Ο Διαγωνισμός Διηγήματος που διοργάνωσε ο IANOS με αφορμή την ανακήρυξη της Αθήνας από την UNESCO ως Παγκόσμια Πρωτεύουσα Βιβλίου για το 2018 ανέδειξε τα 50 καλύτερα διηγήματα που επιλέχτηκαν από την κριτική επιτροπή. Ανάμεσα σε αυτά και το διήγημα του Γλυφαδιώτη συμπολίτη μας Σταμάτη Σκαμπαρδώνη που κατάφερε μάλιστα να συγκεντρώσει πολύ υψηλή βαθμολογία και να διακριθεί στην πρώτη δεκάδα.
Στην εκδήλωση που διοργανώθηκε για την ανακοίνωση των νικητών του διαγωνισμού διηγήματος, η κριτική επιτροπή ανακοίνωσε τα 50 καλύτερα διηγήματα και επειδή ήταν αδύνατο να διαβαστούν όλα, αποφασίστηκε να παρουσιαστούν στο κοινό τα 10 που κατάφεραν να διακριθούν με την υψηλότερη βαθμολογία.
Το διήγημα του Σταμάτη Σκαμπαρδώνη «Ο κ. Μενέλαος διαβάζει και γυαλίζει» βραβεύτηκε μαζί με άλλα 9 εκείνη την ημέρα και διαβάστηκε στο κοινό. Ο ίδιος ήταν αδύνατο να παρευρεθεί κι έτσι εκπροσωπήθηκε από την κόρη του, Ιωάννα, η οποία παρουσίασε την ιστορία του κ. Μενέλαου.
Μιλώντας στον «Παλμό» ο κ. Σκαμπαρδώνης για την εμπειρία του αυτή, μοιράζεται μαζί μας το κίνητρο που τον έκανε να δηλώσει συμμετοχή και να διαλέξει ως πρωταγωνιστή του τον κ. Μενέλαο. «Σε μια από τις περιπλανήσεις μου στην Αθήνα με την φωτογραφική μου μηχανή συνάντησα τον κ. Μενέλαο (λογοτεχνικό ψευδώνυμο) και αποτύπωσα τη σκηνή με το φακό μου. Η φωτογραφία ήταν κλεισμένη για κάποια χρόνια σ΄ένα συρτάρι μέχρι την αναγγελία του διαγωνισμού του Ιανού. Η φωτογραφία διακρίθηκε (ήταν ανάμεσα στις 30 που εκτέθηκαν στο καφέ του Ιανού) και κάπως έτσι γεννήθηκε κι η ιστορία του κ. Μενέλαου που διαβάζει και γυαλίζει», είπε.
Ο «ΠΑΛΜΟΣ» συγχαίρει τον κ. Σκαμπαρδώνη για την διάκρισή του αυτή και σας παρουσιάζει στο σημερινό του φύλλο το διήγημα που διακρίθηκε στο διαγωνισμό.
Ο κ. Μενέλαος διαβάζει και γυαλίζει
Τον συνάντησα ένα βροχερό πρωινό του Μάρτη στην Αγίου Κωνσταντίνου. Τα παπούτσια μου ήταν λασπωμένα και είχα σε λίγη ώρα ένα σημαντικό ραντεβού. Τον πλησίασα με συστολή και του ζήτησα να γυαλίσει τα παπούτσια μου. Ήταν κάτι που έκανα για πρώτη φορά στη ζωή μου καθώς ήταν πέρα από τη λογική και τη νοοτροπία μου. Για εκείνον όμως ήταν μια κανονικότητα στη ζωή του και κάτι που έκανε τα τελευταία 20 χρόνια από τότε που ήρθε από την Ήπειρο. Σε λίγα λεπτά είχε κάνει τα παπούτσια μου αγνώριστα και αφού τον ευχαρίστησα έτρεξα για να προλάβω το ραντεβού.
Τον είχα διαγράψει από το μυαλό μου μέσα στην τρέλα της καθημερινότητας, μέχρι το μεσημέρι της Τετάρτης, που, πηγαίνοντας στην εφημερίδα τον είδα να διαβάζει, να απαγγέλλει και να ξαναδιαβάζει. Καθισμένος στο κασελάκι του διάβαζε ασταμάτητα ενώ ο κύριος απέναντί του έβαφε ο ίδιος τα παπούτσια του σαν να μη συνέβαινε τίποτε. Δεν μπορούσα να δω αν τον πλήρωσε ή όχι, αλλά ήταν μια τελετουργία που ολοκληρώθηκε σε λίγα λεπτά χωρίς να διακοπεί καθόλου η ανάγνωση του βιβλίου. Κουβαλούσα την εικόνα αυτή για πολλές μέρες στο μυαλό μου κι άλλοτε χαμογελούσα κι άλλοτε σκεφτόμουν πως να ξαναπάω και να πιάσω κουβέντα μαζί του για ποίηση και λογοτεχνία κι πως σε όποιον και να έλεγα την ιστορία θα με περνούσε για τρελό.
