Του Γιώργου Λαουτάρη.
Κάθε φορά που το δημόσιο χρήμα κατευθύνεται σε ιδιώτες, εγείρονται υποψίες. Για το λόγο αυτό άλλωστε, ο νόμος προβλέπει λεπτομερώς τις διαδικασίες που πρέπει να ακολουθούνται κάθε φορά που ένας δημόσιος φορέας συναλλάσσεται με ιδιώτες, ανάλογα με το ποσό. Σε περιόδους μάλιστα κρίσης, όπως η σημερινή, μια ανάθεση εργασιών ή υπηρεσιών από ένα δημόσιο φορέα μπορεί να είναι ακόμη και ζωτικής σημασίας για έναν επαγγελματία ή μια επιχείρηση.
Το θέμα επανήλθε στην επικαιρότητα με αφορμή την απόφαση της Περιφερειακής Αρχής Αττικής να αγοράσει εισιτήρια για θεατρικές παραστάσεις, στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος Επισιτιστικής και Βασικής Υλικής Συνδρομής που χρηματοδοτείται από το Ταμείο Ευρωπαϊκής Βοήθειας προς τους Απόρους. Το ερώτημα έθεσε ένας συλλογικός φορέας που εκπροσωπεί τα θέατρα, η Ένωση μη Κερδοσκοπικών Θιάσων (ΕΜΚΕΘΙ) που με μια λιτή και ευγενική επιστολή προς την Περιφερειάρχη Αττικής, Ρένα Δούρου, ζήτησε “να πληροφορηθεί ποια ήταν η διαδικασία και τα κριτήρια για την ανάθεση και την κατανομή των χρηματικών ποσών σε θέατρα της περιφέρειας”.
Στην επιστολή αυτή, η πρόεδρος της Ένωσης και ηθοποιός Αιμιλία Υψηλάντη παραθέτει 5 αποφάσεις της διοίκησης με τις οποίες ένα ποσό 29.500 ευρώ κατανεμήθηκε σε 5 μόλις θεατρικές επιχειρήσεις. Αναλυτικά, αγοράστηκαν εισιτήρια αξίας 10.889, 1.524, 13.189, 2.040 και 1.870 ευρώ από τις εταιρείες ΙΚΕ Μονοπρόσωπη ΕΠΕ ΚΕΦΑΛΑΙΟΤΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ «TICKET 365», Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού, ΑΘΗΝΑΪΚΑ ΘΕΑΤΡΑ Α.Ε., Ίδρυμα Μ. Κακογιάννης και Χ. Μουρελάτου & ΣΙΑ Ε.Ε. αντίστοιχα. Σύμφωνα με καταγγελίες μάλιστα, στέλεχος ενός από τους παραπάνω φορείς είναι και περιφερειακός σύμβουλος της διοικούσας παράταξης.
Η περιφερειακή αρχή έδωσε μετά τη δημοσιότητα που πήρε το θέμα, έδωσε αναλυτικές διευκρινίσεις για τις επιλογές της.
Όπως τονίζεται η Περιφέρεια Αττικής ενημερώθηκε το Νοέμβριο του 2015, μέσω του υπουργείου Εργασίας, ότι πρέπει υποχρεωτικά να ξεκινήσει η υλοποίηση των συνοδευτικών μέτρων – μεταξύ των οποίων και τα εισιτήρια θεατρικών παραστάσεων, που προτάθηκαν από το υπουργείο, ως τα τέλη της ίδιας χρονιάς, δηλαδή μέσα σε λιγότερο από δύο μήνες και μάλιστα και με τη σύναψη νομικών δεσμεύσεων (δηλαδή συμβάσεων).
Εντός αυτού ασφυκτικού χρονικού πλαισίου και προκειμένου να μην απολεσθούν τα χρήματα του Προγράμματος (τα οποία δεν μεταφέρονται στο επόμενο οικονομικό έτος), οι αρμόδιες υπηρεσίες Κοινωνικής Μέριμνας της Περιφέρειας ζήτησαν προσφορές, με κάθε πρόσφορο μέσο (μέηλ, τηλεφωνική επικοινωνία) από τα θέατρα με τα οποία τελικά η Περιφέρεια συνήψε σύμβαση.
Από τις αρμόδιες υπηρεσίες Κοινωνικής Μέριμνας της Περιφέρειας έγιναν προσπάθειες να ληφθούν προσφορές και από άλλα θέατρα που είτε δεν ανταποκρίθηκαν, δεδομένου ότι ζητούσαν μετρητοίς την πληρωμή των εισιτηρίων – πράγμα αδύνατο βάσει των κανόνων του Δημοσίου Λογιστικού. Είτε προσέφεραν υψηλότερες τιμές.
Η αναζήτηση προσφορών από τα θέατρα ήταν προαπαιτούμενο για το σχεδιασμό του προγράμματος προκειμένου βάσει προσφορών και διαθέσιμου προϋπολογισμού, να επιλεχθούν οι ηλικιακές ομάδες και ο αριθμός των ωφελούμενων του συγκεκριμένου συνοδευτικού έργου.
Λόγω της ασφυκτικής προθεσμίας και των απαραίτητων προβλεπόμενων διοικητικών διαδικασιών, δεν έγινε δυνατή η υλοποίηση του προγράμματος σε όλες τις Περιφερειακές ενότητες παρά μόνο σε αυτές του Κεντρικού και του Βορείου Τομέα.
Τέλος, διευκρινίστηκε ότι η ανάθεση ανά Περιφερειακή Ενότητα έγινε στο πλαίσιο της νομιμότητας και της χρηστής διοίκησης καθώς και στο όριο των προβλεπόμενων ποσών για τις σχετικές αναθέσεις.
Διαφάνεια στις αναθέσεις
Η διαφάνεια στις σχέσεις και τις συναλλαγές δημόσιων φορέων και ιδιωτών δεν είναι απλώς μια υπόθεση χρηστής διοίκησης. Είναι παράλληλα και προϋπόθεση για να υπερβεί η κοινωνία μας κάποια στιγμή την πολιτική κρίση και τη μεγάλης έκτασης και βάθους πλέον απαξίωση της πολιτικής και των δημοκρατικών διαδικασιών.
Είναι προφανές πλέον ότι οι ισχύουσες δικλείδες διαφάνειας δεν επαρκούν. Η περιορισμένη δημοσιότητα των προκηρύξεων για διαγωνιστικές διαδικασίες, το μεγάλο περιθώριο που υπάρχει για απευθείας αναθέσεις, τα παράθυρα για φωτογραφικές προδιαγραφές, πράγματα γνωστά στους παροικούντες τη δημοτική Ιερουσαλήμ, αφήνουν ορθάνοιχτες πόρτες για τη διαπλοκή και την ευνοιοκρατία.
Κι όμως, η τεχνολογία πλέον δίνει αυξημένες δυνατότητες για μια πλήρως διάφανη και αξιοκρατική διοίκηση στους δημόσιους φορείς. Η γενίκευση των ηλεκτρονικών διαγωνισμών θα ήταν μια πρώτη καίρια λύση που θα εξασφάλιζε δίκαιους όρους και θα επέτρεπε να καταργηθούν οι απευθείας αναθέσεις. Παρόλ’ αυτά, η πλατφόρμα διεξαγωγής ηλεκτρονικών δημοπρατήσεων ακόμη δεν λειτουργεί κανονικά για “τεχνικούς λόγους” όπως αναφέρεται.
Όποιος δεν θέλει να ζυμώσει…
[Δημοσιεύτηκε στον ΠΑΛΜΟ της Γλυφάδας, 30 Ιανουαρίου 2016]
