Του Γιώργου Λαουτάρη.
Μία νέα δομή στους Δήμους έρχεται να μεριμνήσει για τις κοινωνικές ομάδες που δέχονται τη μεγαλύτερη πίεση από την οικονομική κρίση. Με υπουργική απόφαση (Αριθμ. Δ23/ΟΙΚ. 14435−1135) που υπεγράφη στις 29 Μαρτίου 2016 από τον υπουργό Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης, Παναγιώτη Κουρουμπλή και την αναπληρώτρια Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, Θεανώ Φωτίου, η κυβέρνηση υλοποιεί ένα από τα σκέλη του “παράλληλου προγράμματός” της για τη διευκόλυνση των πιο ευπαθών κοινωνικών ομάδων. Τα Κέντρα Κοινότητας που θα λειτουργούν συμπληρωματικά προς τις Κοινωνικές Υπηρεσίες των Δήμων, σκοπό έχουν κατά την υπουργική απόφαση την “περαιτέρω υποστήριξη των ΟΤΑ α’ βαθμού στην εφαρμογή πολιτικών κοινωνικής προστασίας” και την “ανάπτυξη ενός τοπικού σημείου αναφοράς για την υποδοχή, εξυπηρέτηση και διασύνδεση των πολιτών με όλα τα Κοινωνικά Προγράμματα και Υπηρεσίες που υλοποιούνται στην περιοχή λειτουργίας τους”.
Στην πράξη, οι νέες αυτές δομές έρχονται να πιστοποιήσουν ότι η κρίση στη χώρα μας έχει προσλάβει τέτοιες διαστάσεις, που η σημερινή διοικητική διάρθρωση των Δήμων και τα σημερινά επίπεδα στελέχωσης των Κοινωνικών Υπηρεσιών δεν επαρκούν για να εξυπηρετήσουν και να κατευθύνουν με επάρκεια το μεγάλο πλέον όγκο δημοτών και κατοίκων που απευθύνονται στον Δήμο για βοήθεια.
Είναι χαρακτηριστικό ότι στην περιγραφή των αρμοδιοτήτων των Κέντρων, η υπουργική απόφαση γίνεται ιδιαίτερα αναλυτική ως προς το καθήκον των κοινωνικών λειτουργών να καθοδηγήσουν τους ωφελούμενους σε κάθε γραφειοκρατικό στάδιο που θα μπορούσε να σταθεί εμπόδιο στην άσκηση των δικαιωμάτων τους. “Τα Κέντρα Κοινότητας υποχρεούνται ιδιαίτερα να παρέχουν υποστήριξη στους πολίτες κατά τη διαδικασία υποβολής της αίτησης για το Πρόγραμμα «Ελάχιστο Εγγυημένο Εισόδημα», τόσο για την ορθή συμπλήρωση αυτής, όσο και για την προσκόμιση και παραλαβή των κατά περίπτωση απαραίτητων δικαιολογητικών”, αναφέρεται συγκεκριμένα.
Επιπλέον, η πολιτική αυτή έρχεται να αποκεντρώσει τον τομέα κοινωνικής πρόνοιας. Η επιλογή του όρου “κοινότητα” άλλωστε έρχεται να υπογραμμίσει μια αλλαγή κατεύθυνσης στην άσκηση της κοινωνικής πολιτικής, που πλέον προσανατολίζεται στις τοπικές ιδιομορφίες. Η ύπαρξη καταυλισμών ρομά σε μια πόλη, η εγκατάσταση μεταναστών σε μια γειτονιά, η παρουσία πολλών ανέργων σε μια περιοχή που υπέστη βίαιη αποβιομηχανοποίηση, οι θύλακες φτώχειας σε μια συνοικία με παράγκες, συνιστούν μεταξύ πολλών άλλων παραδειγμάτων τοπικά φαινόμενα που απαιτούν ειδική αντιμετώπιση από τους επαγγελματίες της κοινωνικής πρόνοιας.
