Του Γιώργου Λαουτάρη.
Ένα σημαντικό βήμα διαφάνειας και χρηστής διοίκησης πραγματοποίησε το Περιφερειακό Συμβούλιο Αττικής, υπερψηφίζοντας και υιοθετώντας τη Χάρτα Δικαιωμάτων και Υποχρεώσεων των Πολιτών στη συνεδρίαση της 26 Μαΐου 2016.
Μετά από εισήγηση και επεξεργασία του Περιφερειακού Συμπαραστάτη του Πολίτη, Βασίλη Σωτηρόπουλου, η μεγαλύτερη περιφέρεια της χώρας απέκτησε ένα χρηστικό κείμενο όπου κωδικοποιούνται οι βασικές υποχρεώσεις της περιφερειακής αυτοδιοίκησης έναντι των πολιτών, συνιστώντας ένα κείμενο αναφοράς στις σχέσεις τους με τις υπηρεσίες. Όπως τόνισε στην εισήγησή του ο Βασίλης Σωτηρόπουλος, η “Χάρτα” δεν συνιστά ένα κανονιστικό κείμενο ούτε εισάγει διατάξεις και νέα δεδομένα. Αντιθέτως είναι ένα “διακηρυκτικό κείμενο” όπως το έθεσε ο Συμπαραστάτης, “το οποίο συγκεφαλαιώνει και συγκεντρώνει διάσπαρτα δικαιώματα με τρόπο που είναι διαφανής και προσαρμοσμένος στις αρμοδιότητες της Περιφέρειας”.
Η υιοθέτηση της Χάρτας ήταν άλλωστε μία εκ των επιταγών του “Καλλικράτη” (174 στοιχείο η) η οποία παρέμενε ανεφάρμοστη. Όμως η υιοθέτηση του κειμένου αυτού περιλαμβανόταν και στις συστάσεις που έκανε και το Συμβούλιο της Ευρώπης για τις Περιφέρειες της χώρας, επομένως εκτός από εσωτερική διοικητική εκκρεμότητα ήταν και μια ευρωπαϊκή υποχρέωση.
Ως καινοτομίες της “Χάρτας” ο βασικός συντάκτης της περιέγραψε το γεγονός ότι αναγορεύει σε δικαιώματα των πολιτών της υποχρεώσεις της Διοίκησης, καθώς και την ενδελεχή έρευνα για την όσο το δυνατόν πληρέστερη σύνταξή της, που περιλαμβάνει εκτός από κωδικοποιημένη νομοθεσία και διατάξεις που προκύπτουν από τη νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας, έναν κατά κανόνα απροσπέλαστο χώρο για μη νομομαθείς.
Το κείμενο που υιοθετήθηκε “περιλαμβάνει τα θεμελιώδη δικαιώματα που μπορούν να ασκήσουν οι πολίτες στις Υπηρεσίες της Περιφέρειας Αττικής, καθώς και τους εύλογους περιορισμούς αυτών των δικαιωμάτων που αντιστοιχούν προς τις υποχρεώσεις των πολιτών”. Ακόμη τονίζεται ότι “με τη Χάρτα δεν θεσπίζονται νέοι κανόνες δικαίου, αλλά διακηρύσσεται η αυτοδέσμευση της Περιφέρειας Αττικής ως προς την τήρηση υφιστάμενων διατάξεων, συστάσεων και ψηφισμάτων”.
Ανάμεσα στις σελίδες της Χάρτας που αναμένεται να εκδοθεί και να αναρτηθεί σε εμφανές σημείο της ιστοσελίδας της Περιφέρειας, ξεχωρίζουμε το δικαίωμα εμπρόθεσμης διεκπεραίωσης αιτημάτων: “Η Περιφέρεια Αττικής οφείλει να διεκπεραιώνει τις υποθέσεις των ενδιαφερομένων και να αποφαίνεται για τα αιτήματά τους μέσα σε προθεσμία πενήντα (50) ημερών, η οποία αρχίζει από την κατάθεση της αίτησης”, αναφέρεται μεταξύ άλλων.
