Η χοληστερίνη είναι ένας από τους προδιαθεσικούς παράγοντες που αυξάνουν την πιθανότητα νόσησης από στεφανιαία νόσο, την σύγχρονη μάστιγα του 20ου αιώνα.
Τα τριγλυκερίδια είναι λίπος που κυκλοφορεί στο αίμα. Αυτό το λίπος μεταφέρεται σε διάφορους ιστούς του σώματος όπου είναι αποθηκευμένα, για την κάλυψη των ενεργειακών αναγκών του σώματος. Κάθε είδος τροφής π.χ. πρωτεΐνες, υδατάνθρακες ή λίπη, μετατρέπονται σε τριγλυκερίδια. Συνεπώς, είναι φυσιολογικό να υπάρχουν τριγλυκερίδια στο αίμα.
Η χοληστερίνη, όπως και τα τριγλυκερίδια, είναι λιπίδια του αίματος, αδιάλυτα στο νερό και στο πλάσμα. Για να κυκλοφορήσουν τα λιπίδια στο αίμα ενσωματώνονται σε ειδικά συμπλέγματα, ευδιάλυτα στο πλάσμα του αίματος, τα οποία λέγονται λιποπρωτεΐνες.. Οι λιποπρωτείνες χαμηλής πυκνότητας (LDL – Low Density Lipoproteins) είναι η «κακή» χοληστερίνη . Οι λιποπρωτείνες υψηλής πυκνότητας (HDL – High Density Lipoproteins) είναι η «καλή» χοληστερίνη, είναι δηλ. οι λιποπρωτεΐνες που μεταφέρουν την χοληστερίνη στο συκώτι όπου αποδομείται, «καταστρέφεται» και απεκκρίνεται από τον οργανισμό, προστατεύοντας μ’ αυτόν τον τρόπο τα αγγεία από την αθηροσκλήρυνση.
Στον άνθρωπο η χοληστερίνη χρησιμεύει στην κάλυψη των αναγκών του οργανισμού για κατασκευή κυτταρικών μεμβρανών, σύνθεση ορμονών και σχηματισμό χολικών αλάτων.
Αίτια
Υπάρχουν κάποιες σοβαρές γενετικές διαταραχές (κληρονομικές), οι οποίες οδηγούν σε μη κανονικές τιμές χοληστερόλης και τριγλυκεριδίων. Οι ανωμαλίες αυτές περιλαμβάνουν:
- Οικογενής συνδυασμένη υπερλιπιδαιμία
- Οικογενής δυσβηταλιποπρωτεϊναιμία
- Οικογενής υπερτριγλυκεριδαιμία
Μη φυσιολογικές τιμές χοληστερόλης και τριγλυκεριδίων μπορούν να προκληθούν επίσης από:
- Αύξηση σωματικού βάρους ή παχυσαρκία
- Φάρμακα -Διάφορες ασθένειες, όπως Σακχαρώδης διαβήτης
- Έλλειψη σωματικής άσκησης
- Κάπνισμα (που ελαττώνει τις τιμές τις «καλής» HDL χοληστερόλης)
Οι επιπλοκές
Οι επιπλοκές λόγω υψηλών τιμών χοληστερόλης περιλαμβάνουν:
• Αρτηριοσκλήρυνση
• Στεφανιαία νόσο
• Εγκεφαλικό επεισόδιο
• Οξύ έμφραγμα μυοκαρδίου
Οι επιπλοκές των πολύ υψηλών τιμών τριγλυκεριδίων περιλαμβάνουν: Παγκρεατίτιδα
Προφύλαξη
Η πρόληψη συνίσταται:
- στον έλεγχο του καπνίσματος
- στη βελτίωση της σωματικής κατάστασης / άσκηση
- στη ρύθμιση του βάρους σώματος
Kάπνισμα
Διακοπή ή μείωση του καπνίσματος. Αποφυγή του παθητικού καπνίσματος.
Άσκηση
Ενδείκνυται η αερόβια άσκηση για τουλάχιστον 1/2 ώρα, 3-5 φορές την εβδομάδα. Η καθιστική ζωή και η υποτονικότητα δεν έχουν θετικά αποτελέσματα στη μείωση των τιμών των λιπιδίων. Η άσκηση αυξάνει σημαντικά την HDL χοληστερίνη και μπορεί να μειώσει την ολική χοληστερίνη έως 10-15 μονάδες.
Ρύθμιση του βάρους του σώματος
Δεν χρειάζεται να είστε αποκλειστικά χορτοφάγος για να έχετε φυσιολογικές τιμές λιπιδίων στο αίμα.
- Περιορίστε την ποσότητα της τροφής ώστε να φτάσετε ή να πλησιάσετε όσο το δυνατόν περισσότερο στο ιδανικό σας βάρος
- Περιορίστε την ποσότητα των λιπών της διατροφής σας στο 30% περίπου της συνολικής ενέργειας.
- Περιορίστε τις τροφές που έχουν πολλή χοληστερόλη. Τέτοιες είναι βασικά το κρέας, τα αυγά, τα θαλασσινά και τα γαλακτοκομικά προϊόντα από πλήρες γάλα.
Διάγνωση της νόσου – Εξετάσεις
Ο συχνός εργαστηριακός λιπιδαιμικός έλεγχος είναι επιβεβλημένος για όλους μας αλλά ειδικά σε ομάδες ασθενών υψηλού κινδύνου θα πρέπει να είναι και τακτικός.
Οι πιο συχνές αιματολογικές διαγνωστικές εξετάσεις λιπιδαιμικής διαταραχής είναι:
- Εξέταση HDL
- Εξέταση LDL
- Ανάλυση α – λιποπρωτεΐνης
- Εξέταση ολικής χοληστερόλης
- Εξέταση τριγλυκεριδίων
Περιττό να τονίσω ότι η επίσκεψη στον εξειδικευμένο γιατρό είναι επιβεβλημένη.
° Βικτωρία Θεοδωροπούλου – Κουτσοδόντη, Ιατρός Μικροβιολόγος – Βιοπαθολόγος MD
Επιστημονική διευθύντρια Διαγνωστικού κέντρου Α-ΠΡΟΛΗΨΙΣ
[Δημοσιεύτηκε στον ΠΑΛΜΟ της Γλυφάδας, 14 Σεπτεμβρίου 2019]