Η ευκαιρία δεν άργησε να έρθει. Ένα πρωινό, κατεβαίνοντας την Αγίου Κωνσταντίνου για να πάρω καφέ, μ’ αιφνιδίασε λέγοντας πρώτος καλημέρα. Δεν αργήσαμε να βρούμε κοινά σημεία αναφοράς, όπως τον τόπο καταγωγής μας, την Ήπειρο και φυσικά τα βιβλία. Εκείνο το πρωινό διάβαζε το βιβλίο του Μενέλαου Λουντέμη «Ένα παιδί μετράει τ’ άστρα» και με ρώτησε αν θέλω να μου διαβάσει. Πριν προλάβω όμως να του απαντήσω έβγαλε μια μεγάλη πάνινη τσάντα κάτω από το κασελάκι του και μου πρότεινε Σεφέρη ή Παλαμά τη μεγάλη του αγάπη. Έφυγα χωρίς να προλάβω να ρωτήσω το όνομά του. Τον έψαξα τις επόμενες μέρες αλλά δεν τον βρήκα. Δεν ξέρω αν τον ξαναδώ τυχαία ή αναγκαστικά μια βροχερή μέρα του χειμώνα για να μου λουστράρει τα παπούτσια. Όμως ο κ. Μενέλαος, όπως τον βάφτισα, έχει μια θέση μεγαλοπρεπή μέσα στην ψυχή μου και είμαι σίγουρος ότι συνεχίζει να μετράει τ’ άστρα και μερικές φορές να γυαλίζει παπούτσια, κρατώντας όμως στην ποδιά του σαν πολύτιμο φορτίο το βιβλίο του τυλιγμένο μέσα σε μια πετσέτα.
«Η Αθήνα και το βιβλίο»
Κυκλοφορεί από τις εκδόσεις IANOS η συλλογή διηγημάτων με τίτλο «Η Αθήνα και το βιβλίο». Πρόκειται για έναν συλλεκτικό τόμο που περιλαμβάνει τα 50 καλύτερα διηγήματα που επιλέχθηκαν στον Διαγωνισμό Διηγήματος με θέμα την Αθήνα και το βιβλίο. Ο διαγωνισμός πραγματοποιήθηκε για πρώτη φορά από την Αλυσίδα Πολιτισμού IANOS. Τα μέλη της κριτικής επιτροπής ήταν: η συγγραφέας Ρέα Γαλανάκη, ο ποιητής Κωνσταντίνος Μπούρας και ο συγγραφέας Διονύσης Μαρίνος. Οι συγγραφείς των 50 διηγημάτων, που ξεχώρισε η κριτική επιτροπή, συνδέουν -καθένας με τον δικό του τρόπο- την Αθήνα και το βιβλίο. Από έναν μεγάλο αριθμό συμμετοχών, προέκυψαν εντέλει 50 διηγήματα που τα ενώνει το ίδιο θέμα, αλλά κάθε συγγραφέας το προσεγγίζει με απόλυτα μοναδικό ύφος και τρόπο. «Η σχέση της πρωτεύουσας με το βιβλίο αποδεικνύεται τελικά οργανική, παρά το γεγονός ότι οι οικονομικές και κοινωνικές συνθήκες πολλές φορές προσπαθούν να μας πείσουν για το αντίθετο. Στον πρώτο Διαγωνισμό Διηγήματος για την Αθήνα, που διοργάνωσε η Αλυσίδα Πολιτισμού IANOS, ο απρόσμενος αριθμός συμμετοχών καθώς και το αναπάντεχο γεγονός ότι έλαβαν μέρος με ανέκδοτα κείμενά τους δοκιμασμένοι συγγραφείς, αποδεικνύουν ότι και υπάρχει ζέση για τη γραφή, και η περιρρέουσα ατμόσφαιρα είναι σε μεγάλο βαθμό υποστηρικτική. Το θέμα ήταν «Η Αθήνα και το Βιβλίο», με αφορμή την ανακήρυξη της Αθήνας από την UNESCO ως πρωτεύουσα βιβλίου για το 2018. Επομένως, ό,τι δεν συμπεριλάμβανε τους δύο παραπάνω όρους δεν μπορούσε να γίνει δεκτό.»
[Δημοσιεύτηκε στον ΠΑΛΜΟ της Γλυφάδας, 26 Ιανουαρίου 2019]
