κώδικας” είναι ο κανόνας. Στην πράξη, αυτό σημαίνει ότι εκτός από την προμήθεια του ίδιου του συστήματος, ο μειοδότης αναλαμβάνει για αόριστο επί της ουσίας διάστημα και τη συντήρησή του.
Η κρισιμότητα του προβλήματος που προέκυψε στις υπηρεσίες Μεταφορών οδήγησε φυσικά την ηγεσία του υπουργείου σε δραστικά μέτρα. Όπως ανακοινώθηκε την Τετάρτη, “το Υπουργείο προέβη άμεσα σε όλες τις απαραίτητες ενέργειες, προκειμένου να αποκατασταθούν άμεσα οι παρατηρηθείσες δυσλειτουργίες και να υπάρξει άμεση αποκατάσταση της οποιασδήποτε βλάβης, με ταυτόχρονη διασφάλιση του δημοσίου συμφέροντος. Ήδη, το σύστημα, σήμερα 18-11-2015 και ώρα 15:50, έχει τεθεί σε πλήρη λειτουργία”.
Δίνοντας τις απαραίτητες εξηγήσεις, η ηγεσία του Υπουργείου ΥΠΟΜΕΔΙ διευκρίνισε πως η έλλειψη σε έντυπα αδειών κυκλοφορίας οφείλεται στο γεγονός ότι ο σχετικός διαγωνισμός που προκήρυξε η Γενική Γραμματεία Εμπορίου – Καταναλωτή απέβη άγονος. Ο εν λόγω διαγωνισμός επαναλήφθηκε το 2014 και με απόφαση της Γενικής Γραμματείας Εμπορίου – Καταναλωτή (Νοέμβριος 2015) κατακυρώθηκε η προμήθεια και η εκτύπωση 3.200.000 αδειών κυκλοφορίας που θα παραδοθούν τον Φεβρουάριο 2016. Με τις εν λόγω άδειες θα εφοδιαστούν όλα τα οχήματα που σήμερα διαθέτουν ως έντυπο άδειας απλό φύλλο χάρτου Α4 και θα επαρκέσουν για την κάλυψη των αναγκών για ένα ακόμη έτος.
Επίσης, το Υπουργείο, για να μη παρουσιαστεί ξανά πρόβλημα με έλλειψη αδειών κυκλοφορίας, προκήρυξε νέο διαγωνισμό ο οποίος θα διενεργηθεί στις 18 Δεκεμβρίου 2015, για την προμήθεια και εκτύπωση επιπλέον 2.800.000 αδειών κυκλοφορίας.
Τέλος, διευκρινίστηκε πως όλες οι Υπηρεσίες Μεταφορών και Επικοινωνιών των Περιφερειακών Ενοτήτων της χώρας εφοδιάστηκαν με πινακίδες κυκλοφορίας. Για την προμήθεια πινακίδων όλων των κατηγοριών οχημάτων βρίσκεται άλλωστε ήδη σε εξέλιξη ηλεκτρονικός ανοικτός μειοδοτικός διαγωνισμός και “σε ουδεμία περίπτωση θα παρουσιαστεί οποιοδήποτε πρόβλημα έλλειψης πινακίδων”.
Απαιτείται αναθεώρηση
Οι σχέσεις του Δημοσίου με τους ιδιώτες προμηθευτές είναι πάντα ένα αμφιλεγόμενο σημείο. Οι διαδικασίες διαφάνειας και νομιμότητας υφίστανται και τηρούνται απαρέγκλιτα, αρκούν όμως;
Η περίπτωση της έλλειψης αδειών και πινακίδων κυκλοφορίας από το Υπουργείο Μεταφορών απλώς υπογραμμίζει σε μια ακραία περίπτωση το πρόβλημα με τις προμήθειες. Από τη σύνταξη των όρων ενός δημόσιου διαγωνισμού, στις διαδικασίες δημοσιότητας που προβλέπονται, μέχρι τη διεξαγωγή του ίδιου του μειοδοτικού διαγωνισμού και την υπογραφή των συμβάσεων, υπάρχουν “παράθυρα” ευνοιοκρατίας και υπονόμευσης του δημόσιου συμφέροντος, υπέρ του ιδιωτικού, που όλοι γνωρίζουν αλλά κανείς δεν παραδέχεται. Η αγκύλωση των διαδικασιών, ο ατελείωτος χρόνος που απαιτείται για την ολοκλήρωσή τους και τα προβλήματα που ανακύπτουν θα πρέπει να απασχολήσουν πολύ σοβαρά όσους σχεδιάζουν την πολιτική της δημόσιας διοίκησης.
Το περιρρέον κλίμα καχυποψίας που περιβάλλει τους διαχειριστές του δημόσιου χρήματος σε κάθε τους πράξη ανάθεσης έργου, είναι φυσικά νοσηρό και επηρεάζει αδιακρίτως τα πολιτικά πρόσωπα. Όλες οι σχετικές διαδικασίες χρειάζονται αναθεώρηση και εκσυγχρονισμό για το καλό όλων.
[Δημοσιεύτηκε στον ΠΑΛΜΟ της ΓΛΥΦΑΔΑΣ, 20.11.2015]