Του Γιώργου Λαουτάρη.
Έχουν αλλάξει τον τρόπο που βλέπουμε τα πράγματα. Έχουν επίσης επιβάλει την παρουσία τους χωρίς τη δική μας συναίνεση. Η χρήση των drones όπως έχει επικρατήσει να ονομάζονται στα Αγγλικά τα Συστήματα μη Επανδρωμένων Αεροσκαφών (ΣμηΕΑ) έχει εξαπλωθεί ραγδαία, δίνοντας εντυπωσιακές λήψεις φωτογραφιών και ταινιών σε επαγγελματίες και μη. Σήμερα οι τιμές τους στο εμπόριο ξεκινούν από τα 70 ευρώ στην Ελλάδα, κάνοντάς τα μια προσιτή συσκευή στον καθένα.
Και όμως ήρθε η ώρα να τεθούν όρια και προϋποθέσεις στη χρήση τους, μιας και η δυνατότητα των συσκευών αυτών να υπερίπτανται όπου το επιθυμεί ο χειριστής τους, καταγράφοντας εικόνες χωρίς την άδεια κανενός, θίγει βασικά δικαιώματα. Την ίδια στιγμή, προκύπτουν και σοβαροί κίνδυνοι από τη χρήση τους, καθώς τυχόν πτώση ενός αντικειμένου που μπορεί να ζυγίζει κάποια κιλά από κάποια μέτρα ύψος μπορεί να προκαλέσει ακόμη και θάνατο, εκτός από υλικές ζημιές.
Η αρχή για την οριοθέτηση αυτή έγινε με το νομοσχέδιο του υπουργείου Μεταφορών Υποδομών και Δικτύων με τίτλο “Κανονισμός πτήσεων των Συστημάτων μη Επανδρωμένων Αεροσκαφών” το οποίο ήδη βρίσκεται υπό διαβούλευση στη σχετική ιστοσελίδα opengov.gr.
Πρώτη μέριμνα του νέου νομικού πλαισίου είναι η κατηγοριοποίηση των συσκευών: Διακρίνεται η “ανοικτή” κατηγορία, η “ειδική” κατηγορία και η “πιστοποιημένη” κατηγορία, ανάλογα με τη μάζα της συσκευής αλλά και το είδος της χρήσης.
Τίθενται όμως και μερικοί γενικοί κανόνες πτήσης. Επιτρέπεται να πετούν κάτω από τα επιτρεπόμενα όρια για την κυκλοφορία επανδρωμένων αεροσκαφών με μέγιστο ύψος τα 400 πόδια (122 μέτρα) επάνω από το έδαφος ή την επιφάνεια της θάλασσας. Απαγορεύεται όμως η πτήση τους εντός των Ζωνών Κυκλοφορίας των αεροδρομίων και ούτως ή άλλως σε απόσταση μικρότερη από 8 χλμ. από την περίμετρο του αεροδρομίου και από τα ίχνη προσγείωσης / απογείωσης των αεροσκαφών.
Μια σημαντική οριοθέτηση είναι η εξής: “Απαγορεύεται η πτήση drone επάνω από πρόσωπα και κινητά / ακίνητα στοιχεία περιουσίας και σε πλευρική απόσταση μικρότερη από 50 μέτρα”. Ορίζεται επίσης ότι για τις περισσότερες κατηγορίες drone, οι πτήσεις τους θα διενεργούνται στα χρονικά όρια μισής ώρας πριν την ανατολή του ηλίου έως μισής ώρας μετά την δύση του ηλίου. Παράλληλα, απαγορεύεται ρητά και η μεταφορά επικίνδυνων υλικών από αυτά.
Τα drone της ανοιχτής κατηγορίας, που αφορά όλες τις συσκευές κάτω των 25 κιλών, “δεν επιτρέπεται να εκτελούν πτήση επάνω από συγκεντρώσεις προσώπων ή σε πλευρική απόσταση μικρότερη από 150 μ.”.
