Του Γιώργου Λαουτάρη
Δεν είναι όλα ρόδινα και ομαλά στην αυτοδιοίκηση. Συνήθως η σφοδρότητα των αντιπαραθέσεων είναι αντιστρόφως ανάλογη της σοβαρότητας των ζητημάτων, ενώ η ρήξη σχέσεων και η αποστασιοποίηση χαρακτηρίζει πολλούς αιρετούς, όταν κοπάσει ο ενθουσιασμός των εκλογών και κυριαρχήσει η διαβρωτική ρουτίνα αλλά και η συγκρουσιακή καθημερινότητα της δημοτικής διοίκησης και αντιπολίτευσης.
Όταν οι δημοτικές περίοδοι πλησιάζουν προς το τέλος, με τις καμπάνες των εκλογών να ακούγονται δυνατά, πολλαπλασιάζεται το φαινόμενο των ανεξαρτητοποιήσεων δημοτικών και περιφερειακών συμβούλων. Υποσχέσεις που δεν τηρήθηκαν, συμφωνίες που αθετήθηκαν ή προσδοκίες που διαψεύστηκαν οδηγούν αρκετούς στα …απέναντι έδρανα. Την ίδια στιγμή, κατά τη διάρκεια της θητείας αρκετοί αιρετοί λόγω απουσίας ενδιαφέροντος, λόγω έλλειψης αρμοδιοτήτων ή λόγω άλλων προσωπικών υποχρεώσεων επιλέγουν την αποχή από τις συνεδριάσεις. Τα φαινόμενα αυτά επηρεάζουν σοβαρά τη λειτουργία των δημοτικών και περιφερειακών οργάνων, τη σύνθεσή τους αλλά και τη δυνατότητά τους να λαμβάνουν αποφάσεις σε ορισμένες ακραίες περιπτώσεις. Ο “Καλλικράτης” όσο αναλυτικός κι αν ήταν, άφησε κάποια κενά στην αντιμετώπιση των παραπάνω φαινομένων. Από την άλλη μεριά, κάποιες από τις προβλέψεις του, όπως η δέουσα αντιμετώπιση του φαινομένου των απουσιών, έμειναν ανενεργές, καθώς έπεσαν πάνω στο τείχος μιας κακώς νοούμενης συναδελφικής αλληλεγγύης.
Τα θέματα αυτά επανέρχονται στο προσκήνιο ενόψει της τροποποίησης του θεσμικού πλαισίου της αυτοδιοίκησης που δρομολογεί η κυβέρνηση.
Το πρόβλημα με τις ανεξαρτητοποιήσεις συμβούλων (και τις διαγραφές) παρουσιάστηκε στη συμμετοχή τους στα Διοικητικά Συμβούλια των δημοτικών Νομικών Προσώπων καθώς γι’ αυτή την περίπτωση, ο νόμος δεν αναφέρει τίποτα. Ο Καλλικράτης αναφέρει χαρακτηριστικά:
“Το μέλος του Δημοτικού Συμβουλίου που ανεξαρτητοποιήθηκε ή διαγράφηκε από την παράταξή του δεν μπορεί να ενταχθεί σε άλλη παράταξη και δεν μπορεί να εξακολουθήσει να είναι μέλος του προεδρείου ή της οικονομικής επιτροπής ή της επιτροπής ποιότητας ζωής, όπου εκλέχτηκε ως μέλος της παράταξης από την οποία ανεξαρτητοποιήθηκε ή διαγράφηκε, καθώς και να ορισθεί ή να παραμείνει αντιδήμαρχος κατά τη διάρκεια της θητείας του”.