Διαβάζουμε επίσης για το δικαίωμα των πολιτών στην ίση μεταχείριση από τις υπηρεσίες: “ Κατά την παροχή των υπηρεσιών της Περιφέρειας Αττικής προς τις/τους πολίτες απαγορεύεται κάθε δυσμενής διάκριση, ιδίως λόγω φύλου ή χαρακτηριστικών φύλου, φυλής, χρώματος, εθνοτικής καταγωγής ή κοινωνικής προέλευσης, κατάστασης υγείας, αναπηρίας, επαγγέλματος, γενετικών χαρακτηριστικών, γλώσσας, θρησκείας ή πεποιθήσεων, πολιτικών φρονημάτων ή κάθε άλλης γνώμης, ιδιότητας μέλους εθνικής μειονότητας, περιουσίας, γέννησης, ηλικίας (π.χ. πολίτες Τρίτης Ηλικίας), ή σεξουαλικού προσανατολισμού”. Δεν είναι καθόλου τυχαίο από αυτή την άποψη ότι η γραμματική στα κείμενα Χάρτας ακολουθεί τη νέα πολιτική που σέβεται την ισότητα των φύλων και δεν αναπαράγει τυπολογικά στερεότυπα που εμφανίζουν το αρσενικό γένος ως εκπρόσωπο όλων των ανθρώπων.
Πρόκειται για ένα πολύ ενδιαφέρον και χρήσιμο κείμενο για κάθε συνειδητοποιημένο πολίτη. Το εύρος των δικαιωμάτων που υπενθυμίζει στον καθένα ότι μπορεί να ασκήσει εκτείνεται από τις φωτοτυπίες που πλέον δεν απαιτείται να επικυρώνονται και να φέρουν τις πρωτότυπες σφραγίδες του κράτους για να ισχύουν μέχρι το “δικαίωμα στην προστασία του περιβάλλοντος”, μια διάταξη που αναφέρει ότι “η προστασία του φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος αποτελεί δικαίωμα κάθε προσώπου. Το υψηλό επίπεδο προστασίας του περιβάλλοντος και η βελτίωση της ποιότητάς του ενσωματώνονται στις πολιτικές της Περιφέρειας Αττικής”.
Υπάρχουν και …υποχρεώσεις
Όλα τα δικαιώματα συνοδεύονται από υποχρεώσεις και οι σχέσεις μεταξύ περιφερειακής διοίκησης και πολιτών δεν αποτελούν εξαίρεση. Διαβάζουμε λοιπόν στο σχετικό χωρίο:
Οι πολίτες οφείλουν: Να υπακούουν στο Σύνταγµα και τους νόµους του Κράτους καθώς και να ενεργούν σύµφωνα µε τους κανόνες αυτούς και τους κανόνες της ∆ηµόσιας ∆ιοίκησης. Να συνεργάζονται µε τους καθ’ ύλην αρµόδιους φορείς για τη διεκπεραίωση των υποθέσεών τους και να διευκολύνουν τις/τους υπαλλήλους µε την παροχή των αναγκαίων πληροφοριών και διευκρινίσεων. Να µην προβαίνουν σε ψευδείς δηλώσεις ή στην υποβολή παραποιηµένων ή πλαστογραφηµένων εγγράφων ή στοιχείων. Να αποδεικνύουν τα στοιχεία της ταυτότητάς τους µε τα προβλεπόµενα από την ισχύουσα νοµοθεσία µέσα. Να συµπεριφέρονται µε ευγένεια και σεβασµό προς τις/τους δηµόσιους υπαλλήλους.
Να µην κάνουν χρήση επιρροών ή πιέσεων προς τις/τους υπαλλήλους και να µην προσπαθούν να τις/τους δελεάσουν καθ’ οιονδήποτε τρόπο, προκειµένου να τις/τους ωθήσουν σε παραβίαση των νόµων και των κανόνων και γενικότερα σε παράβαση των καθηκόντων τους. Να µην συγκαλύπτουν πράξεις ή παραλείψεις που στρέφονται κατά της αρχής της νοµιµότητας. Να µην συµβάλλουν, µε πράξεις ή µε παραλείψεις τους, στη διαφθορά της δηµόσιας διοίκησης και στη διασπάθιση του δηµόσιου χρήµατος.
Να σέβονται τη δηµόσια περιουσία και να προβαίνουν σε λελογισµένη χρήση του εξοπλισµού των δηµόσιων υπηρεσιών. Να αποφεύγουν την καταχρηστική άσκηση δικαιωµάτων τους (π.χ. υποβολή αόριστων ή επαναλαµβανόµενων αιτηµάτων), ώστε να συµβάλλουν στην ταχύτερη και καλύτερη εξυπηρέτησή τους. Να συµβάλλουν στην προσπάθεια των διοικητικών αρχών για την εξυπηρέτηση πολιτών µε αναπηρίες και γενικότερα εµποδιζόµενων ατόµων, δείχνοντας την πρέπουσα κατανόηση.
[Δημοσιεύτηκε στον ΠΑΛΜΟ της Γλυφάδας, 11 Ιουνίου 2016]