Σύμφωνα με τον υπό διαβούλευση Κανονισμό, τόσο η συσκευή όσο και ο χειριστής και ιδιοκτήτης θα πρέπει να είναι καταγεγραμμένα από την Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας. Τόσο ο ιδιοκτήτης ή ο μισθωτής όσο και ο χειριστής του drone οφείλει να εγγραφεί σε ειδικό μητρώο (Ιδιοκτητών, κατόχων, μισθωτών και χειριστών ΣμηΕΑ) το οποίο τηρείται στην αρμόδια Διεύθυνση της ΥΠΑ. Για την εμπορική εκμετάλλευση των drone θα απαιτείται εκτός από την καταγραφή των συσκευών και ειδική άδεια στον χρήστη τους, η οποία εξασφαλίζεται πληρώνοντας παράβολο και μάλιστα προβλέπεται να έχει μόλις τρίμηνη ισχύ.
Μια από τις βασικές αρχές του Κανονισμού, όπως αναφέρεται στην αιτιολογική έκθεση του νομοσχεδίου, είναι η “διαμόρφωση αλλά και εδραίωση του κανονιστικού περιβάλλοντος που θα επιτρέπει την ασφάλεια των πτήσεων, την προστασία των πολιτών, την προστασία προσωπικών αλλά και κρατικού ενδιαφέροντος δεδομένων”. Επιπρόσθετα υπογραμμίζεται ότι “οι πολίτες θα έχουν τη δυνατότητα να γνωρίζουν με σαφήνεια και να εκπληρώσουν με ευχέρεια τις υποχρεώσεις τους που απορρέουν από τον κανονισμό των ΣμηΕΑ. Ταυτόχρονα ο κλάδος των ΣμηΕΑ με ευρύ φάσμα δραστηριοτήτων και δυναμική εξέλιξη, θα έχει τη δυνατότητα να αναπτυχθεί μέσα σε ένα κανονιστικό πλαίσιο ασφαλούς και νόμιμης δραστηριότητας με αναπτυξιακή στόχευση”.
Από ένα γάμο μέχρι μια… τρομοκρατική ενέργεια
Οι τηλεκατευθυνόμενες πτητικές μηχανές είναι στην πραγματικότητα το “γκάτζετ” του μέλλοντος. Έχοντας αναπτυχθεί αρχικά για στρατιωτικούς σκοπούς, έχουν ήδη πρωταγωνιστήσει σε μικρές και μεγάλες μάχες σε πολεμικά μέτωπα. Οι αστυνομικές αρχές των δυτικών χωρών (της ΕΛΑΣ συμπεριλαμβανομένης) εκπονούν άλλωστε σχέδια αντιμετώπισης συστημάτων drone που θα επιχειρούσαν να προκαλέσουν τρομοκρατικά χτυπήματα.
Η βιομηχανική όμως πλέον παραγωγή των drone έχει κατακτήσει το απαιτητικό καταναλωτικό κοινό των τεχνολογικών επιτευγμάτων, ανθρώπους που προτίθενται να δαπανήσουν ένα σεβαστό ποσό προκειμένου να απαθανατίσουν προσωπικές στιγμές ή να κάνουν το χόμπι τους. Την ίδια στιγμή κάνει τα πρώτα του βήματα ένας ολόκληρος εμπορικός κλάδος που λέγεται “aerial filming” (από αέρος κινηματογράφηση) που προσφέρει αυτές τις υπηρεσίες σε πολύ προσιτή τιμή με ενοικίαση ουσιαστικά του ακριβού εξοπλισμού. Από κανένα γάμο στο μέλλον δεν θα λείπουν πλάνα από ψηλά, την ίδια στιγμή που ήδη επιχειρηματικοί κολοσσοί του εξωτερικού διερευνούν την παράδοση των εμπορευμάτων τους μέσω drone, αντί του παραδοσιακού ταχυδρομείου.
Το κανονιστικό πλαίσιο έλειπε και ήρθε να καλύψει μια βασική ανάγκη. Μένει όμως να βρεθεί και ο κατάλληλος τρόπος …αστυνόμευσης των αιθέρων. Μόνη η Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας με τη σημερινή της στελέχωση και λειτουργία είναι μαθηματικά αδύνατο να κατορθώσει να ελέγξει στην έκταση που απαιτείται την εφαρμογή του νέου Κανονισμού…
[Δημοσιεύτηκε στον ΠΑΛΜΟ της Γλυφάδας, 28 Μαΐου 2016]