Κατά την απόφαση ωφελούμενοι “είναι οι πολίτες που διαβιούν στην περιοχή παρέμβασης των “Κέντρων Κοινότητας”, και κατά προτεραιότητα άτομα και οικογένειες που διαβιούν σε συνθήκες φτώχειας και κοινωνικού αποκλεισμού, παιδιά που βιώνουν καταστάσεις αποκλεισμού, οι ωφελούμενοι του Προγράμματος “Ελάχιστο Εγγυημένο Εισόδημα”, καθώς και μετανάστες, ΑμεΑ, Ρομά και γενικότερα ευπαθείς ομάδες πληθυσμού όπως περιγράφονται στο “Εθνικό Στρατηγικό πλαίσιο για την Κοινωνική Ένταξη”.
Η στελέχωση των Κέντρων θα γίνει με νέο προσωπικό, ανάλογα με τον πληθυσμό του οικείου Δήμου. Όμως προβλέπεται ελάχιστος αριθμός δύο υπαλλήλων, εκ των οποίων “ο ένας θα πρέπει να είναι Κοινωνικός Λειτουργός πλήρους απασχόλησης”, ο οποίος “θα εκτελεί χρέη συντονιστή και βασικού υπευθύνου υλοποίησης των προγραμμάτων, των δράσεων και των παρεχόμενων υπηρεσιών”.
Έχει τη σημασία του όμως και η υπογράμμιση του ρόλου των εθελοντών που πρέπει το κάθε Κέντρο να προσελκύσει. Ένας από τους στόχους των Κέντρων είναι η “ανάπτυξη Δικτύου Εθελοντισμού που είτε θα συνδράμει το προσωπικό του «Κέντρου Κοινότητας» κατά περίπτωση, πάντοτε υπό την εποπτεία του συντονιστή του Κέντρου και με βάση τις οδηγίες και κατευθύνσεις του, είτε θα συμβάλλει στις δράσεις των υπολοίπων δομών αντιμετώπισης της φτώχειας, υπό τις οδηγίες και τον έλεγχο του τακτικού προσωπικού των δομών αυτών”.
“Πράσινο φως” από τους δημάρχους
Με ανακοίνωσή της η Κεντρική Ένωση Δήμων Ελλάδας τον Ιανουάριο, όταν συζητήθηκε για πρώτη φορά η πρωτοβουλία ίδρυσης των Κέντρων Κοινότητας εκτίμησε ότι “η πρόταση και ο σχεδιασμός του Υπουργείου Εργασίας κινείται προς τη σωστή κατεύθυνση”.
Επιπλέον διευκρίνισε: “Με τη σχετική πρόταση, θεωρούμε ότι τα «Κέντρα Κοινότητας» αντιμετωπίζουν τη φτώχεια και παρέχουν κοινωνικές υπηρεσίες, με σκοπό την κάλυψη των αναγκών των ευπαθών κοινωνικών ομάδων και σύμφωνα με την αρχή της εγγύτητας λειτουργούν με ορθό και συντεταγμένο τρόπο στο επίπεδο κάθε Δήμου.
Η ΚΕΔΕ σημειώνει ότι οποιαδήποτε διαφοροποιημένη πρόταση για τη λειτουργία των «Κέντρων Κοινότητας», αφενός απέχει από την Εθνική Στρατηγική και αφετέρου, δεν διασφαλίζει την ύπαρξη προστιθέμενης αξίας από την υλοποίηση των δράσεων, δημιουργώντας παράλληλα πολλαπλά προβλήματα”.
Η ανακοίνωση κατέληγε: “Όπως επισημαίνεται και στην αιτιολογική έκθεση που έχει καταρτίσει το Υπουργείο «λόγω αρμοδιότητας και εγγύτητας προς τις ανάγκες των πολιτών και, ιδιαιτέρως, των ευάλωτων κοινωνικών ομάδων, η Πρωτοβάθμια Τοπική Αυτοδιοίκηση διαθέτει την υποδομή να διαχειριστεί κατά τρόπο αποτελεσματικό και επωφελή για τους κοινωνικά αδύναμους το έργο των Κέντρων Κοινότητας»”.
[Δημοσιεύτηκε στον ΠΑΛΜΟ της Γλυφάδας, 2 Απριλίου 2016]