Πρόταση του Πορίσματος της επιτροπής διαλόγου για την αναμόρφωση του Καλλικράτη είναι να οριστεί ρητά ότι δεν επηρεάζει η ανεξαρτητοποίηση τη συμμετοχή στα Νομικά Πρόσωπα. Αναφέρεται συγκεκριμένα ως σκεπτικό:
“Προκειμένου να καθίσταται σαφές και να μην αντιμετωπίζεται το ως άνω ζήτημα με διαφορετικό τρόπο από τη Διοίκηση και με δεδομένο ότι προέχει η ομαλή διοίκηση των νομικών προσώπων, προτείνεται ρύθμιση ως ακολούθως: «Η ανεξαρτητοποίηση ή η διαγραφή από τη παράταξή του δεν συνιστά λόγο αντικατάστασης του στο διοικητικό συμβούλιο νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου, στο οποίο έχει ορισθεί ως μέλος»”.
Οι απουσίες των συμβούλων και η υποχρέωση του Προέδρου να ενημερώνει την Αποκεντρωμένη Διοίκηση της οικείας Περιφέρειας γι’ αυτές, ώστε να λαμβάνονται για τους συστηματικά απόντες τα προβλεπόμενα διοικητικά μέτρα (που φτάνουν μέχρι την έκπτωση από το αξίωμα) είναι ένα θέμα …ταμπού. Στον “Καλλικράτη” απλώς αναφέρεται η υποχρέωση των συμβούλων να δικαιολογούν τις απουσίες τους και βέβαια είναι πολύ θολή και αρκετά γενική αυτή η διατύπωση. Κοινή πρακτική είναι οι Πρόεδροι των σωμάτων να δικαιολογούν προφορικά τις όποιες απουσίες των συναδέλφων τους.
Το θέμα αυτό είναι σε γνώση της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Αττικής, που σύμφωνα με πληροφορίες του aftodioikisi.gr επενέβη γραπτώς σε μεγάλο Δήμο της Αττικής, συνιστώντας αυστηρά οι όποιες δικαιολογήσεις απουσιών να γίνονται γραπτά (με fax ή email) στο προεδρείο και όχι προφορικά. Πώς θα αντιμετωπιστεί το ζήτημα των απουσιών από τη νέα μεταρρύθμιση; Με την πρόβλεψη να αποζημιώνονται οι σύμβουλοι με ένα μικρό ποσό για τη συμμετοχή τους στις συνεδριάσεις.
Προς κατάργηση οι Σχολικές Επιτροπές
Μια ακόμη πρόταση της Επιτροπής Αναμόρφωσης του θεσμικού πλαισίου της αυτοδιοίκησης που θα συζητηθεί, είναι η κατάργηση των Σχολικών Επιτροπών Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης.
Αναφέρει χαρακτηριστικά το κείμενο του πορίσματος: “Οι σχολικές επιτροπές θα έπρεπε να καταργηθούν ως αυτοτελή νομικά πρόσωπα και οι αρμοδιότητές τους να αναληφθούν από τον οικείο Δήμο, οι υπηρεσίες του οποίου, εξάλλου, υποστηρίζουν εν όλω τη λειτουργία τους”.
Την ίδια στιγμή η λειτουργία των Δημοτικών Επιτροπών Παιδείας, ενός θεσμού που δεν συστήθηκε με τον Καλλικράτη αλλά προϋπήρχε, αποτελεί αντικείμενο συζήτησης του Υπουργείου Εσωτερικών με το Υπουργείο Παιδείας για τον επανασχεδιασμό τους ως “οργάνων λαϊκής συμμετοχής”. Το κείμενο του Πορίσματος καταλήγει: “Σε περίπτωση που προκριθεί η κατάργηση των Σχολικών Επιτροπών, όπως προτείνεται, θα πρέπει σε συνεννόηση με το Υπουργείο Παιδείας να επικαιροποιηθεί το θεσμικό πλαίσιο των δημοτικών επιτροπών παιδείας και αυτές να αναβαθμιστούν”.
[Δημοσιεύτηκε στον ΠΑΛΜΟ της Γλυφάδας, 1 Απριλίου 2017]